Δεσμεύσεις με αστερίσκους

Την ώρα που ξεκινά σήμερα η σταδιακή υλοποίηση της συμφωνίας Ε.Ε. και Τουρκίας με την απέλαση στην Τουρκία εκατοντάδων προσφύγων και μεταναστών που κρατούνταν στη Λέσβο και στη Χίο, σε hotspots που μετατράπηκαν σε κέντρα κράτησης σε μια νύχτα, με αυθαίρετες και άτυπες αποφάσεις που κατάργησαν την πολιτική της αναβολής απέλασης, παραβίασαν τις διατάξεις του νομοθετικού πλαισίου και ανέστειλαν τις δικονομικές εγγυήσεις και τις προδιαγραφές της κράτησης, ηχεί παράταιρη η δέσμευση του αναπληρωτή υπουργού Μεταναστευτικής Πολιτικής την Παρασκευή στη Βουλή, που συνοδεύτηκε από μια κάπως περίεργη διευκρίνιση: «Σας βεβαιώνω ότι θα τηρήσουμε αυστηρά τις διαδικασίες ανθρωπίνων δικαιωμάτων, όχι όπως το έχει ο καθένας στο μυαλό του, αλλά όπως ορίζουν οι Συνθήκες».

Η διαβεβαίωση του κ. Μουζάλα προσκρούει σε όσα συμβαίνουν σήμερα στην Ελλάδα μετά το κλείσιμο των βόρειων συνόρων και ιδίως μετά την υπογραφή της συμφωνίας Ε.Ε. - Τουρκίας, γεγονότα που σηματοδοτούν την πλήρη επικράτηση του δόγματος της Ευρώπης-φρούριο και την κατάρρευση του ευρωπαϊκού μεταπολεμικού συστήματος δικαιωμάτων.

Παρ' όλη την προσπάθεια της Ευρωπαϊκής Επιτροπής «να βρει ένα πέπλο νομιμότητας» για τις μαζικές απελάσεις, έκφραση που χρησιμοποίησε ο επίτροπος του Συμβουλίου της Ευρώπης για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα, Νιλς Μούιζνιεκς, ζητώντας να μην υπογραφεί η συμφωνία, το αποτέλεσμα προκαλεί τεράστια ανησυχία.

Την τήρηση των διεθνών Συνθηκών δεν την κρίνει βέβαια ούτε η ελληνική κυβέρνηση ούτε η Ε.Ε., που αποτελεί εμπλεκόμενο μέρος στη συμφωνία, αλλά τα διεθνή όργανα, όπως το Συμβούλιο της Ευρώπης και η Υπατη Αρμοστεία.

Την ίδια ώρα που μιλούσε στη Βουλή ο αναπληρωτής υπουργός, η Υπατη Αρμοστεία διαπίστωνε ότι «είτε δεν λειτουργούν είτε δεν υπάρχουν καν» πολλές από τις προβλεπόμενες διαδικασίες υποδοχής και ανταπόκρισης στις ανάγκες των προσφύγων και ζητούσε «την άμεση διασφάλιση εγγυήσεων πριν ξεκινήσουν οι επιστροφές στο πλαίσιο της συμφωνίας Ε.Ε. - Τουρκίας».

Ακόμα και αν η υλοποίηση της συμφωνίας ξεκινά με την επιστροφή αυτών που θεωρούνται παράτυποι μετανάστες, δεν έχουν εκφράσει δηλαδή την επιθυμία να ζητήσουν άσυλο, υπάρχει το ερώτημα αν έγινε με όλες τις εγγυήσεις η ενημέρωση για τα δικαιώματά τους και η καταγραφή της επιθυμίας τους.

Ακόμη πιο σημαντικό κίνδυνο ενέχει όμως το επόμενο στάδιο, της καταγραφής και εξέτασης των αιτημάτων ασύλου, που αναμένεται να εκτιναχθούν στα ύψη, καθώς ο μεγάλος αριθμός κρατουμένων έχει ήδη εκφράσει επιθυμία να κάνει αίτηση.

Αποτελεί ζητούμενο αν θα έχουν τη δυνατότητα τα όργανα που θα εξετάζουν τα αιτήματα ασύλου μέχρι να στελεχωθεί επαρκώς η υπηρεσία Ασύλου, αλλά και η ίδια η Υπηρεσία, να αντισταθούν στην πολιτική πίεση να μειωθεί ο αριθμός των προσφύγων ή αν θα αλλάξουν πολιτική και θα θεωρούν στο εξής απαράδεκτα τα αιτήματα μεγάλου ποσοστού προσφύγων.

Στην ομιλία του στη Βουλή, ο κ. Μουζάλας, συνεπής με την ευρωπαϊκή και κυβερνητική πολιτική των τελευταίων μηνών που επιχειρεί να καταστήσει την Τουρκία υπεύθυνη για την προσφυγική ροή, εξέφρασε επιφυλάξεις αν η Τουρκία θα τηρήσει τη συμφωνία.

Ωστόσο, η πίεση εξαντλείται στον στόχο να μειωθεί πάση θυσία ο αριθμός των προσφύγων που φεύγουν για την Ευρώπη και παραβλέπει τα μέσα που χρησιμοποιεί η Τουρκία.

Παραβλέπει, επίσης, τις διαπιστώσεις των διεθνών οργανισμών ότι σήμερα η Τουρκία δεν έχει ούτε το νομικό πλαίσιο ούτε τις συνθήκες εκείνες που θα την έκαναν χώρα ασφαλή για τους περισσότερους πρόσφυγες.

Πολύ περισσότερο που, σύμφωνα με την τελευταία έρευνα της Διεθνούς Αμνηστίας, η Τουρκία μετατρέπεται πια και αυτή σε φρούριο και προχωρά στη συστηματική επιστροφή Σύρων προσφύγων στη Συρία.

Η μόνη σύμφωνη με τα ανθρώπινα δικαιώματα πίεση προς την Τουρκία θα ήταν να τεθούν σε λειτουργία ουσιαστικές εγγυήσεις που θα διασφάλιζαν στην πράξη τους πρόσφυγες.

Τότε θα βρίσκονταν κοντά στην πραγματικότητα οι διαβεβαιώσεις για την τήρηση των διαδικασιών των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.

Αλλά τότε θα μιλούσαμε για μια Ευρώπη που δεν έχει κάνει σημαία της την πιο ακραία ξενοφοβία.