Τα μικρά καφέ της συνύπαρξης

Μουδιασμένος είναι ο κόσμος της επικράτειας· το νιώθεις στο βλέμμα όλων, στον βηματισμό τους. Κατά βάθος ξέρουν ότι θα πάει μακριά η μνημονιακή βαλίτσα, δεν παύουν όμως να ελπίζουν ότι κάπως θα βελτιωθεί η δεινή οικονομική (και βαθιά πολιτισμική) κατάσταση των περισσοτέρων.

Απολύτως ανθρώπινος ο διχασμός (απογοήτευση - προσδοκία), κάτι σαν ακατέργαστος όγκος, υφιστάμενος τη σιωπή και τη δύναμη της αδράνειας, τη σκληρή, δηλαδή, όπως διαμορφώθηκε, πραγματικότητα.

Μοναδικό (;) καταφύγιο όλων εμφανίζονται τα καφέ και τα λαϊκά μεζεδοπωλεία. Οι θαμώνες δεν θεωρούν εντούτοις άχρηστη την τέχνη, δεν συμμερίζονται την ακραία τούτη εκτίμηση του συγγραφέα του «De Profundis».

Επιπροσθέτως έμαθαν να φέρονται κάπως ευγενικότερα. Μιλούν ψιθυριστά - σέβονται τους διπλανούς. Εξέλιπαν οι αγριοφωνάρες και οι χυδαίοι γέλωτες. Συνομιλούν(!) έστω και διστακτικά.

Η έννοια της τραγικότητας εμφιλοχωρεί απρόσκλητη στα τραπέζια - η ομήγυρις το αντιλαμβάνεται.

Σμιλεύονται τα πετρωμένα πρόσωπα από τη λαχτάρα για κατανόηση, από την απορία και τη σύγχυση για ό,τι συμβαίνει γύρω μας (δεν είναι όλοι ασουλούπωτοι και απαθείς), για τη σμίκρυνση των οριζόντων.

Η ευαισθησία και ο προβληματισμός συντροφεύουν τις παρέες· όλοι προσπαθούν να βρουν το αίτιο του κακού, εκτός από την εξουσία και στο ακλόνητο εγώ του καθενός. Καλή προσπάθεια, έστω εξ ανάγκης ωθούμενη, δύσκολη όμως - έ, κάτι είναι κι αυτό μέσα στον στυγνό ορθολογισμό, φιλελευθερισμό και κυνισμό που μας περιτριγυρίζει.

Κινείται δειλά η αταραξία της σιωπής, αμφισβητούνται τα δόγματα της ελεύθερης, αυτορρυθμιζόμενης, τάχα, αγοράς, ερμηνεύεται η κοινωνική απάθεια. Ανακαλύπτονται επίσης πυρήνες αμφισβήτησης, αυτοοργάνωσης, αυτοδιαχείρισης· μικροί μεν, μέσα στο ημίφως της αριστερής αφέλειας, υπαρκτοί όμως - και να, διεκδικούν τον δημόσιο χώρο και λόγο, ευτυχώς.

Οι μικροί αυτοί χώροι που σε αποφορτίζουν (όντως) μετά το πέρας της εργασίας, πίνοντας ένα ποτό, μεταπλάθονται αίφνης σε μια νέα θεώρηση των πραγμάτων: ήπια, λιτόφρονα - δεν πνίγονται στο αλκοόλ οι καημοί και τα βάσανα, όχι· μετουσιώνονται, παρακαλώ, σε νέο λόγο επαφής και επικοινωνίας.

Βλέπεις πιο πλατιά, πιο καθαρά, πιο ανθρώπινα και αυτό είναι σημαντικό για όλους τους απελπισμένους και παραιτημένους.

Διαισθάνονται οι τελευταίοι ότι δεν έχουν χαθεί όλα, ότι η ζωή αξίζει κάτι περισσότερο, ότι είναι τελείως διαφορετική απ’ αυτήν που έχουν διαμορφώσει και επιβάλει οι τεχνικοί της εξουσίας.

Η κατασκευασμένη ζωή δεν έχει θέση στα καφέ αυτά. Ενας φίλος αρχίζει ξαφνικά να τραγουδάει· κύματα συγκίνησης σκορπίζονται στη μικρή ατμόσφαιρα. Αγνωστες μυστικές μουσικές ξεχύνονται και εισχωρούν στα μύχια και στον νου.

Καινούργιοι, απλοί και φωτεινοί ιδεόκοσμοι αναστατώνουν τον χώρο. Αυτοί θα ξεπεράσουν την κρίση και τους ανθρώπους της. Αχαρο φαντάζει να περιμένει κανείς ότι το ξεπέρασμα θα προέλθει άνωθεν, από «σωτήρες» τάχα και επαγγελματίες της πολιτικής.

Ξέρω, προϋπόθεση για όλα αυτά τα θαυμαστά είναι η δυνατή φιλία· το ξέρω καλά. Και μόνο γι’ αυτό αξίζει να (ξανα)διαβάσει κανείς τον Σταγειρίτη φιλόσοφο.

Μην περιγελάτε τα καφέ που ξενυχτάνε. Υπάρχει φως μέσα τους, αιωνιότητα, πάθος, τέχνη, πολιτισμός· ελευθερία και κατευνασμός των άγριων παθών - και χλευασμός της μοίρας...