Επίκειται η «κατάρρευση του δυτικού πολιτισμού»;

Στο εξαιρετικά επίκαιρο βιβλίο τους οι Naomi Oreskes και Erik Conway «Η κατάρρευση του δυτικού πολιτισμού: μια εικόνα από το μέλλον» (εκδόσεις Οκτώ), περιγράφουν εξαντλητικά την αποτυχία της λεγόμενης Δύσης να δράσει έγκαιρα προτού ακόμα εμφανιστεί το φαινόμενο της κλιματικής αλλαγής.

«Ο δυτικός κόσμος γνώριζε για πάνω από έναν αιώνα προτού καταρρεύσει, πως το διοξείδιο του άνθρακα και οι υδρατμοί απορροφούν τη θερμότητα και τη συσσωρεύουν στην ατμόσφαιρα», γράφουν και προσθέτουν: «Ομως η γνώση δεν μετατράπηκε σε δύναμη».

Στις ΗΠΑ η ηγεσία του Ρεπουμπλικανικού Κόμματος εξακολουθεί να αρνείται δημόσια την ανθρωπογενή κλιματική αλλαγή. Εχει φτάσει μάλιστα στο σημείο να προσπαθεί να καταπνίξει κάθε σχετική συζήτηση. Το 2017 ο Ντόναλντ Τραμπ απέσυρε τις Ηνωμένες Πολιτείες από τη Συμφωνία του Παρισιού για το Κλίμα. Μάλιστα ο ίδιος έχει χαρακτηρίσει το φαινόμενο του θερμοκηπίου «φιάσκο» και αρνήθηκε να εγκρίνει τη συμφωνία-ορόσημο για την κλιματική αλλαγή στη σύνοδο της Ομάδας των 7 (G7) στην Ταορμίνα της Σικελίας.

Η ιδεοληπτική πίστη του μεγαλύτερου μέρους της παγκόσμιας ηγεσίας στο δόγμα του νεοφιλελευθερισμού έχει καθορίσει για πολλές δεκαετίες την πορεία του κόσμου μας προς τον γκρεμό, προς τον οποίο πηγαίνουμε υπνοβατώντας.

Ηδη από τη δεκαετία του 1980 ήταν ο Ρόναλντ Ρίγκαν που έλεγε ότι «η κυβέρνηση είναι το πρόβλημα, όχι η λύση». Βασισμένοι σε αυτή τη σχεδόν θρησκευτική πίστη, οι παγκόσμιοι ηγέτες βάλθηκαν να «πετσοκόψουν» ό,τι ταυτιζόταν με το Δημόσιο και να ιδιωτικοποιήσουν κάθε κοινωφελές σύστημα, ξεπουλώντας τα «ασημικά» του κράτους. Σε αυτή τη γραμμή κινούνται μέχρι και σήμερα οι ζηλωτές του νεοφιλελευθερισμού, όπως στα καθ’ ημάς η κυβέρνηση του Κυριάκου Μητσοτάκη.

Οταν η αντίληψή σου είναι πως ολόκληρη η Γη είναι «λάφυρο», τότε λίγο απέχεις από την καταστροφή. Ομως ο πλανήτης είναι πεπερασμένος και οι φυσικοί του πόροι επίσης. Εάν δεν αντιλαμβάνεσαι αυτό το απλό γεγονός, τότε είσαι (νεοφιλελεύθερος) κρετίνος.

Οπως λένε οι συγγραφείς, «κάποιοι οξυδερκείς νεοφιλελεύθεροι αναγνώριζαν πως η ελεύθερη αγορά δεν ήταν πραγματικά ελεύθερη: γίνονται παρεμβάσεις παντού». Αλλωστε μέσω των κρατικών παρεμβάσεων γίνονται οι ιδιωτικοποιήσεις, η αλλαγή της εργασιακής νομοθεσίας επί τα χείρω, αλλά και τα περίφημα ΣΔΙΤ, δηλαδή οι Συμπράξεις Δημόσιου και Ιδιωτικού Τομέα, δίνοντας τη δυνατότητα στους ιδιώτες να εισβάλουν μαζικά στις δημόσιες υπηρεσίες.

Βέβαια, όταν τα αποτελέσματα της κλιματικής αλλαγής γίνουν όχι μόνο ορατά, αλλά και χειροπιαστά, τότε θα καταστεί αναγκαστική η μαζική κρατική παρέμβαση. Στην Ελλάδα η κυβέρνηση Μητσοτάκη υποχρέωσε τους πολίτες να κάνουν ιδιωτική ασφάλεια έναντι φυσικών καταστροφών.

Οταν οι ζημιές λόγω πλημμυρών ή πυρκαγιών θα ανέρχονται σε δισεκατομμύρια ή τρισεκατομμύρια, οι ασφαλιστικές εταιρείες θα χρεοκοπήσουν μαζικά. Ηδη έχουμε παραδείγματα στο εξωτερικό μετά τις καταστροφές από τον τυφώνα «Κατρίνα», ο οποίος είχε κόστος 81 δισεκατομμύρια δολάρια με την ισοτιμία του 2005.

Το απόλυτο παράδοξο, σύμφωνα με τους δύο συγγραφείς, «είναι πως ο νεοφιλελευθερισμός, έχοντας ως πρωταρχικό στόχο να διασφαλίσει την ατομική ελευθερία και τη μη κρατική παρέμβαση, οδήγησε εν τέλει σε μια κατάσταση που απαιτούσε την εκτεταμένη κυβερνητική παρέμβαση».

Το τελευταίο διάστημα βομβαρδιζόμαστε με ειδήσεις που ανακοινώνουν ότι κάθε μήνας κάθε έτους είναι ο θερμότερος στην Ιστορία, αλλά και τα έτη, το ίδιο.

Τελικά, ίσως έχει αρχίσει η αντίστροφη μέτρηση, γι’ αυτό που ονομάζουν οι συγγραφείς «κατάρρευση του δυτικού πολιτισμού», ο οποίος έχει την ψευδαίσθηση ότι «ηγείται» της παγκόσμιας κοινότητας.