Πολύπλευρη, «αναγεννησιακή» προσωπικότητα, ταυτισμένη με την πνευματική ζωή της χώρας, ο αρχιτέκτονας, πολεοδόμος, ζωγράφος, ποιητής, πεζογράφος, δοκιμιογράφος, μεταφραστής, φωτογράφος και γραφίστας Αλέξανδρος Ίσαρης, πέθανε στα 81 του χρόνια, από επιπλοκές του κορονοϊού.
Την είδηση του θανάτου του γνωστοποίησε με ανακοίνωση του ο εκδοτικός οίκος Κίχλη, σημειώνοντας την ισχυρή παρουσία του. «Δυσαναπλήρωτο το κενό για όσους τον γνωρίσαμε. Θα τον θυμόμαστε μέσα από το πολυσχιδές δημιουργικό έργο του, τα ποιήματα και τα πεζά του, τη ζωγραφική, τις μεταφράσεις, τις φωτογραφίες του. Ήταν ένας άνθρωπος απολύτως αφοσιωμένος στην Τέχνη».
Είχε γεννηθεί στις Σέρρες το 1941. Σπούδασε αρχιτεκτονική στο Αριστοτέλειο και μετά στο Πολυτεχνείο του Γκρατς. Όταν επέστρεψε στην Ελλάδα συνεργάστηκε (1968) με τον καθηγητή Νικόλαο Πλάτωνα στις ανασκαφές της Ζάκρου. Εμενε ακόμα μόνιμα στη Θεσσαλονίκη. Από το 1978 όμως εγκαταστάθηκε πλέον μόνιμα στην Αθήνα όπου εργάστηκε καταρχάς ως γραφίστας, ενώ ασχολούνταν παράλληλα και ισάξια με τη ζωγραφική, τη φωτογραφία και τη λογοτεχνία.Το 1982 συνεργάστηκε με το Τρίτο Πρόγραμμα της ΕΡΤ για την παρουσίαση εκπομπών και το 1986 υπήρξε εκπρόσωπος της Ελλάδας στο θεατρικό φεστιβάλ του Μύλχαϊμ της Γερμανίας. Τα επόμενα χρόνια για σύντομα διαστήματα έμεινε στη Βιέννη μετά από πρόσκληση της Αυστριακής Λογοτεχνικής Εταιρείας.
Πραγματοποίησε τουλάχιστον οκτώ ατομικές αλλά και 12 ομαδικές εκθέσεις ζωγραφικής τόσο στην Ελλάδα όσο και σε χώρες του εξωτερικού και το 2017 την πρώτη του ατομική έκθεση φωτογραφίας. Και ως προς τη λογοτεχνική του «έκφραση», ασχολήθηκε με την ποίηση, αλλά και τη συγγραφή δοκιμίων και μελετών, ενώ συνεργάστηκε και με λογοτεχνικά περιοδικά όπως τα Διαγώνιος, Δοκιμασία, Λωτός, Τραμ, Δέντρο και Χάρτης. Ξεχωριστός τομέας ήταν το μεταφραστικό του έργο: Έχει μεταφράσει πάνω από τριάντα βιβλία (μεταξύ άλλων των Τόμας Μαν, Ρόμπερτ Μούζιλ, Ρότζερ Σάτακ και Πέτερ Χάντκε) και έχει τιμηθεί με τα εξής βραβεία: Βραβείο Μαρίας Ράλλη (1977), Κρατικό Βραβείο Μετάφρασης για το «Μπετόν» του Τόμας Μπέρνχαρντ (1977) και δύο βραβεία του ΕΚΕΜΕΛ για το βιβλίο του Λούντβιχ Τηκ «Ο ξανθός Έκμπερτ - Το Ρούρενμπεργκ» (2007) καθώς και για τα «Γράμματα σε έναν νεαρό ποιητή» του Ράινερ Μαρία Ρίλκε (2011).
Επί οκτώ χρόνια ήταν υπεύθυνος της ελληνικής σύνταξης του περιοδικού "Ausblicke". Για την πρώτη του ποιητική συλλογή «Όμιλος Φίλων Θαλάσσης - Ο ισορροπιστής», του απονεμήθηκε το βραβείο Μαρίας Ράλλη (1977). Το 1982 έκανε μια σειρά εκπομπών στο Γ΄ Πρόγραμμα της ΕΡΤ. Το 1985 πήρε μέρος στην εβδομάδα ελληνικής ποίησης στο Άμστερνταμ και στο Χρόνινγκεν. Το 1986 εκπροσώπησε την Ελλάδα στο θεατρικό φεστιβάλ του Μύλχάιμ της Γερμανίας. Το 1990 επισκέφθηκε σημαντικά πολιτιστικά κέντρα της Γερμανίας, ύστερα από πρόσκληση του Ινστιτούτου Γκαίτε. Το 1997 έγινε ιδρυτικό μέλος της Εταιρείας Τόμας Μπέρνχαρντ.
Το 2011 τιμήθηκε με το Βραβείο Διηγήματος του περιοδικού Διαβάζω για το «Βίνκελμαν ή Το Πεπρωμένο». Στα σημαντικότερα έργα του περιλαμβάνονται τα:
- Όμιλος Φίλων Θαλάσσης - Ο Ισορροπιστής, Λέσχη του Δίσκου, 1976.
- Οι παρενέργειες της σιωπής, Ύψιλον, 1984.
- Ανάμεσά τους η μουσική, Άγρωστις 1991, Νεφέλη 1998.
- Οι Τριστάνοι, Νεφέλη 1992.
- Πρόσωπα μιας εικοσαετίας, Ερμής 1998 (φωτογραφικό λεύκωμα).
- Θα επιστρέψω φωτεινός, Άγρα 2000.
- Κάτω από τόσα βλέφαρα, Ίκαρος 2007.
- Βίνκελμαν ή Το πεπρωμένο, Κίχλη 2010.
- Προσκέφαλο με φύλλα λεμονιάς, Κίχλη 2012.
- Εγώ ένας ξένος, Κίχλη 2013.
- Ονειρολόγιο, Στερέωμα 2018.
- Έξι περίπατοι - Προσκέφαλο με φύλλα λεμονιάς, Κίχλη 2020.
Συλλυπητήριο μήνυμα έστειλε η Υπουργός Πολιτισμού Λίνα Μενδώνη δηλώνοντας:
«Για περισσότερο από πέντε δεκαετίες ο Αλέξανδρος Ισαρης εκφράστηκε με πολλά πρόσωπα, με πολλά γνωρίσματα, με πολλές διαφορετικές εκφάνσεις της πολύπλευρης δημιουργικότητάς του. Από την αρχιτεκτονική και την αποτύπωση του ανακτόρου της Ζάκρου, δίπλα στον καθηγητή Νικόλαο Πλάτωνα, μέχρι τη ζωγραφική, την ποίηση, την πεζογραφία, τη μετάφραση, τη γραφιστική, τη φωτογραφία, η τέχνη του Ισαρη δεν είχε περιορισμούς, κανόνες, στεγανά. Στην πλούσια, ευρύτατη εργογραφία του, βρίσκονται ταυτόχρονα οι μεταφράσεις του Ρίλκε και του Μπέρνχαρτντ, με την επιμέλεια του καταλόγου για έργα Μπαχ στο Μέγαρο Μουσικής, και με δεκάδες εξώφυλλα βιβλίων που φιλοτέχνησε για πολλούς εκδοτικούς οίκους. Την ίδια στιγμή που ο ίδιος έγραφε, ζωγράφιζε, φωτογράφιζε ή έκανε παραγωγή ραδιοφωνικών εκπομπών, πάντα με το ίδιο πάθος και την ίδια προσήλωση στην τέχνη του. Εκφράζω τα θερμά μου συλλυπητήρια στους οικείους και στους φίλους του».
Και ο Υφυπουργός Πολιτισμού και Αθλητισμού Νικόλας Γιατρομανωλάκης δήλωσε τα εξής:
«Αλέξανδρος Ίσαρης (Γιάννης Δημητριάδης) 1941-2022
Σέρρες, Θεσσαλονίκη, Γκρατς, Βερολίνο, Αθήνα, αρχιτέκτονας, ποιητής, συγγραφέας, μεταφραστής, ζωγράφος, φωτογράφος, γραφίστας… Πολλές ταυτότητες, πολλές ιδιότητες, πολλές ζωές… «Έχω σχεδιάσει πάνω από πεντακόσια εξώφυλλα. Εργάστηκα ως αρχιτέκτονας, αποτύπωσα το μινωικό ανάκτορο της Ζάκρου, έκανα ένα σωρό μεταφράσεις (λογοτεχνικές και θεατρικές), έγραψα έντεκα βιβλία, πραγματοποίησα 10 ατομικές εκθέσεις και συμμετείχα σε 18 ομαδικές, έχω επίσης βγάλει κάπου 2.000 καλλιτεχνικές φωτογραφίες... Νιώθω καμιά φορά ότι έζησα πέντε ζωές!» είχε πει ο ίδιος. Δυσαναπλήρωτο, τεράστιο το κενό που αφήνει στον σύγχρονο πολιτισμό η απώλεια του Αλέξανδρου Ίσαρη, ο οποίος με όποια τέχνη κι αν καταπιάστηκε διακρίθηκε, βραβεύθηκε, αγαπήθηκε. Τα πιο θερμά μας συλλυπητήρια στην οικογένειά του και τους αναρίθμητους φίλους του».
Δήλωση της Τομεάρχη Πολιτισμού του ΣΥΡΙΖΑ-Π.Σ., Σίας Αναγνωστοπούλου
Ένας ιδιαίτερος άνθρωπος, μια ''εμπύρετη'' προσωπικότητα της διανόησης, της συγγραφής, της ποίησης, της ζωγραφικής, της μετάφρασης, της γραφιστικής, ο Αλέξανδρος Ίσαρης έφυγε από τη ζωή, σε μια μέρα ακρωτηριασμένη από τη βαρβαρότητα του πολέμου. Ίσως αυτή η χρονική τυχαιότητα της απώλειάς του, να σηματοδοτεί παράδοξα το τέλος μιας εποχής που ακόμα είχαμε την τύχη να περνούν από δίπλα μας, στους δρόμους της πόλης, άνθρωποι -πληθυντικοί αριθμοί.
Άνθρωπος -πληθυντικός αριθμός ήταν και ο Αλέξανδρος Ίσαρης. Από την εξπρεσιονιστική ανατομία των σωμάτων στη ζωγραφική του, μέχρι τις λατρευτικές μεταφράσεις του στον Ρίλκε, στον Μούζιλ, στον Μπύχνερ, στον Πέτερ Χάντκε, στον Τόμας Μπέρνχαρντ και τα βραβευμένα δικά του πονήματα, διέσχισε με μια εκπληκτική λεπτότητα σχεδόν όλους τους χώρους της τέχνης.
Σε αποχαιρετούμε αγναντεύοντας με το βλέμμα την Τήνο, που θα είναι ο τελευταίος τόπος που διάλεξες να κατοικήσεις και ίσως να απαντήσουμε κάποια φορά, αντί για σένα, στην ερώτηση των ανθρώπων εκεί, ''Εσείς δεν είστε που αγοράσατε έναν τάφο στον Πύργο;''»
Η efsyn.gr θεωρεί αυτονόητο ότι οι αναγνώστες της έχουν το δικαίωμα του σχολιασμού, της κριτικής και της ελεύθερης έκφρασης και επιδιώκει την αμφίδρομη επικοινωνία μαζί τους.
Διευκρινίζουμε όμως ότι δεν θέλουμε ο χώρος σχολιασμού της ιστοσελίδας να μετατραπεί σε μια αρένα απαξίωσης και κανιβαλισμού προσώπων και θεσμών. Για τον λόγο αυτόν δεν δημοσιεύουμε σχόλια ρατσιστικού, υβριστικού, προσβλητικού ή σεξιστικού περιεχομένου. Επίσης, και σύμφωνα με τις αρχές της Εφημερίδας των Συντακτών, διατηρούμε ανοιχτό το μέτωπο απέναντι στον φασισμό και τις ποικίλες εκφράσεις του. Έτσι, επιφυλασσόμαστε του δικαιώματός μας να μην δημοσιεύουμε ανάλογα σχόλια.
Σε όσες περιπτώσεις κρίνουμε αναγκαίο, απαντάμε στα σχόλιά σας, επιδιώκοντας έναν ειλικρινή και καλόπιστο διάλογο.
Η efsyn.gr δεν δημοσιεύει σχόλια γραμμένα σε Greeklish.
Τέλος, τα ενυπόγραφα άρθρα εκφράζουν το συντάκτη τους και δε συμπίπτουν κατ' ανάγκην με την άποψη της εφημερίδας