Δύο χρόνια χωρίς τον Περικλή

Eξακολουθούμε να πηγαίνουμε στο σπίτι του Περικλή, δύο χρόνια μετά την απώλειά του -η σποδός του είναι ακόμη στη μέση στο τραπέζι και πολλές φορές συνομιλούμε ή έτσι νομίζουμε. Η Μαρία, η σύντροφός του, μας υποδέχεται με τόση ζεστασιά, λες και ο Περικλής είναι στο διπλανό δωμάτιο και όπου να 'ναι έρχεται. Λες και είναι παρών στις φασαριόζικες συζητήσεις μας. Λες και διευθύνει την ομήγυρη, πού θα σταθεί και πού θα δώσει σημασία, πώς να αποτραπούν οι εντάσεις και τι να έχουμε πάντοτε στο πίσω μέρος του μυαλού μας [υπονοείται εδώ ο έρωτας, κυρίως, και η αλληλεγγύη -τα επαναστατικά τα άφηνε για συγκεκριμένες ημέρες και ώρες, δεν ξεχώριζε εξάλλου τον έρωτα από την επανάσταση· αν και ήξερε το σύντομο και το τραγικό της ζωής].

Φεύγοντας αργά από το σπίτι, είναι σαν να τα είπαμε με τον Περικλή και τις επόμενες ημέρες θα ξαναβρεθούμε. Κακά τα ψέματα· η απώλεια αγαπημένων προσώπων είναι ανεπούλωτη πληγή και ό,τι λέμε για τον πανδαμάτορα χρόνο [αλλά και τι άλλο να πούμε;] είναι παρηγοριά στον άρρωστο ώσπου να βγει η ψυχή του. Πολλοί συντρέχουν εντούτοις στην «περιποίηση» της πληγής και στην ανάσχεση της εξάπλωσής της -πολλοί φίλοι εννοείται, όσο λίγοι κι αν έχουν απομείνει. Κανείς από τους επισκέπτες, άσε δε η Μαρία, δεν έχει συνειδητοποιήσει ότι πέρασαν κιόλας δυο χρόνια. Η συνείδηση εξάλλου «εφευρέθηκε» για την επικοινωνία και όχι για τις μέγιστες λειτουργίες του πόνου, της ψυχής και λοιπών οιονεί ανερμήνευτων ανθρώπινων, μύχιων, καταστάσεων.

Ο Περικλής ακολούθησε, ευλαβικά θα έλεγα, τον δρόμο που ανοίχτηκε μπροστά του -δεν ξέρω αν αυτόν ήθελε εξαρχής να χαράξει, μα τον τίμησε με το αίμα του και το πνεύμα του, με το όλον του, με το είναι του, πώς αλλιώς να το πει κανείς. Γι' αυτό είχε και πολλούς φίλους από κάθε ηλικία -δεν τον ενδιέφερε η ηλικία, αλλά το «σπίρτο» της. Στον μηχανισμό της εξουσίας αντέταξε τον δικό του μηχανισμό της φιλίας και της ανθρωπιάς: του σώματος και του πνεύματος, έξω από συντηρητισμούς και σκοταδιστικές δεσμεύσεις, ηθικόλογες, άρα προκατασκευασμένες και ανήθικες, τελικά, διότι πώς μπορεί κανείς να καταδικάσει το σώμα και την υγεία του; Μόνο αν κατοικεί στο επέκεινα ή ξέρω γω πού αλλού τον οδηγούν οι εξουσίες, πολιτικές και θρησκευτικές.

Δεν είναι εύκολο, ίσως ούτε και κατανοητό, να συνομιλεί κάποιος με ανθρώπους κατά μισό αιώνα μικρότερους από αυτόν -μην πω ακατόρθωτο. Το καταφέρνουν όμως, σπανιότατα, άνθρωποι σαν τον Περικλή, ο οποίος δεν μίσησε ποτέ του άνθρωπο, ούτε τους ίδιους τους βασανιστές του, ούτε αυτήν την άθλια «συνάδελφό» μας, αυτήν του «τούνελ», καλέ, που τον κρέμασε κάποτε στα πρωτοσέλιδα υπογράφοντας «Ιδού ο δολοφόνος», αναφερόμενη στον Περικλή ως αρχηγό της «17 Νοέμβρη». Ακακος. Βαθιά άνθρωπος -τι άλλο να πει κανείς για τον εκλιπόντα φίλο;

Καλό είναι να γίνουν ένα νέο βιβλίο, απαλλαγμένες από μικροεπαναλήψεις, οι ξεχωριστές, απολαυστικές συνεντεύξεις του, με τον ελευθεριάζοντα [ελευθεριακό στην ουσία], σπαρταριστό αλλά τόσο ώριμο λόγο του.