Στόχος η ανάδειξη και η τουριστική προώθηση

Ο αρχαιολογικός χώρος της Αμφίπολης δεν περιλαμβάνει μόνον τον Τύμβο Καστά αλλά μια ολόκληρη περιοχή με πολυάριθμα και σημαντικά μνημεία. Ετσι κι αλλιώς οι ανασκαφές που ξεκίνησαν τη δεκαετία του 1950 από τον αείμνηστο αρχαιολόγο Δημήτρη Λαζαρίδη, συνεχίστηκαν από την Καλλιόπη Λαζαρίδη, έχουν φέρει στο φως πλήθος ευρημάτων, εκτός από το πιο πρόσφατο και πασίγνωστο ταφικό μνημείο που ανακάλυψε η Κατερίνα Περιστέρη.

Χθες το Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο ενέκρινε ομόφωνα την προμελέτη διαχείρισης του αρχαιολογικού χώρου η οποία εντάσσεται στο πρόγραμμα συνεργασίας Interreg «Ελλάδα - Βουλγαρία» 2014-2020 το οποίο αφορά την ανάπτυξη και προώθηση της πολιτιστικής κληρονομιάς της διασυνοριακής περιοχής.

Το πρόγραμμα Interreg δεν υλοποιεί έργα μεγάλης κλίμακας (αναστηλώσεις, συντηρήσεις, κ.ά.) αλλά μικρά με τουριστικό εκτόπισμα. 

Να θυμίσουμε ότι οι εργασίες συντήρησης, στερέωσης, αποκατάστασης και ανάδειξης του τύμβου Καστά εντάχθηκαν στο νέο ΕΣΠΑ με προϋπολογισμό 1,5 εκατ. ευρώ.

Ετσι η προμελέτη αφορά αποκλειστικά τις εργασίες που θα υλοποιηθούν στα μνημεία για τις τρεις Διαδρομές επίσκεψης στον ευρύτερο αρχαιολογικό χώρο και, όπως είπε η γ.γ. του ΥΠΠΟ Μαρία Ανδρεαδάκη-Βλαζάκη, «μαζί με αυτό το έργο θα μπορέσει η Εφορεία Αρχαιοτήτων Σερρών να ξεκινήσει ένα είδος διαχειριστικού σχεδίου για όλο τον χώρο της Αμφίπολης».

Κατά τη διάρκεια της συνεδρίασης ανέφερε η ίδια: «Από το 2015 έχει δοθεί προτεραιότητα στο μνημείο και στον χώρο. Οι κεντρικές και οι περιφερειακές Υπηρεσίες δουλεύουν με προτεραιότητες σε τομείς και το ίδιο, φυσικά, συμβαίνει σε όλους τους χώρους της Ελλάδας». 

Η προμελέτη που εγκρίθηκε ομόφωνα με τις παρατηρήσεις της Διεύθυνσης Αναστήλωσης Αρχαίων Μνημείων αφορά στην παρούσα φάση μόνο τον αρχαιολογικό χώρο.

«Στόχος είναι η τουριστική προώθηση της πολιτιστικής κληρονομιάς που θα προβάλλει τους ιστορικούς αρχαιολογικούς χώρους της διασυνοριακής περιοχής. Αυτό που θα υλοποιηθεί είναι οι Διαδρομές που θα ενώσουν τα βασικά μνημεία της Αμφίπολης. Πέρα από την προκριματική μελέτη, όλη η εργασία των κεντρικών υπηρεσιών και της ΕΦΑ Σερρών είναι μια παρακαταθήκη για τον αρχαιολογικό χώρο της Αμφίπολης» είπε από την πλευρά της η Ελενα Κουντούρη, προϊσταμένη της ΔΙΠΚΑ. 

Η προκριματική μελέτη έχει τρία μέρη και το πρώτο αφορά την αναλυτική τεκμηρίωση των μνημείων της Αμφίπολης (από τη ΔΙΠΚΑ Μαρία Τόλια-Χριστάκου, Ελένη Ευθυμίου), το δεύτερο εστιάζει στην παθολογία των μνημείων στην κατάσταση διατήρησης, τις προηγούμενες επεμβάσεις και τις προτεινόμενες και εκπονήθηκε από την αρχαιολόγο Πηνελόπη Μάλαμα, αν. προϊσταμένη της ΕΦΑ Σερρών με την ομάδα εργασίας των Ευθαλίας Κουκουβέτσιου και Σταυρούλας Παπότη, και το τρίτο μέρος αφορά το Σχέδιο δράσεων για την ενιαία ανάδειξη του αρχαιολογικού χώρου που πραγματοποιήθηκε σε επιμέλεια Κωνσταντίνου Παπαδόπουλου ενώ συνεργάστηκαν οι: ΔΙΠΚΑ, ΔΑΑΜ, ΔΒΜΑ, ΕΦΑ ΣΕΡΡΩΝ. 

Από τα σημαντικά προβλήματα του αρχαιολογικού χώρου είναι η δυσκολία αντίληψης από τους επισκέπτες της ευρύτητας της αρχαίας πόλης και της συνοχής της καθώς πολλά ανασκαμμένα μνημεία βρίσκονται διάσπαρτα χωρίς να υπάρχει κάποιο είδος διασύνδεσης μεταξύ τους αλλά και η ύπαρξη του σύγχρονου οικισμού της παλιάς Αμφίπολης στο εσωτερικό των τειχών της αρχαίας πόλης.

Από τα σημαντικότερα προβλήματα των μνημείων είναι η φθορά τους λόγω καιρικών συνθηκών καθώς πολλά δεν διαθέτουν ούτε καν στέγαστρο, οι καταστροφές που προκαλεί στα μη ανασκαμμένα μνημεία η βαθιά άροση στα εντός των τειχών ιδιωτικά αγροκτήματα και οι δενδροκαλλιέργειες μαζί με την πλούσια αυτοφυή χλωρίδα της περιοχής. 

Η προμελέτη επιχειρεί την ενιαία ανάδειξη και τη λειτουργία του αρχαιολογικού χώρου, την προστασία, συντήρηση και προβολή των μνημείων, ενώ προτείνει τη δημιουργία δικτύου διαδρομών περιήγησης, μέσω του οποίου οι επισκέπτες θα μπορούν να επισκεφτούν τα πιο σημαντικά μνημεία.

Η Διαδρομή Α' θα ξεκινάει από το Μουσείο και την Πύλη αρχαίου τείχους και θα φτάνει στον Κυκλικό Προμαχώνα μέσω μιας μικρής απόστασης 200 μέτρων.

Η Διαδρομή Β', μήκους ενός χλμ., θα συνδέει το Βόρειο Τείχος και θα φτάνει έως την Αρχαία Γέφυρα -ιδιαίτερης σημασίας για την περιοχή του Στρυμόνα κατά την αρχαιότητα- και η Διαδρομή Γ' θα αναπτύσσεται σε «πυρήνες» περιπάτου στις Αρχαίες Οικίες, στη Χριστιανική Ακρόπολη και στο Συγκρότημα του Γυμνασίου.