Αλλαγή πλεύσης ή διπλωματικά παιχνίδια;

Για πρώτη φορά η βρετανική πλευρά θα δεχτεί, απ’ ό,τι φαίνεται, να καθίσει στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων με την Ελλάδα προκειμένου να συζητήσει για τα Γλυπτά του Παρθενώνα. Αυτό προκύπτει από την ατζέντα των εργασιών της Διακυβερνητικής Επιτροπής της UNESCO για την Επιστροφή Πολιτιστικών Αγαθών (ICPRCP), η οποία συνεδρίαζε αυτές τις ημέρες στο Παρίσι και ολοκληρώνει σήμερα τις εργασίες της.

Στο τραπέζι των συνομιλιών της συνάντησης, όταν και εφόσον αυτή οριστεί, θα προσέλθουν η υπουργός Πολιτισμού Λίνα Μενδώνη και ο υφυπουργός Πολιτισμού του Ηνωμένου Βασιλείου, λόρδος Πάρκινσον. Αλλαγή πλεύσης του Ηνωμένου Βασιλείου ή διπλωματικό παιχνίδι; Πάντως διαβάσαμε ότι τη συνάντηση ζήτησε η Βρετανία, ενώ την ίδια στιγμή βρετανικές κυβερνητικές πηγές άφηναν να διαρρεύσει πως «η θέση μας όσον αφορά τα Γλυπτά του Παρθενώνα δεν αλλάζει».

Σύμφωνα με την έκθεση της Γραμματείας της UNESCO σχετικά με τη συνέχεια που δόθηκε στις συστάσεις και τις αποφάσεις που εγκρίθηκαν κατά την προηγούμενη 22η Συνάντηση «...το Ηνωμένο Βασίλειο ενημέρωσε τη Γραμματεία (σ.σ. της UNESCO) για την πρότασή του να οργανώσει συνάντηση μεταξύ της Ελληνίδας υπουργού Πολιτισμού, Λίνας Μενδώνη, και του υφυπουργού Πολιτισμού, Μέσων και Αθλητισμού του Ηνωμένου Βασιλείου, λόρδου Πάρκινσον, η οποία ελπίζει ότι θα λάβει θετική απάντηση των ελληνικών αρχών. Ως προς αυτό, η Ελλάδα ενημέρωσε τη Γραμματεία ότι η εισήγηση του Ηνωμένου Βασιλείου απεστάλη στην Ελληνίδα υπουργό Πολιτισμού στις 29 Απριλίου 2022, έγινε αμέσως αποδεκτή και πρόκειται να γίνει συνάντηση μεταξύ των μερών».

Τα δύο κράτη μέλη ανέφεραν τη διμερή συνάντηση μεταξύ του Μπόρις Τζόνσον και του Κυριάκου Μητσοτάκη στο Λονδίνο τον Νοέμβριο του 2021, κατά την οποία ο Βρετανός πρωθυπουργός επανέλαβε τη μακροχρόνια θέση της χώρας του, όταν του έθεσε το ζήτημα ο Ελληνας ομόλογός του. «Κατανοώ τη δύναμη των αισθημάτων του ελληνικού λαού γι’ αυτό το θέμα αλλά είναι ζήτημα που αφορά το συμβούλιο του Βρετανικού Μουσείου», είχε πει τότε ο Μπόρις Τζόνσον.

Τον περασμένο Σεπτέμβριο στις εργασίες της 22ης Συνόδου της Διακυβερνητικής Επιτροπής της UNESCO, η Επιτροπή αναγνώρισε για πρώτη φορά ότι το θέμα της επιστροφής των Γλυπτών έχει διακυβερνητικό χαρακτήρα και ζήτησε από το Ηνωμένο Βασίλειο να επανεξετάσει τη στάση του και να προσέλθει σε διάλογο με την Ελλάδα, κάτι που είχε ζητηθεί και στο παρελθόν, με τη βρετανική πλευρά να αρνείται με πείσμα και εμμονή. Η Διακυβερνητική Επιτροπή είχε ψηφίσει ομόφωνα και ένα επιπλέον κείμενο που αποτελούσε απόφαση (decision) και εστίαζε στην επιστροφή των Γλυπτών του Παρθενώνα. Με αυτόν τον τρόπο αναβάθμιζε το ζήτημα καθώς έδινε άλλη υπόσταση από εκείνη που προσπαθεί να επιβάλει όλα αυτά τα χρόνια το Βρετανικό Μουσείο, ανάγοντάς το σε θέμα που δεν αφορά απλά το Βρετανικό Μουσείο και ένα κράτος, αλλά δύο κράτη.

Η καινούργια εξέλιξη μπορεί να σηματοδοτεί οποιαδήποτε αλλαγή της Βρετανίας απέναντι στο θέμα που έχει λάβει διεθνείς διαστάσεις; Μάλλον απίθανο, καθώς εκπρόσωπος του βρετανικού υπουργείου Πολιτισμού σε δήλωσή του στην ανταποκρίτρια της ΕΡΤ στο Λονδίνο είπε (ό,τι λένε όλοι οι θεσμικοί στην Αγγλία): «Η Βρετανία έχει μια μακροχρόνια θέση σ’ αυτό το ζήτημα που δεν έχει αλλάξει: τα Γλυπτά του Παρθενώνα αποκτήθηκαν νομίμως (σ.σ. από τον Ελγιν) σύμφωνα με τους νόμους που ίσχυαν εκείνη την εποχή. Το Βρετανικό Μουσείο λειτουργεί ανεξάρτητα από την κυβέρνηση, χωρίς πολιτικές παρεμβάσεις. Ολες οι αποφάσεις που σχετίζονται με τις συλλογές του λαμβάνονται από τους επιτρόπους του Μουσείου».

Στην περίπτωση που η Βρετανία καθίσει στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων θα είναι μια θετική εξέλιξη αλλά ο δρόμος είναι και μακρύς και τραχύς και δεν αφήνει περιθώρια αισιοδοξίας για το επί δεκαετίες αίτημά μας, της επιστροφής των αρχιτεκτονικών Γλυπτών του Παρθενώνα. Πάντως το υπουργείο Πολιτισμού δεν προχώρησε χθες σε οποιαδήποτε ανακοίνωση γύρω από το θέμα καθώς περιμένει τις επίσημες ανακοινώσεις της UNESCO που ολοκληρώνει σήμερα τις εργασίες της.