Το βιβλίο του Χένρι Ντέιβιντ Θόρω «Αντίσταση στην πολιτική εξουσία» (εκδόσεις Ερατώ) κυκλοφόρησε μόλις έναν χρόνο μετά το «επαναστατικό» 1848 γνωστό ως η «Ανοιξη των Εθνών» ή «Ανοιξη των Λαών», δηλαδή το 1849, και ήδη η διεθνής κατάσταση συνέχιζε να βρίσκεται σε αναβρασμό παγκοσμίως. Ο Θόρω βαθιά επηρεασμένος από τα γεγονότα της προηγούμενης χρονιάς, θέλησε να θεμελιώσει το καθήκον του κάθε πολίτη στη σχέση του με το κράτος και την εξουσία. Εγραφε λοιπόν: «Θα πρέπει άραγε ο πολίτης, έστω και για μια στιγμή ή στον ελάχιστο βαθμό, να εγκαταλείπει τη συνείδησή του στον νομοθέτη; Γιατί κάθε άνθρωπος να έχει τότε συνείδηση; Πιστεύω ότι πρέπει να είμαστε πρώτα πρόσωπα με οντότητα και ύστερα υπήκοοι. Η μόνη υποχρέωση που έχω το δικαίωμα να εκπληρώνω είναι το να πράττω ανά πάσα στιγμή αυτό που θεωρώ σωστό».
Εδώ ο συγγραφέας αντιτίθεται στη συνήθεια της ανάθεσης. Εμείς αναθέτουμε στους βουλευτές την εξουσία που «πηγάζει από τον λαό», δηλαδή τη λαϊκή κυριαρχία, και εκείνοι σπάνια ανταποκρίνονται σε αυτήν την ανάθεση, εκπληρώνοντας το καθήκον τους. Εμείς παράλληλα δεχόμαστε σιωπηλά να δίνουμε αυτήν την εντολή κάθε τέσσερα χρόνια, στους εκλογικούς κύκλους. Στο ενδιάμεσο οι «αντιπρόσωποί μας» διαχειρίζονται όπως αυτοί νομίζουν αυτή την ανάθεση, συνήθως αθετώντας τις υποσχέσεις που δίνουν προεκλογικά.
Ο Θόρω παραθέτει τον Κομφούκιο, ο οποίος έλεγε: «Οταν ένα κράτος το κυβερνά η λογική, η φτώχεια και η αθλιότητα είναι υπήκοοι της ντροπής. Οταν ένα κράτος δεν το κυβερνά η λογική, τα πλούτη και οι τιμές είναι οι μόνοι υπήκοοι της ντροπής».
Θεωρεί περίπου ως καθήκον των πολιτών την αντίσταση στην πολιτική εξουσία, αν και το αντιμετωπίζει ως ένα ατομικό καθήκον και όχι συλλογικό. Οι ιστορικές εξελίξεις έδειξαν ότι μόνο συλλογικά μπορούμε να αγωνιστούμε για να αλλάξουμε την κοινωνία και, έτσι, τον ίδιο μας τον εαυτό. Οι μαζικοί αγώνες είναι που φέρνουν αποτελέσματα, όπως αυτά που μας αφαιρούν πλέον καθημερινά: το οχτάωρο, την ξεκούραση και τον ελεύθερο χρόνο. Το κεφάλαιο έχει επιδείξει απίστευτη φαντασία στο να ξεζουμίζει τους εργαζόμενους: εντατικοποίηση, συμβόλαια μηδενικού χρόνου, ελαστικοποίηση της εργασίας, υπερωρίες.
Ο Θόρω στη διάρκεια του Πολέμου του Μεξικού, φυλακίστηκε, επειδή τον κατήγγειλε ως απόπειρα για την εξάπλωση της δουλείας. Οταν αφέθηκε ελεύθερος, έδωσε διάλεξη με θέμα την απολογία του και τίτλο «Ανυπακοή του πολίτη» (Civil Disobedience), που περιείχε φράσεις όπως: «Οταν ο νόμος είναι τέτοιος ώστε να σε εξαναγκάζει να γίνεις όργανο αδικίας σε βάρος άλλου, τότε σου λέω: γίνε παραβάτης του νόμου».
Εκείνες τις εποχές ήθελε μεγάλο θάρρος για να πεις αυτά τα λόγια και κινδύνευε ακόμα και η ζωή σου. Ωστόσο, ο Θόρω δεν ήταν μόνο άνθρωπος της θεωρίας, αλλά και της δράσης. Προς τα τέλη της δεκαετίας του 1850 έγινε, πάνω απ’ όλα, ένας φλογερός οπαδός της κατάργησης της δουλείας. Ο λόγος του «Περί της δουλείας» στη Μασαχουσέτη, που εκφώνησε το 1854, ήταν το δριμύτερο «κατηγορώ» του. Σε αυτήν ανέπτυξε τις βασικές του ιδέες, λέγοντας τα εξής: «Ο άνθρωπος οφείλει να ακολουθεί τη συνείδησή του, ανεξάρτητα από το τίμημα. Η ζωή είναι τόσο πολύτιμη, ώστε δεν πρέπει να την ξοδεύει κανείς μόνο στο να εξασφαλίσει καλύτερους όρους ζωής». Και ότι «Ο κόσμος των δασών και των ποταμών είναι ένας κόσμος καλός, ενώ εκείνος των δρόμων των πόλεων και του όχλου είναι ένας δρόμος κακός».
Η efsyn.gr θεωρεί αυτονόητο ότι οι αναγνώστες της έχουν το δικαίωμα του σχολιασμού, της κριτικής και της ελεύθερης έκφρασης και επιδιώκει την αμφίδρομη επικοινωνία μαζί τους.
Διευκρινίζουμε όμως ότι δεν θέλουμε ο χώρος σχολιασμού της ιστοσελίδας να μετατραπεί σε μια αρένα απαξίωσης και κανιβαλισμού προσώπων και θεσμών. Για τον λόγο αυτόν δεν δημοσιεύουμε σχόλια ρατσιστικού, υβριστικού, προσβλητικού ή σεξιστικού περιεχομένου. Επίσης, και σύμφωνα με τις αρχές της Εφημερίδας των Συντακτών, διατηρούμε ανοιχτό το μέτωπο απέναντι στον φασισμό και τις ποικίλες εκφράσεις του. Έτσι, επιφυλασσόμαστε του δικαιώματός μας να μην δημοσιεύουμε ανάλογα σχόλια.
Σε όσες περιπτώσεις κρίνουμε αναγκαίο, απαντάμε στα σχόλιά σας, επιδιώκοντας έναν ειλικρινή και καλόπιστο διάλογο.
Η efsyn.gr δεν δημοσιεύει σχόλια γραμμένα σε Greeklish.
Τέλος, τα ενυπόγραφα άρθρα εκφράζουν το συντάκτη τους και δε συμπίπτουν κατ' ανάγκην με την άποψη της εφημερίδας