Κατακόρυφη πτώση εσόδων και επισκεπτών

Τα μουσεία στην Ευρώπη άνοιξαν, ωστόσο το κοινό διστάζει να διαβεί τις πύλες τους. Οι επισκέπτες, κατά τους μήνες της πανδημίας, έχουν μειωθεί στο ένα τρίτο σε σχέση με πέρυσι, σύμφωνα με δημοσίευμα των New York Times, που δεν συμπεριλαμβάνει τα ελληνικά μουσεία.

Και σε εμάς, όμως, τα πράγματα είναι αποκαρδιωτικά, αφού σύμφωνα με τα στοιχεία που έδωσε πρόσφατα η ΕΛΣΤΑΤ, στα αρχαιολογικά μουσεία μας κατά τον περασμένο Ιούνιο μειώθηκαν κατά 97% οι επισκέπτες (σε σχέση με τον Ιούνιο του 2019) και κατά 80% το πρώτο εξάμηνο του 2020. Πού θα πάει αυτή η κατάσταση; Πολλοί προβλέπουν ανάκαμψη, όχι το ερχόμενο καλοκαίρι, αλλά το 2024...

Στο Rijksmuseum στο Αμστερνταμ, πριν από την πανδημία συνέρρεαν καθημερινά περίπου 10.000 επισκέπτες, ενώ τώρα μόλις 800. Θεωρητικά, το εθνικό μουσείο της Ολλανδίας μπορεί να υποδεχτεί 2.500 επισκέπτες την ημέρα τηρώντας όλα τα υγειονομικά μέτρα προστασίας και τα πρωτόκολλα: ηλεκτρονική έκδοση εισιτηρίων, μάσκες, αποστάσεις δύο μέτρων ανάμεσα στους επισκέπτες που πρέπει να ακολουθούν μια συγκεκριμένη διαδρομή στις εκθεσιακές αίθουσες. Αλλά το κοινό δεν πείθεται...

Το Ερμιτάζ του Αμστερνταμ παράτεινε για μερικούς μήνες μια ελκυστική έκθεση με αυτοκρατορικά κοσμήματα από την κρατική ρωσική συλλογή, που πέρυσι προσέλκυε 1.100 επισκέπτες καθημερινά. Τώρα στο μουσείο επιτρέπεται να εκδίδει 600 εισιτήρια κάθε μέρα, όμως με το ζόρι αγοράζονται τα μισά...

Καθώς τα πολιτιστικά ιδρύματα ανοίγουν ξανά στις Ηνωμένες Πολιτείες, με νέα πρωτόκολλα, λόγω κορονοϊού, πολλά κοιτάζουν προς τα ευρωπαϊκά μουσεία για να πάρουν παράδειγμα, όμως τα μηνύματα είναι απαισιόδοξα. Η κατακόρυφη μείωση των επισκεπτών και επομένως των εσόδων μαστίζει τα ευρωπαϊκά μουσεία, ενώ η δυνατότητά τους να αντιμετωπίσουν την κρίση εξαρτάται σχεδόν εξ ολοκλήρου από τον τρόπο χρηματοδότησής τους.

Τα ιδρύματα που υποστηρίζονται από κρατική επιχορήγηση είναι σε θέση να αντέξουν την καταιγίδα, σφίγγοντας λίγο το ζωνάρι, ενώ εκείνα που τα έσοδά τους εξαρτώνται από τα εισιτήρια και τις χορηγίες έρχονται αντιμέτωπα με σκληρότερες επιλογές. Πολλά απολύουν εργαζόμενους και αναδιαρθρώνουν τα επιχειρηματικά τους μοντέλα.

Το Λούβρο στο Παρίσι αναφέρει τώρα περίπου 4.500 με 5.000 επισκέπτες την ημέρα, ενώ πέρυσι έφταναν τους 15.000. Τα 18 κρατικά μουσεία του Βερολίνου καταγράφουν μείωση περίπου 30% της επισκεψιμότητας.

«Οι ηλικιωμένοι ήταν οι βασικοί μας επισκέπτες», δηλώνει στους New York Times ο Paul Mosterd, αναπληρωτής διευθυντής του Ερμιτάζ Αμστερνταμ. «Αλλά πλέον τέτοιες ηλικιακές ομάδες είναι επιφυλακτικές να προσέλθουν σε εσωτερικούς χώρους και στα μέσα μαζικής μεταφοράς, καθιστώντας το μουσείο πιο εξαρτημένο από τους νεότερους επισκέπτες». Ωστόσο, προσθέτει, «αυτή η γενιά δεν έρχεται».

Από τη μια, αρκετά μουσεία σχεδιάζουν εκθέσεις που μπορούν να προσελκύσουν νέους αλλά και οικογένειες με παιδιά. Από την άλλη αρκετές ευρωπαϊκές χώρες -συμπεριλαμβανομένης της Βρετανίας, της Γαλλίας, της Γερμανίας και Ολλανδίας- έχουν ήδη ανακοινώσει κυβερνητικά πακέτα διάσωσης για τις τέχνες. Ωστόσο, πολλά ιδρύματα εξακολουθούν να αντιμετωπίζουν μεγάλες οικονομικές δυσκολίες.

«Προβλέπουμε τεράστιες απώλειες εσόδων για τα επόμενα χρόνια και πολύ αργή επιστροφή στην κανονικότητα», δηλώνει ο Lidewij de Koekkoek, διευθυντής του Μουσείου Ρέμπραντ, στο Αμστερνταμ. Το μουσείο, που ήταν κατοικία του σπουδαίου Ολλανδού ζωγράφου, στηριζόταν, προ πανδημίας, κατά 80% σε επισκέπτες από το εξωτερικό. Τώρα έχει απώλειες 2,5 εκ. ευρώ - περισσότερο από το μισό του συνολικού προϋπολογισμού του, παρότι η ολλανδική κυβέρνηση το ενίσχυσε με περίπου 850 χιλιάδες ευρώ. «Πιστεύουμε ότι το 2024 θα μπορέσουμε να επιστρέψουμε στους κανονικούς μας αριθμούς επισκεπτών», προσθέτει ο διευθυντής του. «Πρόκειται για οικονομική καταστροφή».