Η θανατοπολιτική του κεφαλαίου

Δεκάδες επιστήμονες στις Ηνωμένες Πολιτείες χαρακτηρίζουν πλέον τα αποτελέσματα του τυφώνα «Χάρβεϊ» «το χρονικό μιας προαναγγελθείσης καταστροφής» και προειδοποιούν ότι πρέπει να τον εκλάβουμε ως ένα σήμα κινδύνου για την κλιματική αλλαγή. Την ίδια ώρα, τα στοιχεία δείχνουν ότι περισσότερο από το ένα τρίτο του Νεπάλ και του Μπανγκλαντές, αλλά και τεράστιες περιοχές της Ινδίας, έχουν πλημμυρίσει, ενώ η κατάσταση αναμένεται να χειροτερέψει, καθώς οι μουσώνες θα συνεχιστούν μέχρι το τέλος Σεπτεμβρίου. Μάλιστα στα μέρη αυτά ο αριθμός των θυμάτων ξεπερνά τα χίλια τριακόσια, σε αντίθεση με το Τέξας όπου τα θύματα είναι μερικές δεκάδες, αποδεικνύοντας ότι οι φτωχοί πληθυσμοί είναι περισσότερο ευάλωτοι στις φυσικές καταστροφές.

Παράλληλα, τους τελευταίους μήνες στη νότια Ευρώπη είχαμε υψηλότατες θερμοκρασίες και πυρκαγιές που επέφεραν τεράστιες καταστροφές. Για τον «Χάρβεϊ» οι μετεωρολόγοι χρειάστηκε να φτιάξουν δύο νέες βαθμίδες ως προς τα ποσοστά βροχόπτωσης καθώς αυτά έσπασαν κάθε προηγούμενο ρεκόρ, ενώ το ίδιο κάνουν και οι καλοκαιρινοί μήνες των τελευταίων χρόνων ως προς τις θερμοκρασίες. Αλλωστε και η αιτία του «Χάρβεϊ» εντοπίζεται στις υψηλές θερμοκρασίες που επικρατούν στον Κόλπο του Μεξικού.

Η εικόνα; Ενας πλανήτης που αρχίζει και ψήνεται.

Το πλέον εντυπωσιακό σ’ αυτές τις περιστάσεις είναι το πόσο λίγο μιλούν τα ΜΜΕ για τα ανθρωπογενή αίτια της κλιματικής αλλαγής, αν και εφόσον κάνουν λόγο γι’ αυτήν. Φυσικά όχι τυχαία, αφού τα αίτια και οι επιπτώσεις της έχουν σαφές ταξικό πρόσημο.

Στο έξοχο βιβλίο τους «Η κατάρρευση του Δυτικού Πολιτισμού» (εκδόσεις «Οκτώ»), η Ναόμι Ορέσκις και ο Ερικ Κόνγουεϊ περιγράφουν με τα μάτια ενός ιστορικού του μέλλοντος το πώς οι κυρίαρχες ελίτ του βιομηχανικού κόσμου απέτυχαν να αντιδράσουν στην αναμενόμενη καταστροφή που τελικά επήλθε το 2093. Αυτό που αρνήθηκαν να παραδεχτούν, κινούμενες από ιδιοτελή κίνητρα, ήταν δύο παράγοντες: η αποτυχία της αγοράς και τα λεγόμενα «εξωτερικά κόστη», δηλαδή η ζημιά που γίνεται στον πλανήτη εξαιτίας της αναπτυξιολαγνείας και της εμμονής στη χρήση ορυκτών καυσίμων.

Στην πραγματικότητα οι σημερινές καταστροφές («Κατρίνα», «Χάρβεϊ», πλημμύρες, λιώσιμο των πάγων, μεγα-πυρκαγιές κ.λπ.) είναι μια «προκαταβολή» από το μέλλον που μας επιφυλάσσουν τα λόμπι της βιομηχανίας, του χρηματοπιστωτικού τομέα και της πολιτικής, τα μόνα πραγματικά συντεχνιακά συμφέροντα σήμερα. Οπως λέει ο καθηγητής στο Πανεπιστήμιο του Τέξας και «πατέρας του κινήματος της περιβαλλοντικής δικαιοσύνης», Ρόμπερτ Μπάλαρντ, «από τη μία έχουμε τις προϋπάρχουσες του τυφώνα συνθήκες ανισότητας και από την άλλη την ανισότητα με όρους τού πώς μπορούν οι άνθρωποι να αντιμετωπίσουν αυτή την καταστροφή όταν ανήκουν στις ευάλωτες ομάδες».

Η συζήτηση για την ερμηνεία του παρελθόντος (ναζισμός, σταλινισμός κ.λπ.) είναι καλή και θεμιτή, αρκεί να μη γίνεται προπέτασμα καπνού για να καλύψει την ανάγκη άμεσης δράσης σήμερα εναντίον του αρπακτικού καπιταλισμού, ο οποίος απειλεί να μετατρέψει σε «θάλαμο αερίων» ολόκληρο τον πλανήτη. Οι έννοιες των «εγκλημάτων κατά της ανθρωπότητας» και της «γενοκτονίας» θα πρέπει να ξαναδιαβαστούν στο πλαίσιο αυτό, αφού η επαπειλούμενη καταστροφή αφορά πρωτοφανείς αριθμούς πληθυσμών, ασθενειών, θανάτων και καταστροφών. Συνεπάγεται ανείπωτο πόνο και μη αντιστρεπτές επιπτώσεις στο φυσικό περιβάλλον, το οποίο θα κληροδοτήσουμε στα παιδιά μας. Γι’ αυτό, ας μιλήσουμε πλέον για την αντίσταση στη θανατοπολιτική του κεφαλαίου.