Εζησε πολλές ζωές όπως επέλεξε ο ίδιος

Ενα είναι το σίγουρο, τα εξής δύο: Υπήρξε και έζησε πολλές ζωές. Και τις έζησε όπως επέλεξε ο ίδιος ή έστω, πολύ κοντά σε αυτό που ήθελε. Ο Κωνσταντίνος Τζούμας ήταν μία περσόνα, δύο, τρεις, χίλιες δεκατρείς. Οποια ο ίδιος επιθυμούσε, όποια τον προκαλούσε διανοητικά και αισθητικά. Δεν θα γράψουμε κάτι διαφορετικό τώρα, που έφυγε από τη ζωή, από όσα γράφαμε σαν τον παρουσιάζαμε σε συνεντεύξεις ή σε συζητήσεις ενώ ζούσε: ο Κωνσταντίνος Τζούμας ήταν ο Κωνσταντίνος Τζούμας. Τέλος.

Είτε συμφωνούσες είτε διαφωνούσες μαζί του, είτε τον κατανοούσες είτε όχι, ποτέ δεν υπήρξε κάποιος άλλος. Δεν συμβιβάστηκε με το «κάποιος άλλος» για να κερδίσει ή για να μη χάσει. Ηταν ευγενής, εστέτ, μοναδικός. Με μία λέξη, διαφορετικός. Ηταν αυτός, ο ίδιος.

Ο Κωνσταντίνος Τζούμας δεν ζει πια ανάμεσά μας, ως υλική οντότητα έστω. Εφυγε από τη ζωή το πρωί του Σαββάτου 25 Ιουλίου, σχεδόν έναν μήνα πριν κλείσει τα 78 του χρόνια. Ναι, είχε δώσε τη μάχη του με τον καρκίνο για χρόνια, είχε και κάποια σοβαρά ατυχήματα τα τελευταία δύο, ωστόσο αυτοί δεν ήταν λόγοι για να μας αφήσει. Μας άφησε όμως. Δίπλα του είχε τις αδερφές του και αυτό ήταν μάλλον παρήγορο και για τους τρεις τους. Ο ίδιος, με όλους τους «ρόλους» και τις ιδιότητές τους, θα λείψει και θα μας λείψει. Γιατί ήταν διαφορετικός. Γιατί ήταν αυτός, ο ίδιος.

Η ζωή του υπήρξε ανοιχτό βιβλίο. Συγκεκριμένα, τρία βιβλία. Την έγραψε σε τρεις τόμους («Ως εκ θαύματος», «Complete Unknown» και «Πανωλεθρίαμβος») που κυκλοφορούν από τις εκδόσεις Καστανιώτη. Την περιέγραψε σε ατελείωτες φράσεις, σε προτάσεις δίχως τελεία. Οπως ακριβώς την έζησε. Η μητέρα του υπήρξε μια καθοριστική μορφή στη ζωή του κι ας την έχασε πολύ μικρός, σε ηλικία 15 ετών. Αποφάσισε να σπουδάσει υποκριτική στη Δραματική Σχολή Αθηνών «Γιώργος Θεοδοσιάδης».

Στη συνέχεια σπούδασε χορό στη σχολή της Ζουζούς Νικολούδη στις αρχές της δεκαετίας του 1970, στη Νέα Υόρκη. Τα χρόνια εκείνα ήταν γεμάτα εμπειρίες με ανθρώπους, σταρ, άφυλα πλάσματα, πολιτιστικά ρεύματα, νέες ιδέες και πρωτοποριακές φόρμες σε κάθε επίπεδο. Ο Τζούμας τα έζησε έντονα τόσο στη Νέα Υόρκη όσο και στο Παρίσι και μετέφερε τον «αέρα» τους καθώς και την αισθητική τους σε ό,τι έκανε αργότερα στην Ελλάδα.

Πρωταγωνίστησε σε εμβληματικές ταινίες και συνεργάστηκε με πολύ ιδιαίτερους Ελληνες σκηνοθέτες: στα φιλμ «Γλυκιά συμμορία», «Τα κουρέλια τραγουδάνε ακόμα» του Νίκου Νικολαΐδη, «Ο δράκουλας των Εξαρχείων» του Παντελή Ζερβού, «Ελευθέριος Βενιζέλος 1910-1927», «Ακροπόλ» και «Happy Day» του Παντελή Βούλγαρη, «Οι απέναντι» του Γιώργου Πανουσόπουλου. Τον είδαμε και σε τηλεοπτικές σειρές, καθώς και στο θέατρο σε έργα όπως «Περιμένοντας τον Γκοντό», «Ο φίλος μου ο Λευτεράκης», «Φαύστα», με τελευταίο το «Κ.Π. Καβάφης αυτοβιογραφούμενος».

Μεγάλη του αγάπη ήταν το ραδιόφωνο, στο οποίο κρατούσε χρόνια τώρα την πρωινή καθημερινή εκπομπή στον «Εν Λευκώ» ως μια «vintage ραδιοφωνική προσωπικότητα, που μεταφέρει αποσπάσματα της καθημερινότητας... χωρίς να το κάνει θέμα», όπως έλεγε ο ίδιος.

«Μεγαλώσαμε, σαν ένα στοίχημα κόντρα σε κανόνες που δεν ίσχυαν, ενός συστήματος που δεν υπήρχε», έχει γράψει. «Στο Μανχάταν μαθαίνεις να μιλάς κατευθείαν, χωρίς τις μακροσκελείς εισαγωγές και τις απολογητικές αγιοποιήσεις της Ευρώπης. Μπορείς να είσαι και παιδιάστικος και γελοίος και σοβαρός και πολύ έξυπνος. Εδώ όλα φαίνεται να επιτρέπονται εκτός από τη βλακεία, την έλλειψη στιλ ή το να κάνεις κάτι με μισή καρδιά», έχει γράψει. Πράγματι, η βλακεία, η έλλειψη στιλ (όποιου στιλ) και οι μισές δουλειές τον ενοχλούσαν. Και το έδειχνε.

Αντιστάρ; Φλεγματικός ανταποκριτής μιας ζωής που δεν ζήσαμε; Καυστικός υφολόγος; Οπως και να ‘χει, ο Κωνσταντίνος Τζούμας πήγε να συναντήσει τα υπόλοιπα «κουρέλια» που (κι όμως!) «τραγουδούν ακόμα».

■ Συλλυπητήριες επιστολές έστειλαν ο ΣΥΡΙΖΑ και το ΕΚΚ. Μπορούμε να τον ξαναδούμε στις ταινίες του Νικολαΐδη, στο αφιέρωμα που γίνεται για τον πρωτοπόρο σκηνοθέτη, κάθε Δευτέρα έως 25/7, στον κινηματογράφο «Στέλλα» (Τενέδου 34, Κυψέλη).

Η κηδεία θα γίνει την Τετάρτη, 29/06, στις 12.00, στο Α' Νεκροταφείο. Επιθυμία της οικογένειας είναι, αντί στεφάνων, να γίνουν δωρεές στο Κέντρο για τα έμφυλα δικαιώματα και την ισότητα «Διοτίμα» (diotima.org.gr).