Το αρχαίο βάθρο της Μάννας Γέρας

Οδοιπορικό στη Λέσβο

Βορειότερα, στην περιοχή «της Καλικάβενας», κάτω από το δρόμο, υπήρχε ένα μικρό εικονοστάσι αφιερωμένο στο Χριστό. Εδώ μισοθαμμένος λοξά στο χώμα, βρισκόταν  το δεύτερο, πιο αξιόλογο ανάγλυφο κομμάτι της περιοχής, που έχει και αυτό μεταφερθεί στο μουσείο, μετά από δική μου παρέμβαση, όταν το βρήκα βγαλμένο από το έδαφος και τραβηγμένο δίπλα στον δρόμο. Πρόκειται για ένα μαρμάρινο βάθρο, πλάτους πλευράς 47 εκατ. και σωζόμενου  ύψους (μετά την αποκάλυψη) 87 εκατ., του οποίου σώζεται η μια πλευρά, της οποίας λείπει μικρό κομμάτι στο κάτω άκρο, που φέρει σύνθετο και πυκνό ανάγλυφο διάκοσμο.

Στο κάτω άκρο υπάρχει αστεροειδές σχήμα, που περιβάλλεται από κύκλο. Ίσως να παριστά τον τροχό-ήλιο, γιατί έξω από αυτό εκπτύσσεται προς τα επάνω ο φυσιοκρατικός ανάγλυφος διάκοσμος.

Από κυλινδρικό στέλεχος (ίσως το κέρας της Αμάλθειας) αναφύεται μίσχος με πολλαπλούς κλάδους οπου διακρίνονται στα δεξιά πτηνό με ανοιγμένα φτερά (προφίλ) μάλλον πάπια και επάνω από αυτό γυναικεία μορφή, που πατά σε άνθος. Τελικά η όλη παράσταση κορυφώνεται με αμφορέα από τον οποίο ξεπετάγονται  στις δύο πλευρές κληματίδες αμπέλου με φύλλα και δύο τσαμπιά σταφυλιού.

Στις δυο πλάγιες πλευρές της φέρει αστράγαλο.και περιβάλλεται από «κορνίζα» με τρεις ταινίες! Σώζεται επίσης μια γωνία άλλης πλευράς, που φαίνεται η κορνίζα , ο αστράγαλος και το ανάγλυφο άκρο μιας έλικας. Σίγουρα πρέπει να υπήρχαν 4 διακοσμημένες ,πλάγιες πλευρές, ενώ στην άνω, επίπεδη πλευρά φέρει αύλακα στήριξης. Το 1999 εντοπίστηκε κομμάτι του βάθρου, εντοιχισμένο στο οστεοφυλάκιο του νεκροταφείου Παππάδου, εκατοντάδες μέτρα μακριά από την Μάννα. Πρόκειται για τμήμα άλλης πλευράς του βάθρου, με τον αστράγαλο στις δύο πλευρές και μέρος του σύνθετου διάκοσμου.

Επίσης στον χώρο των πηγών βρέθηκαν άλλα δύο μικρά κομμάτια από το βάθρο. Το ένα, πιθανόν το αριστερό τμήμα της σπασμένης πλευράς φέρει τον αστράγαλο και τον κύκλο με το αντίθετο κυλινδρικό στέλεχος. Το άλλο, μικρότερο μόνο μια έλικα. Φαίνεται ότι, όπως συνέβη και με το Λιοντάρι ,το βάθρο κατακερματίστηκε, πρiν τοποθετηθεί στο εικονοστάσι. Η όλη διακόσμηση με τον φυσιοκρατικό διάκοσμο και το αμπέλι, μας οδηγεί στη λατρεία του Διονύσου.

Είναι γνωστή και η επιγραφή, στο εκκλησάκι της Παναγιούδας του Ψύρρα, κάτω από τον Παππάδο. Όμως μια πιο προσεκτική παρατήρηση, θα μπορούσε να αφορά και το Κέρας της Αμαλθείας της Θεάς Τύχης, επάνω στον Τροχό–Ηλιο, σύμβολα διαχρονικά της Θεάς. Ίσως το εντυπωσιακό Επιστύλιο να ανήκε στο ιερό και στο βάθρο να στηριζόταν κάποιο άγαλμα! Μικρό μάρμαρο με αναγλυφη πτέρυγα, ίσως να ανήκε σ’ αυτήν τη θεότητα. 

Στη Μάννα, με την Μνημειακή Κρήνη των Αυτοκρατορικών Χρόνων, τη λάρνακα του 5ου πχ αι., τον Λέοντα του 4ου πχ αι και τη μεγάλη Παλαιοχριστιανική, αυτό το βάθρο, ίσως σε Ιερό των χρόνων της Κρήνης, συνυπάρχει με τον Σκόπελο, τον Μεσαγρό και την Πατρικού, του κτηματολογίου του Διοκλητιανού.