Διαχρονική κραυγή για τα θύματα των πολέμων

Τις «Τρωάδες» του Ευριπίδη παρουσιάζει το Κρατικό Θέατρο Βορείου Ελλάδος σε συμπαραγωγή με το Κέντρο Πολιτισμού Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας και το ΔΗΠΕΘΕ Βέροιας. Την παράσταση σκηνοθετεί ο Γιάννης Παρασκευόπουλος, η Γιώτα Φέστα ερμηνεύει τον ρόλο της Εκάβης.

Με φόντο την κατεστραμμένη Τροία οι Τρωαδίτισσες αναμένοντας την ανακοίνωση της τύχης τους θρηνούν για την άλωση της πόλης. Ανάμεσά τους τραγικό πρόσωπο η Εκάβη, που πληροφορείται τη μια συμφορά μετά την άλλη, με αποκορύφωμα τον θάνατο του εγγονού της, του Αστυάνακτα -τη μοναδική ελπίδα για τη μελλοντική αναβίωση της Τροίας- τον οποίο οι Ελληνες αποφάσισαν να γκρεμίσουν από τα τείχη της πόλης.

Ο αναγκαστικός περιορισμός που επιβάλλει το υγειονομικό πρωτόκολλο λόγω Covid-19 λειτούργησε ως πρόκληση για τον σκηνοθέτη ανοίγοντας νέους δρόμους στην προσέγγιση του έργου. Η συνθήκη του σήμερα «συναντά» τις γυναίκες της Τροίας σε εκείνη την κομβική στιγμή πριν από τη νέα τους ζωή. Οι Τρωαδίτισσες δεν έχουν την πολυτέλεια να ταυτιστούν με τον πόνο του άλλου. Στέκονται δίπλα αλλά σε απόσταση, αναγκασμένες να κοιτάξουν η καθεμιά τη μοίρα της. Η σκέψη ότι στο μέλλον θα ανήκουν κάπου, έστω και ως σκλάβες, μοιάζει να είναι η μοναδική βεβαιότητα που μπορεί να τους καθησυχάσει.

Μέσα από τις έντονες αντιθέσεις των αφηγήσεων των περασμένων μεγαλείων και του παροντικού πένθους, ο Ευριπίδης ξεδιπλώνει την πλοκή σε μια σταδιακή πορεία προς την απόλυτη οδύνη. Ταυτόχρονα, ασκεί κριτική στους συγχρόνους του για την άγρια επίθεση των Αθηναίων στη Μήλο, αναδεικνύει τα επιχειρήματα των «βαρβάρων» αντιστρέφοντας ευρηματικά τον χαρακτηρισμό και επιδιώκει τον αναστοχασμό πάνω στην αθηναϊκή ασυδοσία. Οι Τρωάδες είναι έργο-θρήνος για όσους βρίσκονται στο έλεος των κατακτητών, μια κραυγή ανθρωπισμού απέναντι στα θύματα του κάθε πολέμου.

Ο Γιάννης Παρασκευόπουλος τονίζει: «Στις “Τρωάδες” ο Ευριπίδης θίγει το πόσο ανελέητος μπορεί να γίνει ο κατακτητής. Η εξουσία έχει την τάση να διαφθείρει. Μπορεί να σε οδηγήσει να χάσεις τον έλεγχο. Ετσι και εδώ οι Ελληνες χάνουν το μέτρο. Δεν τους αρκεί που έχουν νικήσει. Κλέβουν περιουσίες, σκοτώνουν και αφαιρούν μέχρι και τη ζωή του γιου τού Εκτορα, από τον φόβο μην ξαναχτίσει την κατεστραμμένη Τροία. Αρχίσαμε να δουλεύουμε πάνω στο έργο ζώντας με τις επιπτώσεις της πανδημίας του κορονοϊού. Υπήρχαν αυστηρά πρωτόκολλα που έπρεπε να τηρηθούν: να αποφεύγουμε τα αγγίγματα, τη σωματική επαφή, να διατηρούνται αποστάσεις 2 μέτρων ανάμεσα στους ηθοποιούς. Αρχικά το πλαίσιο αυτό μας φόβισε, όμως τα όρια που μπήκαν άνοιξαν σε όλους μας έναν πολύ αποκαλυπτικό δρόμο. Βρήκαμε τρόπους ώστε να τηρούνται οι συνθήκες που θα έπρεπε, χωρίς όμως να δημιουργούν πρόβλημα στο έργο. Οι ήρωες της τραγωδίας μπορεί να υποφέρουν σωματικά και να βιώνουν μια δύσκολη κατάσταση, όμως στηρίζονται στον εαυτό τους και όχι σε κάποιον άλλο. Παράλληλα ο Ευριπίδης σε αυτή την τραγωδία του σχολιάζει την ανάγκη του ανθρώπου να ανήκει κάπου. Είναι κάτι βασικό για την εύρεση νοήματος στη ζωή και για την αντιμετώπιση οδυνηρών συναισθημάτων και εμπειριών. Οι Τρωάδες έχουν χάσει τα πάντα: πατρίδα, σπίτια, γονείς, συζύγους και παιδιά. Ξαφνικά είναι μετέωρες. Κόπηκαν οι ρίζες τους και δεν ανήκουν πουθενά. Ψάχνουν να βρουν μια νέα ταυτότητα. Οταν συνειδητοποιούν πως τις προορίζουν για σκλάβες, αρχικά αντιδρούν, με την Εκάβη να λέει “Πάμε στη φωτιά να καούμε”. Ομως στο τέλος σέβονται τη μοίρα τους. Κυριαρχεί το ένστικτο της επιβίωσης. Η νέα τους ζωή, που δεν είναι ο θάνατος. Με τις θεϊκές παρεμβάσεις, κατά τον Ευριπίδη, να είναι μια επινόηση των ανθρώπων η οποία γεννάται από την ανάγκη τους για λύτρωση».

🔴 INFO: Θέατρο Δάσους, Θεσσαλονίκη: 20, 21, 22 Αυγούστου «Τρωάδες» του Ευριπίδη.

• Μετάφραση: Γιάννης Τσαρούχης.
• Σκηνοθεσία-Προσαρμογή κειμένου: Γιάννης Παρασκευόπουλος.
• Σκηνικά: Θανάσης Κολαλάς.
• Κοστούμια: Σοφία Παπαδοπούλου.
• Μουσική: Μάνος Μυλωνάκης.
• Κινησιολογία: Τάσος Παπαδόπουλος.
• Φωτισμοί: Στέλιος Τζολόπουλος.
• Παίζουν: Χρήστος Διαμαντούδης (Ποσειδών), Ελένη Θυμιοπούλου (Αθηνά), Μαρία Καραμήτρη (Κασσάνδρα), Νικόλας Μαραγκόπουλος (Μενέλαος), Νίκος Μήλιας (Στρατιώτης), Γιολάντα Μπαλαούρα (Ελένη), Ιωάννα Παγιατάκη (Ανδρομάχη), Χρίστος Στυλιανού (Ταλθύβιος), Βασίλης Τρυφουλτσάνης (Στρατιώτης), Γιώτα Φέστα (Εκάβη).
• Γυναίκες της Τροίας: Μαριάννα Αβραμάκη, Νεφέλη Ανθοπούλου, Σταυρούλα Αραμπατζόγλου, Μομώ Βλάχου, Χρύσα Ζαφειριάδου, Ελένη Θυμιοπούλου, Μαρία Καραμήτρη, Αννα Κυριακίδου, Γιολάντα Μπαλαούρα, Ιωάννα Παγιατάκη, Εύη Σαρμή, Ελευθερία Τέτουλα.

Περιοδεία: 26 Αυγούστου - Θέατρο Αλσους «Μελίνα Μερκούρη» Βέροιας, 27 Αυγούστου - Αρχαίο Θέατρο Μίεζας Νάουσας, 17, 18, 19 Σεπτεμβρίου - Θέατρο Δάσους, Θεσσαλονίκη.