«Εχουμε καταντήσει να θεωρούμε και την Τέχνη πολυτέλεια»

Πώς θα ήταν η Αλίκη του Λιούς Κάρολ αν μεγάλωνε; Τι θα θυμόταν από το ταξίδι της στην κουνελότρυπα; Θα ήθελε να επιστρέψει στον κόσμο των θαυμάτων; Ο Γρηγόρης Χατζάκης είχε την ιδέα, είχε και την πρωταγωνίστρια: με την Ελένη Ζιώγα ήθελαν να συνεργαστούν εδώ και καιρό. Τώρα, στο Bios, παρουσιάζουν την «Αλίκη» του Λιούς Κάρολ, σε δική τους διασκευή και σε σκηνοθεσία του πρώτου. Και οι δύο μας μεταφέρουν σε έναν κόσμο μαγικού ρεαλισμού (με έξυπνα και πρωτότυπα σκηνικά και κοστούμια), ωστόσο εμείς ξέρουμε μόνο τον άλλο, τον ωμό, τον σκληρό ρεαλισμό που τον λένε «καθημερινότητα». Πού θέλουν, λοιπόν, να μας ταξιδέψουν;

Αυτά λέμε στην Ελένη Ζιώγα και γελάει. «Τα πράγματα αλλάζουν ανάλογα με τα μάτια» μας απαντά. «Είναι πώς βλέπει κανείς τα πράγματα. Η σκληρή πραγματικότητα της επιβίωσης, είτε έχει να κάνει με μια πιο κλειστή πολιτική σκέψη είτε με μια ευρύτερη υπαρξιακή, είναι μία. Και στο τέλος της θα βρεθούμε όλοι μαζί, καθώς αυτό είναι ο θάνατος. Η διαδρομή όμως είναι διαφορετική και σκοπός είναι να βρεις τρόπους να υποφέρεις όσον το δυνατόν λιγότερο! Είτε αυτό γίνεται με ακτιβιστικούς τρόπους, πολιτικής και κινηματικής δράσης, είτε με φιλοσοφικούς, που έχουν να κάνουν με το υπαρξιακό». «Το μυστικό θα μας το πεις για να υποφέρουμε λιγότερο;» επανερχόμαστε.

«Το δικό μου μυστικό μπορώ να πω μόνο: λειτουργώ σε δύο ράγες. Η μία έχει να κάνει με τη διεκδίκηση του δίκαιου, που δεν πρέπει να σταματάει ποτέ, αλλά να συνεχίζει όσο ζει ο άνθρωπος. Μιλάω κυρίως για τη διεκδίκηση του δίκιου των άλλων, όσων δηλαδή έχουν την ανάγκη σου. Και η άλλη ράγα είναι να ζεις το παρόν σαν να είναι η τελευταία σου στιγμή. Αυτό σημαίνει πως δίνεις άλλο βάρος στα γεγονότα, στους ανθρώπους, στο περιβάλλον - εδώ μπαίνει και το παιδικό στοιχείο, καθώς το παιδί ζει το παρόν... Εκεί κάπου μπαίνει και το έργο που ανεβάζουμε».

Πάντως το να «ζεις σαν παιδί την κάθε στιγμή σαν να μην υπάρχει άλλη» μπορεί να θεωρηθεί και πολυτέλεια, με την έννοια ότι ενέχει ένα ταξικό πρόσημο: δεν έχουν όλοι τη δυνατότητα ίσως να βλέπουν έτσι τη ζωή. «Η ταξικότητα υπήρχε και θα υπάρχει έως ότου κάνουμε μια επανάσταση και τα γκρεμίσουμε όλα» μας λέει η κ. Ζιώγα. «Πάντως, έτσι όπως βλέπουμε το μέλλον τώρα, ευχής έργον θα ήταν καταρχάς να σταματήσει αυτό το καπιταλιστικό παραλήρημα της υπερκατανάλωσης ώστε να σώσουμε ό,τι μπορούμε από το περιβάλλον. Ταυτόχρονα, θα πρέπει να στρέψουμε τον φακό στον άνθρωπο και στην ποιότητα ζωής του. Να δούμε ολιστικά την πραγματικότητα - την τωρινή και αυτή που έρχεται».

«Η συλλογικότητα είναι η αρχή των πάντων» συνεχίζει, καθώς η κουβέντα μας στρέφεται και προς την τραγωδία στα Τέμπη και προς τις εκλογές... Τελικά, μπορούμε να δούμε τον κόσμο όπως η Αλίκη ή απλώς δεν μας χωράει ο τόπος (όπως και την ίδια); «Το θέμα είναι να βγαίνουμε από τον εαυτό μας. Αυτό κάνει και η Αλίκη. Να έχουμε την πρόθεση να εξέλθουμε εαυτού και να συναντήσουμε τον άλλον. Και αυτό να είμαστε έτοιμοι να το κάνουμε ανά πάσα στιγμή. Αυτή είναι η δική μου στάση, και η καλλιτεχνική.

Δεν έχει κανένα νόημα να είσαι καλλιτέχνης αν δεν καίγεσαι να συναντήσεις τον άλλο!». «Εκεί δεν έγκειται και το φαντασιακό; Στην Τέχνη;» ρωτάμε, καθώς πολλοί θεωρούμε το φαντασιακό κάτι εντελώς διαφορετικό από το πραγματικό (η παράσταση, βέβαια, μας διαψεύδει πλήρως και αυτό το λατρέψαμε): «Εδώ έχουμε καταντήσει να θεωρούμε και την Τέχνη πολυτέλεια. Ενώ η Τέχνη είναι εκεί ακριβώς για να μας θυμίζει το να βλέπουμε τα πράγματα αλλιώς, το να βλέπουμε ένα κουνέλι με ροζ γιλέκο και ρολόι τσέπης. Μας καλεί σε μια άλλη οπτική του κόσμου, ισόποσα σημαντική με την απτή λογική της επιβίωσης. Η Τέχνη είναι ανάσα. Είναι κομμάτι της επιβίωσης». «Μου είπες για τα Τέμπη» συνεχίζει. «Είναι ύβρις αυτό που έγινε, και μιλάω για τη διαχείριση της τραγωδίας, και θα έπρεπε να έχουν παραιτηθεί οι πάντες και να πηγαίναμε άμεσα σε εκλογές. Το ότι ο Καραμανλής ξαναβάζει υποψήφιος είναι σοκαριστικό. Αλλά δεν είμαστε και εμείς έρμαια - έχουμε μια ψήφο στα χέρια μας και πρέπει να δούμε τι θα την κάνουμε. Στην κάλπη απαντάμε οι πολίτες. Τώρα είναι η στιγμή. Πρέπει να δοθεί ένα μήνυμα μέσα σ’ όλο αυτόν τον ορυμαγδό...».

Κουνελότρυπα τελικά, όπως αυτή στην οποία ταξίδεψε η Αλίκη, υπάρχει; Και πού μας οδηγεί; Ή μήπως υπάρχει μόνο η τρύπα που βάζει το κεφάλι της η στρουθοκάμηλος; «Αν δεν καταλάβουμε ότι μας αφορά ο άλλος, δεν θα είμαστε ποτέ σωστοί: ούτε σαν πολίτες, ούτε σαν σύντροφοι, φίλοι, εραστές. Οποιαδήποτε πολιτική και υπαρξιακή σκέψη δεν αφορά και τον διπλανό μας είναι στείρα. Η “κουνελότρυπα” της Αλίκης είναι η προοπτική της συνάντησης με τον άλλο. Ο στρουθοκαμηλισμός ή ό,τι άλλο είναι ατομικιστική οπτική δεν με αφορά.

Δεν μας οδηγεί σε καμία ανάπτυξη, όπως λένε κάποιοι. Στον όλεθρο, εκεί μας οδηγεί. Το να κλεινόμαστε στον εαυτό μας και να κινούμαστε μόνο μέσα στην οικογένειά μας (αυτό που κάνει κατά πολύ ο Ελληνας δηλαδή) είναι ένα είδος μικρομαφίας. Δεν μας χρειάζονται οι μικρομαφιόζικες κοινότητες ούτε η λογική τού να βολευτούμε: σε αυτό εδράστηκε η δημοκρατία μας από την Επανάσταση και είναι πλέον ένα είδος καρκινώματος... Στο έργο μπορεί κάποιος να δει ένα πολιτικό παραμύθι αν θέλει, αλλά για μας είναι καθαρά υπαρξιακό. Στο οποίο συμπεριλαμβάνει και το πολιτικό πλέον. Είναι ένας κόσμος μαγικός, μέσα στον οποίο βλέπεις τα πάντα μέσα από το υπαρξιακό: που σημαίνει, ότι είσαι πάντα “ξύπνιος”!».

📌 Πληροφορίες: Κάθε Δευτ., Τρ. στις 21.00, στο Bios (Πειραιώς 84, τηλ. 2103425335), έως 30/5 (με την προοπτική να συνεχίσει και την επόμενη σεζόν). Προπώληση: viva.gr