«Οι βιβλιοθήκες μεγαλώνουν παιδιά και χτίζουν κοινότητες»

Η Εθνική Βιβλιοθήκη της Ελλάδος ετοιμάζεται για το ιστορικό βήμα της μετάβασης από το Βαλλιάνειο στο Κέντρο Πολιτισμού Ιδρυμα Σταύρος Νιάρχος.

Χιλιάδες πολύτιμα βιβλία καταγράφηκαν και συντηρήθηκαν τους τελευταίους μήνες, ενώ αυτές τις μέρες αναμένεται ο διαγωνισμός για την εταιρεία που θα αναλάβει να τα «πακετάρει» και να τα μεταφέρει σώα και ασφαλή στο νέο της κτίριο.

Ωστόσο, η Εθνική Βιβλιοθήκη μας δεν παραμελεί και τους άλλους ρόλους της.

Οργάνωσε σε συνεργασία με το Δίκτυο Ελληνικών Βιβλιοθηκών την επιτυχημένη τρίμηνη Καλοκαιρινή Εκστρατεία Ανάγνωσης και Δημιουργικότητας με θέμα «Περιπέτειες από σημείο σε σημείο», όπου περισσότερες από 160 δημόσιες, δημοτικές και βιβλιοθήκες σε όλη τη χώρα ένωσαν τις δυνάμεις τους για να προσφέρουν πάνω από 3.000 δημιουργικά εργαστήρια για παιδιά 6 έως 12 ετών. 

«Τα στοιχεία που έχουμε στη διάθεσή μας από την περσινή εκστρατεία δείχνουν πως ένα σύνολο 62.000 παιδιών παρακολούθησε 3.195 εργαστήρια, ενώ πραγματοποιήθηκαν 117.000 δανεισμοί βιβλίων», μας λέει η Ειρήνη Βοκοτοπούλου, υπεύθυνη σχεδιασμού της Καλοκαιρινής Εκστρατείας Ανάγνωσης και Δημιουργικότητας.

«Οι αριθμοί είναι σίγουρα εντυπωσιακοί για την Ελλάδα, όπου μέχρι πριν από λίγα χρόνια η κουλτούρα της βιβλιοθήκης βρισκόταν σε πολύ χαμηλό επίπεδο. Οι ποιοτικοί δείκτες, πολύ δυσκολότερα μετρήσιμοι, αλλά αναγνωρίσιμοι σε όποιον επισκέπτεται βιβλιοθήκες σε όλη την Ελλάδα, δείχνουν πως ο ρόλος τους στις τοπικές κοινωνίες έχει αναβαθμιστεί σημαντικά και πως τα παιδιά εξοικειώνονται με την πρόταση ψυχαγωγίας που τους προσφέρουν: μπορούμε να διασκεδάζουμε και να περνάμε καλά ψιθυρίζοντας, γυρνώντας σελίδες βιβλίων, παρατηρώντας εικόνες, συζητώντας ή εξιστορώντας μια ιστορία, γράφοντας ένα ποίημα». 

Αυτό το καλοκαίρι οι μικροί φίλοι του βιβλίου έπαιξαν με τη λέξη «σημείο», κυριολεκτικά, μεταφορικά και συμβολικά: πειραματίστηκαν με το σημείο βρασμού του νερού, έφτιαξαν τρισδιάστατες κατασκευές βρίσκοντας το σημείο ισορροπίας τους, μελέτησαν τα αστέρια ως σημεία στον ουρανό, γνώρισαν σημεία και τέρατα της μυθολογίας, ζωγράφισαν με τελίτσες όπως ο Ζορζ Σερά και με σταγόνες όπως ο Τζάκσον Πόλοκ.

Και στη γιορτή λήξης (8/9) έγιναν σεφ ετοιμάζοντας γλυκά και αλμυρά «σημεία», τα γνωστά «καναπεδάκια», κέρασαν γονείς και φίλους και παρουσίασαν με ενθουσιασμό τα έργα τους. 

«Το θέμα μας έδωσε και τη δυνατότητα να αντιληφθούμε την κάθε βιβλιοθήκη ως ένα σημείο γύρω από το οποίο πλέκονται ιστορίες, μεγαλώνουν παιδιά και χτίζονται κοινότητες. Αλλά και όλες τις βιβλιοθήκες ως σημεία στον χάρτη που μπορούν να επικοινωνήσουν μεταξύ τους», μας πληροφορεί η Ε. Βοκοτοπούλου και προσθέτει: «Η Εθνική Βιβλιοθήκη υποστηρίζει τις βιβλιοθήκες παρέχοντας προτάσεις για την υλοποίηση μεγάλου αριθμού εργαστηρίων, τα οποία η κάθε βιβλιοθήκη με τους εμψυχωτές της προσαρμόζει στις δικές της συνθήκες λειτουργίας. Οι εμψυχωτές πυροδοτούν την περιέργεια των παιδιών με συναρπαστικά βιβλία: τους παρέχουν την αφετηρία για να δημιουργήσουν τα ίδια. Στις δράσεις της Καλοκαιρινής Εκστρατείας δεν υποστηρίζουμε ένα παιδικό κοινό που είναι παθητικός δέκτης και ακροατής». 

Είναι εκπληκτικό το πως τα πιτσιρίκια ανταποκρίθηκαν, ξαφνιάζοντας ακόμα και τους ίδιους τους εμψυχωτές...

Ενα παιδί από την Παιδική Βιβλιοθήκη Συνοικισμού Καραμπουρνάκι έγραψε:

«Μάθαμε ότι μια τελεία μπορεί για άλλους να μην σημαίνει τίποτα μα γι’ άλλους να είναι ένας ολόκληρος κόσμος. Μια τελεία, ένα άστρο, ένα σημείο στο Διάστημα, ένας κόκκος σκόνης στη ζωή μας που μπορεί να μας κάνει ν’ αλλάξουμε όλη μας τη ζωή. Μα κάθε σημείο ο καθένας το βλέπει από διαφορετική πλευρά κι έχει τη δική του άποψη. Κι ο κόσμος μας απ’ αυτά τα σημεία έχει φτιαχτεί. Σ’ ευχαριστώ βιβλιοθήκη». 

Παραλλάσσοντας τα παραπάνω λόγια η Ε. Βοκοτοπούλου λέει πως «γι’ άλλους μια τέτοια εκστρατεία μπορεί να είναι μια μικρή κουκκιδίτσα που δεν σημαίνει τίποτα. Για τα παιδιά που την παρακολουθούν είναι ένας ολόκληρος κόσμος. Αυτόν τον κόσμο αφουγκράστηκε η Εθνική Βιβλιοθήκη και ο γενικός διευθυντής της δρ Φίλιππος Τσιμπόγλου και τον υπερασπίζεται, προσπαθεί να εγγυηθεί τη συνέχισή του κάθε καλοκαίρι στο ίδιο μέγεθος και με την ίδια φιλοδοξία να αναπτυχθεί ένα ισχυρό και δυναμικό δίκτυο βιβλιοθηκών στη χώρα. Αυτόν τον κόσμο μοιραζόμαστε από φέτος και με το υπουργείο Παιδείας που ενέταξε το πρόγραμμα στον κρατικό προϋπολογισμό συμβάλλοντας με αυτό τον τρόπο στην ισχυροποίησή του. Ο κόσμος μας, όπως λέει και το παιδί από το Καραμπουρνάκι, από τέτοια σημεία φτιάχνεται και αποκτάει τα ποιοτικά, ξεχωριστά χαρακτηριστικά του, θα πρόσθετα». 

Στόχος είναι η οργάνωση ανάλογων προγραμμάτων και στη νέα Εθνική Βιβλιοθήκη της Ελλάδος, ώστε να παιδιά να νιώθουν σαν στο σπίτι τους.

Στόχος είναι και η ανάπτυξη και ποιοτική αναβάθμιση των παιδικών υπηρεσιών των βιβλιοθηκών.

«Η Καλοκαιρινή Εκστρατεία είναι ένα βήμα προς αυτή την κατεύθυνση», καταλήγει η Ε. Βοκοτοπούλου. «Πάντα υπάρχει περιθώριο όχι μόνο για βελτίωση αλλά κυρίως για πειραματισμό: να δοκιμάσουμε νέους τρόπους προσέγγισης της ανάγνωσης, να συζητήσουμε για τη χαρά να μαθαίνεις κι όχι την αγγαρεία να διαβάζεις, να δημιουργήσουμε μαζί με τα παιδιά κι όχι για τα παιδιά, βιβλιοθήκες–φυτώρια νέων ιδεών. Στο καινούργιο σπίτι της Εθνικής Βιβλιοθήκης στο Κέντρο Πολιτισμού Ιδρυμα Σταύρος Νιάρχος υπάρχει ο χώρος, υπάρχουν τα μέσα και κυρίως υπάρχει η θέληση για να υλοποιούνται προγράμματα εκεί αλλά και στις βιβλιοθήκες που θα συμβάλουν στη συζήτηση για την παιδεία στην Ελλάδα».