Το σύστημα και οι αρνητές του

Το ότι αναστατώθηκε η επικοινιωνοσφαίρα από τον αδόκητο θάνατο του Τζίμη Πανούση καταδεικνύει το θαυμαστό του αιρετικού ή ανατρεπτικού τραγουδοποιού και προκαλεί επίσης εξαίσιους προβληματισμούς για τις έννοιες δημιουργός και πολίτης.

Ενας ακατάτακτος ο Τζίμης Πανούσης, σθεναρός στην κοσμοεικόνα του και ανυπάκουος, ταλαντούχος και αυτοκαταστροφικός ταυτόχρονα, εξέθεσε εαυτόν στο ξέφωτο του «αντικειμενισμού» τον οποίο χλεύαζε (αλλά ζούσε μέσα από αυτήν τη χλεύη).

Μέγας είρων και αυτοσαρκαστικός, αντιεξουσιαστής και οξύνους, κατεργάρης και ανατρεπτικός, προτίμησε την εναντίωση και την αμφισβήτηση και αρκέστηκε σ’ αυτά, χωρίς να νιώσει υποχρεωμένος να πει κάτι για την πάσχουσα κοινωνία, για τον παραπαίοντα λόγο της τελευταίας. Ξιφήρης, πολιτικό και κοινωνικό ζώο, δεν φοβήθηκε να τα βάλει με την Εκκλησία και το Κράτος, με τον μαϊμουδισμό των αστών και την αυστηρή απολυτοποίηση των αριστερών κάθε είδους. Και μετά τι;

Ωραίος ως Ελλην, δεν δίστασε ποτέ να κατακεραυνώσει κάθε είδους «ελληνικότητα» και κάθε εθνική χαζομάρα, γνωρίζοντας προφανώς ότι συμμετέχει στο καπιταλιστικό «παιχνίδι» και ότι ο ίδιος είναι ένα άλλοθι στην τάχα μου ελευθερία έκφρασης και στην απόλυτη έκφραση της τέχνης. Καυστικός και αλλοπρόσαλλλος, πανούργος και πανέξυπνος ταυτοχρόνως, υπηρέτησε με μεγαλόκαρδη διάνοια το νόημα της ύπαρξής του στον πλανήτη Γη -ας το επαναλάβουμε: ωραίος ως Ελλην!

Λένε κάποιοι ότι το σύστημα, στο οποίο τόσο εναντιώθηκε, τον αφομοίωσε και τον χρησιμοποίησε τελικά στους ανήθικους σκοπούς του. Νομίζω ότι έχουν άδικο. Τέτοιοι άνθρωποι σημαδεύουν την εποχή τους και γίνονται οδοδείκτες για τους νεαρούς και έφηβους αλλά και για όσους επιμένουν να μη χάνουν την έννοια του πολίτη και του διαμαρτυρόμενου για τα κακώς κείμενα της Πολιτείας τους.

Ο αποθανών ήταν ένας απλός αρνητής του συστήματος και ένας σοβαρός διακωμωδητής του εαυτού του και της κοιμωμένης κοινωνίας -δεν είναι λίγο αυτό· λίγοι είναι αυτοί που το επιτυγχάνουν χωρίς να είναι υποχρεωμένοι να δίνουν εξηγήσεις στους συγχρόνους τους.

Ο ξαφνικός θάνατος εγείρει ξανά το ερώτημα: Μέσα από το σύστημα γίνεται καλύτερη επαναστατική δουλειά ή έξω από αυτό; Η απάντηση είναι μάλλον εύκολη ή ανύπαρκτη. «Από μέσα», λέει ο ορθός λόγος, έλα όμως που τούτος ο λόγος πολλές φορές αποδεικνύεται ολίγος και ανεπαρκής, αλλά και χωρίς κανέναν ενθουσιασμό -και πώς γίνεται μια εξέγερση ή μια επανάσταση χωρίς τον αρχέγονο θυμό μέσα της; Ελα, ντε.

Ο Τζίμης Πανούσης το ταρακούνησε, με τον τρόπο του, το σύστημα. Υπάρχουν ρωγμές παντού στο ανίκητο, όπως το αποκαλούμε, σύστημα, απλώς δεν φαίνονται ή δεν θέλουμε να τις δούμε -αδιαφορούμε και για το ποιος ή τι δημιούργησε αυτές τις ρωγμές.