«Σιωπή, σιωπή»

Να μια ωραία καληνύχτα από συνεπή αναγνώστρια, τρυφερή και πικρή, δηλωτική της τραγικότητας του ζώου άνθρωπος, κατακλείς στη «Μήδεια» του Ευριπίδη, σε μετάφραση Γιώργου Χειμωνά:

Με ανέλπιστα και φοβερά πράγματα
οι θεοί υφαίνουν τη ζωή μας.
Εκείνα που ήταν για να γίνουν
δεν έγιναν ποτέ.
Κι αυτά που γίνονται
δεν ήταν για να γίνουν.
Σιωπή, σιωπή.

Πιο τραγικοί μού φαίνονται οι δύο προτελευταίοι στίχοι από τους δύο πρώτους. Αυτά που συμβαίνουν γύρω μας κανένας δεν τα περίμενε, ακόμα και οι μεγαλύτεροι αρνητές του υλικοτεχνικού πολιτισμού. Είναι όντως εξωφρενικό να πεθαίνουν τόσοι άνθρωποι στην υφήλιο την ώρα που η ιατρική και άλλες επιστήμες έχουν φτάσει σε τόσο υψηλά επίπεδα. Είναι οι μεγάλοι ποιητές, οι μεγάλοι τραγικοί, που μας θυμίζουν ποιοι είμαστε, πόσο εφήμεροι, πόσο πεπερασμένοι, πόσο η φύση φαίνεται εχθρική όταν την αντιμετωπίζουμε με αλαζονεία και αυθάδεια.

Ενας ιός καταφέρνει και αλλάζει συνήθειες και αξίες δεκαετιών, αιώνων, χιλιετιών. Μικρούληδες και ανήμποροι -και έκπληκτοι!- παρακολουθούμε τη μετάλλαξη των βεβαιοτήτων καθώς και τις συνέπειες της αδράνειας των πολλών, κυρίως των δουλόφρονων κυβερνήσεων, δουλικών ουσιαστικά απέναντι σε μεγαλοεπιχειρηματίες που, μπροστά στο κέρδος, βεβηλώνουν τη φύση, κατασπαράσσουν τα έγκατά της, στεριάς και θάλασσας, βιάζοντας ταυτόχρονα την ύλη και το πνεύμα και κατακομματιάζοντας το ανθρώπινο σώμα.

Δεν είναι άρα οι θεοί που υφαίνουν φοβερά και τρομερά αλλά εμείς οι ίδιοι, ο τρόπος που κυβερνιόμαστε και μερικοί μας κυβερνάνε, χωρίς καμία αντίδραση, αν και ξέρουμε ότι αυτοί, οι εξουσιαστές, είναι πρόξενοι των δεινών μας. Κι έτσι γεγονότα φριχτά παίρνουν τη θέση άλλων γεγονότων, ειρηνικών και ας πούμε χαρούμενων ή ευτυχισμένων. ΟΙ ποιητές βεβαίως αυτό εννοούν όταν μας λένε ότι οι θεοί είναι οι πρωτεργάτες των κακών: οι γνώσεις μας είναι ατελείς ενώ του «θεού» άγνωστες, άρα πρέπει να σεβόμαστε το άγνωστο, να είμαστε δηλαδή φρόνιμοι, διότι το αναπάντεχο καραδοκεί στην κάθε στιγμή της ζωής.

Μένανδρος: Ουδείς το μέλλον ασφαλώς βουλεύεται (κανείς δεν μπορεί με βεβαιότητα να αποφασίσει για το μέλλον).

Σημωνίδης: Οι άνθρωποι νου δεν έχουν, παρά ζουν -πλάσματα της ημέρας- σαν τα πρόβατα, δίχως να ξέρουν τι τέλος θα δώσει ο θεός στο καθετί.

Σιμωνίδης: Δεν έχει συμφορά αδόκητη για τον άνθρωπο· από τη μια στιγμή στην άλλη ο θεός ανατρέπει όλες τις ισορροπίες.

Ευριπίδης, «Βάκχαι»: Ο,τι ποτ' άρα το δαιμόνιον - ό,τι κι αν είναι τέλος πάντων το θείο.

Σοφοκλής: Ζευς, όστις ο Ζευς - Ο Ζευς, όποιος κι αν είναι ο Ζευς.

Σεβόμαστε το άγνωστο, καθόλου όμως αυτούς που το προκαλούν με αναίσχυντες πράξεις εμπορικού κέρδους, εις βάρος ανθρώπινων ζωών.

Οπότε πρέπει να σπάσει η σιωπή, η σιωπή.