Τραγανές... μνήμες φτιαγμένες από ποσότητες αλεύρου, ζάχαρης και βουτύρου

Η πιο γλυκιά και μοσχοβολιστή διοργάνωση της χρονιάς που φεύγει, αλλά κι εκείνης που ακολουθεί είναι η έκθεση «Παπαδοπούλου 100. Η ιστορία της Εταιρείας 1922-2022». Αφηγείται την ιστορία των μπισκότων Πτι Μπερ, Μιράντα, των γεμιστών σοκολάτας και κρέμας Παπαδοπούλου που κατανάλωσαν και καταναλώνουν (μαζί με τα μετέπειτα είδη διατροφής της εταιρείας) γενιές και γενιές.

Μέσα από εκθέματα, αρχειακό και οπτικοακουστικό υλικό, τεκμήρια και διαδραστικούς σταθμούς, η έκθεση ακολουθεί την πορεία ενός αιώνα της οικογενειακής επιχείρησης (και μαζί τής σύγχρονης Ελλάδας) που ξεκίνησε απλά και ταπεινά από τα αδέλφια Νίκο και Ευάγγελο και σήμερα είναι από τις σημαντικότερες και πιο υγιείς βιομηχανίες της χώρας. Η έκθεση φιλοξενείται στο Μουσείο Μπενάκη στην Πειραιώς και εγκαινιάστηκε χθες από την Πρόεδρο της Δημοκρατίας Κατερίνα Σακελλαροπούλου.

Το πρώτο μπισκότο μοσχοβόλησε στον φούρνο του σπιτιού της οικογένειας Παπαδοπούλου στην Κωνσταντινούπολη το 1916 (η αρχική συνταγή ήταν από τα μπισκότα που παρασκεύαζε η μητέρα για τα παιδιά της) και σφραγίστηκε με μία απλή ξύλινη σφραγίδα. Το 1922 η οικογένεια εγκαθίσταται σε προσφυγική πολυκατοικία κοντά στον Λυκαβηττό, όπου και ζυμώνεται το πρώτο Πτι-Μπερ. Μπορεί σήμερα ο καταναλωτής να έχει υπερπροσφορά προϊόντων, όμως τα πράγματα ήταν εντελώς διαφορετικά στις αρχές του 20ού αιώνα. «...Την εποχή ακριβώς εκείνη (δηλαδή του Α' Παγκοσμίου Πολέμου 1914-1918) που υπήρχε η ανάγκη να δοθεί στα μικρά παιδιά και τους αρρώστους κάτι καλύτερο από μπομπότα, τρεις νέοι 18 μέχρι 9 ετών και μετέπειτα ιδρυταί της σημερινής βιομηχανίας κατόρθωναν να βρουν μικρές ποσότητες αλεύρου, ζάχαρης και βουτύρου και με πρόχειρα μηχανικά μέσα να παράγουν τα πρώτα “PETIT-BEURRE PAPADOPOULOS BROTHERS” και να ξεκινήσουν τα δύο τελευταία χρόνια του πολέμου, το 1916, να βάλουν τα θεμέλια μικρής βιοτεχνίας και να στήσουν το εργοστάσιό τους στο Σκούταρι στην ψαραγορά της Πόλης» περιέγραφε ο Ευάγγελος Ι. Παπαδόπουλος το ξεκίνημα. Στο μεταξύ, ο Βασίλης πέθανε νωρίς, οπότε την επιχείρηση συνέχισαν τα άλλα δύο αδέλφια.

«Προσπαθήσαμε να ανιχνεύσουμε θεματικά ποια είναι τα συστατικά της επιτυχίας και τι σημαίνει αυτή η επιχείρηση. Υπάρχουν περισσότερα από 300 τεκμήρια από το αρχείο και έχουν κατασκευαστεί ειδικά εκθέματα για τους σκοπούς της έκθεσης» λέει στην «Εφ.Συν.» η μουσειολόγος Ερατώ Κουτσουδάκη που υπογράφει τη μουσειολογική μελέτη και την επιμέλεια της έκθεσης. «Βρήκα σπουδαίο το Ιστορικό Αρχείο της επιχείρησης, πλήρες, καλά οργανωμένο και τα λιγότερα σημαντικά στο μάτι τεκμήρια είναι τα πιο σπουδαία. Στήσαμε μια αφήγηση που ξεκινάει από την ιστορία του ονόματος, επειδή τα αδέλφια Παπαδόπουλου το κατάλαβαν από τη δεκαετία του ’20 τη σημασία του brand name και το φροντίζουν ανελλιπώς μέχρι και σήμερα».

Οπως ανέφερε κατά τη χθεσινή συνέντευξη Τύπου η πρόεδρος και διευθύνουσα σύμβουλος της εταιρείας Ιωάννα Παπαδοπούλου, είναι η «πρώτη φορά που παρουσιάζεται στο κοινό το ιστορικό αρχείο της επιχείρησης μέσα από το Μουσείο Μπενάκη. Μόνο με πλήρη γνώση της κληρονομιάς μας και πατώντας γερά στις ρίζες μας μπορούμε να σηματοδοτήσουμε το μέλλον».

Από τα εκθέματα που ξεχωρίζουν, όπως μας λέει η κ. Κουτσουδάκη, είναι η σφραγίδα που έφτιαχναν τις γαλέτες του Ελληνικού Στρατού το 1940, χειροκίνητες σφραγίδες, κοπτικά, το κέντημα με το λογότυπο που σχεδίασε τη δεκαετία του ’70 ο Ευάγγελος Παπαδόπουλος (ο πατέρας της σημερινής προέδρου) που είναι μια κορόνα που έχει επάνω τα τέσσερα παιδιά του, παλιές μεταλλικές συσκευασίες, ένα επετειακό ντοκιμαντέρ, κυλινδρικές επαναλαμβανόμενες μηχανοκίνητες σφραγίδες διαφόρων ειδών μπισκότων και άλλα μαζί με πλούσιο φωτογραφικό υλικό που γυρίζουν τον χρόνο στις περασμένες εποχές.

Η έκθεση διαρθρώνεται σε 10 ενότητες, οι οποίες αντιστοιχούν σε ισάριθμα εκθεσιακά περιβάλλοντα. Τον επισκέπτη καλωσορίζει ένα κόκκινο δωμάτιο με έναστρο ουρανό, όπου ως αστέρια λάμπουν τα «πολύτιμα» προϊόντα της ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΥ.

Στην πρώτη θεματική ενότητα παρουσιάζονται: συσκευασίες, ετικέτες, παλιές διαφημίσεις, έντυπες και κινηματογραφικές, προκειμένου να γίνει κατανοητή η σημασία της μάρκας, της συσκευασίας και της διαφήμισης και η συνειδητή χρήση των εργαλείων αυτών από την οικογένεια Παπαδοπούλου από τα πρώτα βήματα της επιχειρηματικής της δραστηριότητας.

Η επόμενη αίθουσα είναι αφιερωμένη στην παραγωγή προϊόντων στα εργοστάσια της επιχείρησης.

Η τρίτη, αφηγείται την ιστορία ενός αιώνα της εταιρείας μέσα από ένα πλούσιο χρονολόγιο. Ταυτόχρονα, παρουσιάζεται συνοπτικά η ιστορία του μπισκότου διεθνώς. Η ενότητα ολοκληρώνεται με μια διαδραστική κατασκευή που πληροφορεί για τα μπισκότα που καταναλώνουν οι λαοί σε όλον τον πλανήτη και τις μικρές ιστορίες τους.

Στη μέση της εκθεσιακής διαδρομής έχει διαμορφωθεί μια μικρή ενότητα-ιντερμέδιο αφιερωμένη στα παραμύθια που αντλούν την έμπνευση και τη θεματολογία τους από τις ζύμες, τα μπισκότα και τα ψωμιά, σε εικονογράφηση της Μυρτώς Δεληβοριά και κείμενα της Ειρήνης Βοκοτοπούλου. Ο Κοντορεβυθούλης, ο Χάνσελ και η Γκρέτελ, ο Σιμιγδαλένιος είναι μόνο κάποιοι από τους πρωταγωνιστές.

Η έκθεση συνεχίζεται με συνεντεύξεις εργαζομένων και συνεργατών, ενώ παρουσιάζεται κι ένα ψηφιακό διαδραστικό παιχνίδι για παίκτες όλων των ηλικιών. Επίσης έχει στηθεί ένα ιδιαίτερο θεατρικό σκηνικό, που αναφέρεται στα μέλη της οικογένειας τα οποία έχουν εμπλακεί στην επιχείρηση, ενώ στο τέλος υπάρχει μια άκρως βιωματική εμπειρία-έκπληξη.

Η έκθεση διοργανώνεται από το Μουσείο Μπενάκη και την Ε.Ι. Παπαδόπουλος Α.Ε., τον γενικό συντονισμό είχε η Ειρήνη Οράτη, την επίβλεψη ο Σπύρος Κίζης και συνεργάστηκαν η Νόρα Χατζοπούλου και η Μαίρη Βέργου. Οι γραφιστικές εφαρμογές και σχεδιασμός των πωλητέων έγιναν από τον Χριστόφορο Μπρέλλη (το Πωλητήριο του Μουσείου Μπενάκη δημιούργησε αντικείμενα ειδικά εμπνευσμένα). Την έκθεση συνοδεύει η αναλυτική έκδοση «Και το όνομα αυτού ΠΤΙ-ΜΠΕΡ» που επιμελήθηκε ο Κώστας Κωστής με τη συνεργασία του Κώστα Στρατή.

Κατά τη διάρκεια της διοργάνωσης (έως τις 27 Φεβρουαρίου 2022 στην Πειραιώς 138) θα πραγματοποιηθούν ξεναγήσεις και εκπαιδευτικά προγράμματα.