Ολα καλά... με ολίγα καρφιά

Ενάμιση χρόνο μετά την τοποθέτηση του πρώτου διοικητικού συμβουλίου (δηλαδή στο μέσον της θητείας του) και την επίσημη έναρξη της λειτουργίας του, το στολίδι που χάρισε το Ιδρυμα Σταύρος Νιάρχος στο Ελληνικό Δημόσιο έκανε έναν πρώτο απολογισμό.

Κι ήταν πράγματι όλοι τους εκεί: ο υπουργός Οικονομικών Ευκλείδης Τσακαλώτος, ο πρόεδρος του Ιδρύματος Σ. Νιάρχος, Ανδρέας Δρακόπουλος (σε σύνδεση με τη Νέα Υόρκη), το διοικητικό συμβούλιο του ΚΠΙΣΝ (ο διευθύνων σύμβουλος Νίκος Μανωλόπουλος και η νέα πρόεδρος Λυδία Κονιόρδου), ο καλλιτεχνικός διευθυντής της Εθνικής Λυρικής Σκηνής, Γιώργος Κουμεντάκης, ο Σταύρος Ζουμπουλάκης, πρόεδρος του Εφορευτικού Συμβουλίου της Εθνικής Βιβλιοθήκης. Καθένας τους πήρε τον λόγο για να προασπιστεί τα συμφέροντά του, να εξηγήσει πώς προστάτευσε τη φυσιογνωμία του οργανισμού του, να επαινέσει τη συνύπαρξή του με τον «γείτονα», να μιλήσει για τον τρόπο που οι Αθηναίοι υποδέχτηκαν το νέο τοπόσημο, να παραπονεθεί με έμμεσα καρφιά για όσα τους πρώτους αυτούς μήνες χτυπούν καμπανάκι.

Ολα χώρεσαν χθες σε μια φιέστα που διοργανώθηκε για να γιορταστούν οι πρώτοι 18 μήνες επίσημης λειτουργίας του αρχιτεκτονικού τοπόσημου και μητροπολιτικού πολιτιστικού προορισμού. «Στην Ελλάδα γίνονται πράγματα. Και το μέρος που βρισκόμαστε είναι ένα από αυτά. Για έναν πανεπιστημιακό σαν και μένα, μαθημένο σε ανοιχτούς δημόσιους χώρους στην Αγγλία, είναι συγκινητικό να βρίσκεται σε μια τέτοια βιβλιοθήκη. Η Ελλάδα δεν είχε τέτοιο χώρο, ούτε τέτοια παράδοση. Ακόμα και το Μέγαρο Μουσικής ήταν ένα κρύο μαρμάρινο πράγμα για μένα στην αρχή.

Αυτό που κατάφεραν το Δ.Σ. και το Ιδρυμα Νιάρχος, να φιλοξενούνται εδώ τόσες δραστηριότητες, είναι σπουδαίο για τον πολιτισμό και τον τουρισμό της χώρας» ανέφερε ξεκινώντας ο υπουργός Οικονομικών Ευκλ. Τσακαλώτος. Ενώ με χαρά παραδέχτηκε πως όλες εκείνες οι ανησυχίες στις οποίες είχε αναφερθεί ο Ανδ. Δρακόπουλος στην τελετή παράδοσης (σχετικά με την τύχη που θα είχε ο χώρος από τη στιγμή που θα περνούσε στο Δημόσιο) διαψεύστηκαν. «Μαζί τούς διαψεύσαμε όλους.

Ο δημόσιος τομέας μπορεί να είναι στην Ελλάδα μέρος της λύσης και όχι πάντα μέρος του προβλήματος. Οι προηγούμενες κυβερνήσεις αντιμετώπιζαν το Δημόσιο ως το ράφι που τοποθετούσαν τα συμφέροντά τους. Ο πολιτισμός δεν είναι το δυνατό μου σημείο, αλλά στη ζωή μου με καθόρισε το ρητό που λέει ότι τα όμορφα πράγματα εμπεριέχουν πάντα έναν χαιρετισμό από άλλο κόσμο. Αυτό εδώ το κέντρο και οι δύο φιλοξενούμενοι οργανισμοί πιστεύω ότι είναι ένας χαιρετισμός από έναν άλλο κόσμο. Εναν καλύτερο κόσμο».

Ο Σταύρος Ζουμπουλάκης έβαλε τα πράγματα σε μια σειρά: «Στο ΚΠΙΣΝ δρουν και λειτουργούν τρεις φορείς: η Εθνική Βιβλιοθήκη, η Εθνική Λυρική Σκηνή και η ανώνυμη εταιρεία του Κέντρου Πολιτισμού. Καθένας από τους φορείς εποπτεύεται από διαφορετικό υπουργείο. Η ΕΒΕ από το υπουργείο Παιδείας, η ΕΛΣ από το υπουργείο Πολιτισμού και το Κέντρο από το υπουργείο Οικονομικών. Επιπλέον ο καθένας τους έχει διαφορετική νομική μορφή: η ΕΒΕ είναι Νομικό Πρόσωπο Δημοσίου Δικαίου, η ΕΛΣ Νομικό Πρόσωπο Ιδιωτικού Δικαίου, ανώνυμη εταιρεία ειδικού σκοπού εκτός δημοσίου λογιστικού το ΚΠΙΣΝ Α.Ε. Η συνλειτουργία αυτών των φορέων παρουσιάζει εκ των πραγμάτων εγγενείς δυσκολίες και παρά ταύτα όλα πήγαν καλά. Η συνεργασία εξελίχθηκε ομαλά. Αυτή η τεραστίων διαστάσεων συγκατοίκηση για τρεις προκαλεί τεράστιο αριθμό ποικίλων προβλημάτων από απλά και τρέχοντα, μέχρι περισσότερο δομικά και σύνθετα. Εκατοντάδες τέτοια προβλήματα αντιμετωπίστηκαν με καλή θέληση και λύθηκαν». Σε ό,τι αφορά την ΕΒΕ πρόσθεσε πως έχοντας τη θερμή συμπαράσταση του υπουργείου Παιδείας είδε τον προϋπολογισμό να εκτινάσσεται από τις 240.000 € (τη χρονιά που ανέλαβε πρόεδρος) στα 8.341.000 € για το 2018.

Η αναφορά βεβαίως στους προϋπολογισμούς έφερε στην επιφάνεια το μεγαλύτερο και σοβαρότερο πρόβλημα αυτής της δωρεάς. Σε αντίθεση με την ΕΒΕ, που κατάφερε να εξασφαλίσει πολλαπλάσια χρήματα για τα λειτουργικά της έξοδα, η Λυρική Σκηνή υποφέρει υπό το βάρος των χρημάτων που καλείται να πληρώνει ετησίως στο ΚΠΙΣΝ Α.Ε.

«Η ΕΛΣ μετεγκαταστάθηκε στο ΚΠΙΣΝ τον Μάρτιο του 2017 κρατώντας τον ίδιο αριθμό προσωπικού και το ίδιο ύψος επιχορήγησης σε σύγκριση με την προηγούμενη λειτουργία της. Ο όγκος των εργασιών ωστόσο υπερδιπλασιάστηκε, καθώς πλέον λειτουργούμε σε δύο σκηνές πραγματοποιώντας παραγωγές πολύ μεγαλύτερου μεγέθους, ανάλογες με το επίπεδο που επιβάλλει η παρουσία μας στο ΚΠΙΣΝ» είπε απευθυνόμενος στον Ευκλ. Τσακαλώτο ο Γιώργος Κουμεντάκης. «Διαχειριστήκαμε τη συγκεκριμένη “επικίνδυνη αποστολή”, σεβόμενοι απόλυτα τη γενικότερη δημοσιονομική πολιτική και έχοντας την πολύτιμη δωρεά για τη μετεγκατάστασή μας και από το ΙΣΝ».

Αυτό στην ουσία σημαίνει πως η ΕΛΣ βρέθηκε από το «φτωχικό» Ολύμπια στο παλάτι του Φαλήρου χωρίς την παραμικρή αύξηση στην τακτική κρατική της επιχορήγηση. Ετσι από τα 12,5 εκατομμύρια που λαμβάνει για καλλιτεχνικό έργο, μισθοδοσίες κ.λπ. υποχρεούται πια να δίνει τα 4,7 εκατομμύρια στην ΚΠΙΣΝ Α.Ε. (του χρόνου με τις προσαυξήσεις θα γίνουν 5 εκατομμύρια ευρώ).

Αυτό από μόνο του καθιστά ανέφικτη τη λειτουργία και τη δημιουργία καλλιτεχνικού έργου από τον οργανισμό γι' αυτό και το ποσό ώς τώρα καλύπτεται από το υπουργείο Οικονομικών με έκτακτες επιχορηγήσεις. Προφανώς και το ζητούμενο είναι να συνυπολογίζονται τα έξοδα στην τακτική επιχορήγηση, αλλά όταν ο υπουργός Οικονομικών πιέστηκε να δεσμευτεί σχετικά, κοιτούσε τα βιβλία στα ράφια...