Επί τρεις ημέρες καλλιεργήθηκε από το Μαξίμου και τα φιλικά μέσα ενημέρωσης το κλίμα «ο Μητσοτάκης θα φέρει πίσω τα Γλυπτά του Παρθενώνα» σε μια προσπάθεια αποπροσανατολισμού του κοινού από τα μεγάλα καθημερινά προβλήματα και εργαλειοποίησης του σοβαρού ζητήματος.
Ο πρωθυπουργός (ξεκινώντας από την ομιλία του στην UNESCO) με συνεντεύξεις του σε βρετανικά μέσα ενημέρωσης επαναλάμβανε ότι ήρθε η στιγμή για να θέσει το θέμα των Γλυπτών κατά τη συνάντησή του με τον Μπόρις Τζόνσον.
Την ίδια στιγμή οι Βρετανοί παρακολουθούσαν ατάραχοι και αμετακίνητοι από τις θέσεις τους, ενώ αργά το βράδυ η Ντάουνιννγκ Στρίτ γνωστοποίησε την απάντηση του Μπόρις Τζόνσον ο οποίος επανέλαβε την πάγια θέση του Ηνωμένου Βασιλείου ότι «το ζήτημα αφορά το Βρετανικό Μουσείο».
Νωρίτερα μετά τη συνάντηση των δύο ηγετών ο Ελληνας πρωθυπουργός δήλωσε: «Το αίτημά μας δεν είναι φωτοβολίδα. Θα επιμείνουμε με μεθοδικότητα για να χτίσουμε τα απαραίτητα ερείσματα και στη βρετανική κοινή γνώμη για την ανάγκη επανένωσης με τα Γλυπτά του Μουσείου Ακροπόλεως.
Είναι σημαντικό ζήτημα που αφορά τις διμερείς μας σχέσεις». Και εκτίμησε ότι «δεν είναι κατά βάση ζήτημα μόνο νομικό, είναι πρωτίστως ζήτημα αξιακό και πολιτικό», ενώ διαβεβαίωσε πως «θα χρησιμοποιήσουμε όλα τα μέσα για να πετύχουμε τον σκοπό μας». Αυτό και τίποτα περισσότερο.
Καλύτερα διαβασμένος και με τη σωστή πρόταση, αυτή τη φορά, ο Κυριάκος Μητσοτάκης προσέγγισε το ζήτημα των Γλυπτών του Παρθενώνα. Εκανε λόγο για επανένωση και όχι για δανεισμό, όπως είχε ζητήσει τον Σεπτέμβριο του ‘19 (μέσω συνέντευξης στην εφημερίδα «The Observer»), βάζοντας βόμβα στις μέχρι τότε διαπραγματεύσεις. Γιατί η αμετάβλητη ελληνική θέση είναι η επανένωση του Γλυπτού που τεμαχίστηκε βάναυσα και βρίσκεται μεταξύ Αθήνας και Λονδίνου ενώ ανήκει σε ένα από τα σημαντικότερα μνημεία της Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς.
Παρ’ όλα αυτά χθες, οι Times του Λονδίνου έθεσαν το θέμα μιας πιθανής ανταλλαγής καθώς δημοσίευσαν ρεπορτάζ με τίτλο «Η Ελλάδα είναι έτοιμη να προσφέρει θησαυρούς με αντάλλαγμα τα Ελγίνεια», της ανταποκρίτριάς τους που υποστήριζε ότι σε μια συμφωνία για την επιστροφή των Γλυπτών, «η Ελλάδα είναι έτοιμη να προσφέρει στη Βρετανία το χάλκινο άγαλμα του Αρτεμισίου και τη χρυσή μάσκα του Αγαμέμνονα» και ότι τη σχετική πρόταση συζήτησαν αξιωματούχοι του ελληνικού ΥΠΠΟ με τους Βρετανούς ομολόγους τους και χθες τη μετέφερε και ο Ελληνας πρωθυπουργός στον Βρετανό ομόλογό του.
Ο,τι γνωρίζουμε επισήμως είναι πως η ελληνική πλευρά πάντως δεν μιλά για «επιστροφή» και ούτε λόγος φυσικά για δανεισμό, καθώς δεν αναγνωρίζουμε την κυριότητα του Βρετανικού Μουσείου. Πώς να ζητήσεις από κάποιον να σου δανείσει κάτι, όταν δεν τον αναγνωρίζεις ως ιδιοκτήτη; Αυτό το αγνοούσε προφανώς ο Κυριάκος Μητσοτάκης όταν έλεγε ότι θα προτείνει στον Μπόρις να μας δανείσει προσωρινά τα Γλυπτά με αφορμή τους εορτασμούς για τα 200 χρόνια από την Ελληνική Επανάσταση.
Το έμαθε τώρα. Από την άλλη, μόνιμη θέση των βρετανικών κυβερνήσεων, του Βρετανικού Μουσείου και του Μπόρις Τζόνσον είναι ότι τα Γλυπτά «αποκτήθηκαν νομίμως από τον λόρδο Ελγιν και ο νόμιμος ιδιοκτήτης τους είναι οι επίτροποι του Βρετανικού Μουσείου», όπως δήλωνε ο Βρετανός πρωθυπουργός μόλις τον Μάρτιο του 2021.
Στους οκτώ μήνες άλλαξε κάτι ώστε να αισιοδοξούμε; Η απάντηση είναι «όχι», αλλά για να δούμε μισογεμάτο το ποτήρι, θυμίζουμε την πρόσφατη απόφαση της 22ης Συνόδου της Διακυβερνητικής Επιτροπής της UNESCO για την Επιστροφή των Πολιτιστικών Αγαθών στις Xώρες Προέλευσής τους. Εκδόθηκε στο τέλος Σεπτεμβρίου του ‘21 και για πρώτη φορά η UNESCO αναγνώρισε, με ομόφωνη απόφαση, ότι το θέμα έχει διακυβερνητικό χαρακτήρα και δεν είναι ζήτημα μεταξύ των δύο μουσείων, του Βρετανικού και της Ακρόπολης, όπως υποστηρίζει η βρετανική πλευρά.
Από αυτή την αφετηρία ο Ελληνας πρωθυπουργός έθεσε το ζήτημα στον Βρετανό ομόλογό του κατά την πρώτη επίσκεψή του στην Ντάουνινγκ Στριτ. Αλλά μέχρι εκεί. Πάγια διπλωματική και πολιτική θέση μας είναι να κρατάμε ψηλά το θέμα στη διεθνή ατζέντα. Να υπάρχει πολιτική πίεση, ενημέρωση του διεθνούς κοινού και διπλωματικός αγώνας ώστε κάποια στιγμή να πειστεί η βρετανική πλευρά όχι να μας επιστρέψει τα αριστουργήματα που έκλεψε ο Ελγιν, αλλά να καθίσει στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων ώστε να ξεκινήσουν οι συζητήσεις.
Σε επίπεδο πολιτικών αρχηγών να θυμίσουμε ότι το θέμα είχε τεθεί και από τον τότε πρωθυπουργό Αλέξη Τσίπρα κατά τη συνάντησή του με τη Βρετανίδα ομόλογό του, Τερέζα Μέι, τον Ιούνιο του 2018.
Η αντίδραση που σημειώθηκε από τη πλευρά του Βρετανικού Μουσείου διατυπώθηκε μέσω της εκπροσώπου του, η οποία δήλωσε:
«Το Μουσείο της Ακρόπολης επιτρέπει στα Γλυπτά του Παρθενώνα που βρίσκονται στην Αθήνα, περίπου τα μισά από όσα επιβιώνουν από τον αρχαίο κόσμο, να εκτιμώνται έναντι του υποβάθρου της αθηναϊκής ιστορίας. Τα Γλυπτά του Παρθενώνα στο Λονδίνο είναι μια σημαντική αντιπροσώπευση του αρχαίου αθηναϊκού πολιτισμού στο πλαίσιο της παγκόσμιας ιστορίας. Κάθε χρόνο εκατομμύρια επισκέπτες, δωρεάν, θαυμάζουν την αριστοτεχνία των Γλυπτών και αποκτούν εικόνα τού πώς επηρέασε και πώς επηρεάστηκε η αρχαία Ελλάδα από άλλους πολιτισμούς με τους οποίους συναντήθηκε. Οι επίτροποι πιστεύουν ακράδαντα ότι συνιστά θετικό πλεονέκτημα και δημόσιο όφελος το να είναι τα Γλυπτά μοιρασμένα μεταξύ δύο σπουδαίων μουσείων, με το καθένα να διηγείται συμπληρωματική, αλλά διαφορετική ιστορία».
«Ενα καινούργιο, διπλωματικό λάθος αυτή τη φορά»
Της Μυρσίνης Ζορμπά
Tον Σεπτέμβριο 2019, ο Κ. Μητσοτάκης σε συνέντευξή του στον βρετανικό Observer έκανε λόγο για «δανεισμό των Μαρμάρων» με την ευκαιρία των εορτασμών του 2021, καθώς θεώρησε εύκολη μια διευθέτηση ανάμεσα σε φίλους, τον ίδιο και τον Μπόρις Τζόνσον.
Ηταν ένα πρωτοφανές ολίσθημα με τρία χονδροειδή λάθη που κατάφεραν να χωρέσουν σε μια σύντομη δήλωση: αποκάλεσε δανεισμό το πάγιο αίτημα της επιστροφής, με προφανείς νομικές συνέπειες, αποκάλεσε μάρμαρα τα Γλυπτά, με εξίσου προφανείς νομικές συνέπειες, απευθύνθηκε σε λάθος συνομιλητή, στον Βρετανό πρωθυπουργό και όχι στο Βρετανικό Μουσείο. Ουδέποτε έκτοτε διόρθωσε ρητά τα λάθη αυτά.
Στη συνέχεια, δύο χρόνια αργότερα, ο πρωθυπουργός επανήλθε τώρα στο θέμα, έχοντας κατανοήσει μεν το λάθος του δανεισμού αλλά επιμένοντας να απευθύνει το αίτημά του στον Βρετανό πρωθυπουργό και δείχνοντας να μην κατανοεί τη μεγάλη θεσμική σημασία της ανεξαρτησίας των πολιτιστικών οργανισμών στο Ηνωμένο Βασίλειο (arms’ length). Παράλληλα δε, προσθέτοντας ένα καινούργιο, διπλωματικό λάθος αυτή τη φορά, και κάνοντας δηλώσεις για «αναχρονιστική προσέγγιση» (sic).
Ετσι, όπως ήταν φυσικό, η θρυλούμενη συζήτηση στην οποία θα ετίθετο «επί τάπητος» το θέμα της επιστροφής των Γλυπτών, μεταξύ άλλων, άφησε τον πρωθυπουργό μετέωρο και με άδεια χέρια, ενώ η προσφορά του για «πολιτιστικούς θησαυρούς, που δεν έχουν βγει από την Ελλάδα στο παρελθόν» έμεινε στα αζήτητα. Πήγε έτσι χαμένο, στην προκειμένη περίπτωση, το όργιο αυθαιρεσίας της υπουργού προκειμένου να ψηφιστούν τροπολογίες που θα το επέτρεπαν. Ανθρακες, λοιπόν, ο θησαυρός.
Ετσι η συζήτηση εξαντλήθηκε στην αναφορά του Μπόρις Τζόνσον για «τη στήριξη του λόρδου Βύρωνα» στην Ελληνική Επανάσταση. Τι έμεινε από το κλίμα και τον ντόρο που καλλιεργήθηκε τις προηγούμενες ημέρες; Ο μαραθώνιος της UNESCO που έχουμε μπροστά μας και ο οποίος, όπως γνωρίζουμε, είναι μακρύς, αβέβαιος και χωρίς εγγυήσεις.
Γι’ αυτό και, σύμφωνα με κυβερνητικές πηγές, ο πρωθυπουργός μετά τη συνάντηση περιορίστηκε να δηλώσει ταπεινά ότι «το αίτημά μας δεν είναι φωτοβολίδα». Σίγουρα δεν είναι, αλλά γι’ αυτό δεν ευθύνονται παρά μόνο οι δικοί του χειρισμοί εν προκειμένω
Σχόλια
Η efsyn.gr θεωρεί αυτονόητο ότι οι αναγνώστες της έχουν το δικαίωμα του σχολιασμού, της κριτικής και της ελεύθερης έκφρασης και επιδιώκει την αμφίδρομη επικοινωνία μαζί τους.
Διευκρινίζουμε όμως ότι δεν θέλουμε ο χώρος σχολιασμού της ιστοσελίδας να μετατραπεί σε μια αρένα απαξίωσης και κανιβαλισμού προσώπων και θεσμών. Για τον λόγο αυτόν δεν δημοσιεύουμε σχόλια ρατσιστικού, υβριστικού, προσβλητικού ή σεξιστικού περιεχομένου. Επίσης, και σύμφωνα με τις αρχές της Εφημερίδας των Συντακτών, διατηρούμε ανοιχτό το μέτωπο απέναντι στον φασισμό και τις ποικίλες εκφράσεις του. Έτσι, επιφυλασσόμαστε του δικαιώματός μας να μην δημοσιεύουμε ανάλογα σχόλια.
Σε όσες περιπτώσεις κρίνουμε αναγκαίο, απαντάμε στα σχόλιά σας, επιδιώκοντας έναν ειλικρινή και καλόπιστο διάλογο.
Η efsyn.gr δεν δημοσιεύει σχόλια γραμμένα σε Greeklish.
Τέλος, τα ενυπόγραφα άρθρα εκφράζουν το συντάκτη τους και δε συμπίπτουν κατ' ανάγκην με την άποψη της εφημερίδας