Αθήνα, 18°C
Αθήνα
Ελαφρές νεφώσεις
18°C
19.1° 16.5°
4 BF
46%
Θεσσαλονίκη
Ελαφρές νεφώσεις
18°C
18.6° 16.3°
3 BF
49%
Πάτρα
Αίθριος καιρός
20°C
20.0° 18.3°
4 BF
37%
Ιωάννινα
Αραιές νεφώσεις
21°C
20.9° 20.9°
1 BF
24%
Αλεξανδρούπολη
Αίθριος καιρός
17°C
18.0° 16.9°
4 BF
48%
Βέροια
Αίθριος καιρός
18°C
18.2° 15.7°
2 BF
55%
Κοζάνη
Αίθριος καιρός
13°C
14.8° 13.4°
2 BF
38%
Αγρίνιο
Αίθριος καιρός
16°C
16.3° 16.3°
2 BF
23%
Ηράκλειο
Αραιές νεφώσεις
18°C
19.3° 17.2°
3 BF
67%
Μυτιλήνη
Αίθριος καιρός
20°C
20.9° 19.0°
3 BF
42%
Ερμούπολη
Αίθριος καιρός
17°C
16.8° 16.1°
6 BF
57%
Σκόπελος
Αραιές νεφώσεις
13°C
12.9° 12.9°
5 BF
62%
Κεφαλονιά
Αίθριος καιρός
22°C
21.9° 19.2°
2 BF
40%
Λάρισα
Ελαφρές νεφώσεις
18°C
17.9° 16.9°
2 BF
42%
Λαμία
Ελαφρές νεφώσεις
19°C
18.8° 16.7°
1 BF
42%
Ρόδος
Αίθριος καιρός
23°C
24.3° 22.8°
2 BF
46%
Χαλκίδα
Σποραδικές νεφώσεις
17°C
18.8° 16.7°
3 BF
41%
Καβάλα
Ελαφρές νεφώσεις
15°C
16.3° 15.5°
3 BF
56%
Κατερίνη
Αίθριος καιρός
17°C
18.9° 16.4°
2 BF
66%
Καστοριά
Σποραδικές νεφώσεις
15°C
15.2° 15.2°
0 BF
55%
ΜΕΝΟΥ
Πέμπτη, 07 Νοεμβρίου, 2024
israel gaza stratiotis
ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ
Ισραηλινός στρατιώτης φωτογραφίζεται μέσα σε παιδικό δωμάτιο σπιτιού στη Γάζα, αφού πρώτα έχει καταστρέψει τα πάντα γύρω του | AP Photo/Ohad Zwigenberg

Η υπερτοξική εποχή μας: οι εστίες της

Η εποχή που βιώνουμε, καθώς αυτή ξετυλίγεται, τείνει να ξεπεράσει τον εαυτό της: ήταν ήδη τοξική. Τώρα έχει γίνει υπερτοξική! Και σε εύρος αλλά και σε βάθος.

Με την κατάρρευση της Σοβιετικής Ενωσης, την πτώση δικτατοριών παγκοσμίως, τον πολλαπλασιασμό δημοκρατιών ανά τον κόσμο, η συγκεκριμένη περίοδος συνοδεύτηκε από έκρηξη αισιοδοξίας. Από δεκαετία όμως σε νέα δεκαετία όλα άρχισαν να γίνονται πιο σκοτεινά. Οι δημοκρατίες που πολλαπλασιάζονταν άρχισαν να μειώνονται. Οι δικτατορίες να αυξάνονται. Οι δημοκρατίες γέμισαν παθογένειες. Και οι δικτατορίες έγιναν ακόμη πιο καταπιεστικές. Επίσης τα καθεστώτα που αυθαιρετούν δεν είναι πλέον μόνο οι δικτατορίες. Τούτο ισχύει και για τις δημοκρατίες. Στις δημοκρατίες, αλλά και στις δικτατορίες, κυριαρχούν πολιτικές μετριότητες. Η εικόνα που αντικρίζουμε είναι βία, αυθαιρεσία και αμοραλισμός. Γι’ αυτό οι κρίσεις είναι αλληλοδιάδοχες. Και τα μέτωπα, πολλά.

Είναι εύκολο κανείς να χαθεί στις τοξικότητες που μας περιβάλλουν, καθώς αυτές έχουν και εύρος και βάθος. Το βάθος εμποδίζει το ξερίζωμά τους. Το εύρος τους τις πολλαπλασιάζει από ένα πεδίο σε κάποιο άλλο δημιουργώντας ένα σύνδρομο ντόμινο. Ταυτόχρονα βεβαίως η ακρότητά τους πηγάζει από τοξικές ηγεσίες. Που κυριαρχούν όχι μόνο σε δικτατορίες, αλλά και σε δημοκρατίες.

Ολα αυτά χωρούν στη «μεγάλη εικόνα» που μας περιβάλλει.

Εκείνο το υπερτοξικό που κυριαρχεί τούτο το διάστημα βρίσκεται φυσικά στη Μέση Ανατολή. Οι φρικαλεότητες οι οποίες εκδηλώθηκαν στη Γάζα αρχικά, για να απλωθούν στη Μέση Ανατολή γενικότερα, επωάζονταν από χρόνια. Η πληγή ήταν κυρίως πως δεν δημιουργήθηκε ένα αμιγές παλαιστινιακό κράτος. Η μεγάλη ευκαιρία για να τιθασευτούν πάθη και βία, η οποία αργότερα κατέληξε σε έκρηξη, εντοπιζόταν στη Συμφωνία του Οσλο το 1995 μεταξύ του Γιτζάκ Ράμπιν και του Γιάσερ Αραφάτ. Το πρώτο κακό σημάδι ήταν η δολοφονία του Ράμπιν από ακραίο Ισραηλινό εθνικιστή (Ράμπιν και Αραφάτ είχαν κερδίσει το Νόμπελ Ειρήνης). Αυτό που στοιχειώνει την περιοχή είναι πως το κράτος της Παλαιστίνης έγινε μια καρικατούρα. Μια αποικία του Ισραήλ καθώς από το 1967 υπάρχουν (με τον ισραηλινό στρατό ως «προστάτη») 670.000 Ισραηλινοί έποικοι στη Δυτική Οχθη. Με δυο λόγια, το παλαιστινιακό κράτος δεν είναι πραγματικά «παλαιστινιακό». Ούτε κράτος. Απλώς, ως γνωστόν, η Λωρίδα της Γάζας αφέθηκε στον άτυπο έλεγχο μιας ακραίας εθνικιστικής οργάνωσης: της Χαμάς!

Από εκεί και πέρα όσα ακολούθησαν ήταν αναπόφευκτα. Τον Οκτώβριο του 2023 η Χαμάς παραβίασε με ενόπλους τα σύνορα με το Ισραήλ, σκοτώνοντας 1.200 Ισραηλινούς, αρπάζοντας πάνω από 250 ομήρους και θέτοντας διάφορους όρους στο Ισραήλ. Επρόκειτο για άφρονα ενέργεια. Από την άλλη πλευρά ο Ισραηλινός πρωθυπουργός Νετανιάχου έφτασε στα απόλυτα άκρα στη Γάζα με βομβαρδισμούς που είχαν κυρίως άοπλους, παιδιά και γυναίκες ως θύματα, τα οποία ξεπερνούν τις 41.000. Ο Νετανιάχου, όσο πιο σκληρός και αδίστακτος γινόταν, επιδίωκε να αποκαταστήσει την πολιτική κυριαρχία του στο Ισραήλ έχοντας αιφνιδιαστεί από τη Χαμάς. Αλλωστε η φήμη του ως σκληρού και αδίστακτου τον ακολουθεί. Καθώς είναι ο πιο μακροχρόνιος πρωθυπουργός της χώρας με θητεία που ξεπερνά τα 16 χρόνια!

Ούτε βεβαίως αποτελεί έκπληξη το ότι στη νέα τωρινή διαδρομή του άρπαξε την ευκαιρία να εξαπολύσει μαζικούς βομβαρδισμούς στον Λίβανο, που είχαν ως στόχο να εξοντωθεί η ηγεσία της ισλαμιστικής οργάνωσης Χεζμπολάχ. Πείθοντας έτσι τους Ισραηλινούς πολίτες πως είναι ο μόνος ο οποίος μπορεί να τους προστατεύσει από τους συμμάχους του Ιράν στην περιοχή. Ηδη ο Νετανιάχου, με τις αμερικανικές εκλογές στην κόψη του ξυραφιού, στέλνει μήνυμα στον νυν (και απερχόμενο) Αμερικανό πρόεδρο ότι το ισραηλινό λόμπι είναι στο πλευρό του, με τον Τραμπ ήδη να τον θωπεύει!

Ας περάσουμε όμως τώρα σε ένα άλλο πεδίο για το οποίο οι Ευρωπαίοι ηγέτες θα πρέπει να ανησυχούν. Τούτο αφορά τη Ρωσία του Πούτιν σε συνάρτηση βεβαίως και με το τι θα συμβεί στις αμερικανικές εκλογές. Το ότι ο Πούτιν εισβάλλοντας στην Ουκρανία άνοιξε ένα μέτωπο ευρωπαϊκό εμπεριέχει σημαντικούς κινδύνους. Κυρίως μάλιστα διότι γενικότερα ο Ρώσος δικτάτορας έχει πλέον συνδέσει το όλο και πιο ωμά δικτατορικό καθεστώς του με την απόλυτη βία. Οι «πόλεμοι του Πούτιν» δεν είναι λίγοι. Αυτοί οι πόλεμοι έχουν καταλήξει να είναι ασπίδες στο εσωτερικό του, τροφοδοτώντας τους πολίτες του με την υπερηφάνεια ότι η Ρωσία είναι πλέον μια μορφή υπερδύναμης με αυτόν ως ηγέτη της! Εχει πραγματοποιήσει αρπαγές στη Μολδαβία, τη Γεωργία, την Τσετσενία. Αρπαξε την Κριμαία. Στήριξε τον Ασαντ στη Συρία. Ο Ναβάλνι, μια ελεύθερη φωνή, φυλακίστηκε σε εξορία όπου και πέθανε. Αφού πιο πριν είχε δηλητηριαστεί σε μια πτήση και έτυχε να διασωθεί. Μέχρι να επιστρέψει στη Ρωσία. Και να χάσει τη ζωή του.

Προφανώς οι ευρωπαϊκές ηγεσίες ανησυχούν με τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία και τον απίστευτο ισχυρισμό του Πούτιν ότι η χώρα αυτή, όπου μαίνεται ένας πόλεμος στην ήπειρό μας, «δεν είναι κράτος», όπως έγραφε στο διαβόητο άρθρο του λίγο πριν από την εισβολή που φιλοτέχνησε! Ο Σολτς επιδιώκει κάποια επαφή μαζί του μήπως πετύχει τι; Φυσικά είναι κυρίως ο πόλεμος της Αμερικής που κάνει τη διαφορά στο μέτωπο του πολέμου αυτού στην ήπειρό μας. Μια Ευρώπη, όμως, χωρίς στιβαρές ηγεσίες. Ηδη ο Μακρόν είναι στη δύση του. Ο Σολτς δεν έλαμψε ποτέ, για να λάμψει τώρα! Η Ευρώπη γενικά πάσχει από στιβαρές ηγεσίες. Οι μετριότητες αφθονούν. Η Ακροδεξιά ενισχύεται, καθώς προσελκύει οργισμένους ψηφοφόρους. Τι απομένει λοιπόν; Το τι θα συμβεί στην Αμερική. Σε μία από τις πιο κομβικές προεδρικές εκλογές της.

Το τι θα συμβεί στις αμερικανικές εκλογές είναι απολύτως κομβικό. Θα επηρεάσει τα πάντα γύρω μας. Υπήρχε αρχικά μια φάση, όταν ο πρόεδρος Μπάιντεν στα πεδία της υγείας και της δημόσιας παρουσίας του οδηγούσε το Δημοκρατικό Κόμμα στην καταστροφή και έναν ανεξέλεγκτο Τραμπ στον Λευκό Οίκο. Με κορυφαία στιγμή για τον ίδιο τον Τραμπ όταν έγινε η πρώτη απόπειρα κατά της ζωής του και σώθηκε για λίγα χιλιοστά. Ολα όμως άλλαξαν -σε μεγάλο βαθμό- όταν η Κάμαλα Χάρις εμφανίστηκε τηλεοπτικά και τον κέρδισε κατά κράτος στην τηλεμαχία τους. Και στη μετέπειτα δήλωση του Τραμπ ότι αυτός ναι μεν επικράτησε, αλλά δεν θα ξανασυζητήσει μαζί της. Την ίδια ώρα όμως όλοι στο Δημοκρατικό Κόμμα τρέμουν όταν ο Μπάιντεν, έστω και συγκρατημένα, εμφανίζεται δημόσια.

Στη φάση που γράφονται οι γραμμές αυτές η Κάμαλα Χάρις, η οποία έχει αναδείξει μια εντυπωσιακή στιβαρότητα και αναντίλεκτο χάρισμα, προηγείται εκεί που θα κριθούν οι εκλογές, δηλαδή στις περισσότερες από τις εργατουπόλεις όπου η μάχη όμως είναι οριακή. Παράλληλα, όσο και να αυτοπεριορίζεται ο Μπάιντεν στο να εμφανίζεται δημόσια, η παρουσία του δεν βοηθά. Επίσης ενώ διέθετε μια στενή σχέση με τον Νετανιάχου και υποτίθεται πως ειδικά στη Γάζα θα υπήρχε μια εκεχειρία, αυτή δεν υλοποιείται. Και τούτο διότι ο ακραίος Νετανιάχου έχει γίνει ακόμη πιο ακραίος! Πέρα λοιπόν από τη χωρίς κανένα όριο στρατηγική από τον Ισραηλινό πρωθυπουργό στον Λίβανο, μια ανακωχή και συμφωνία στη Γάζα απομακρύνεται. Με κόστος για τους Δημοκρατικούς. Ενώ ο Τραμπ τρίβει τα χέρια του!

Η πραγματικότητα αυτή λοιπόν φέρνει στην επιφάνεια ακόμη πιο μεγάλους κινδύνους τόσο για τη Μέση Ανατολή, όσο και για το πώς θα πορευτεί η Αμερική: με ποιον ηγέτη και με πόση ακρότητα αυτός θα συμπεριφερθεί, ειδικά αν είναι ο Τραμπ. Επίσης είναι άγνωστο τι θα πράξει ο Τραμπ με τον εξοπλισμό της Ουκρανίας για την αντιμετώπιση της ρωσικής εισβολής. Αλλωστε ήταν η πλειοψηφία των Ρεπουμπλικανών στο Κογκρέσο που καθυστέρησε τραγικά (και συνειδητά) την αποστολή εξοπλισμού στην Ουκρανία. Με δυο λόγια λοιπόν: οι τοξικές εστίες της εποχής μας φουντώνουν αντί να περιορίζονται. Ενώ τα όποια αναχώματα στις τοξίνες αυτές παντού αδυνατίζουν. Τι μπορούμε να περιμένουμε λοιπόν; Σημάδια ιδιαίτερης αισιοδοξίας δεν μοιάζει να υπάρχουν. Η μόνη ρεαλιστική αισιοδοξία είναι απλή και πεζή: μήπως αποφύγουμε τα πολύ χειρότερα.

*Διδάκτωρ του Κέμπριτζ, επικοινωνιολόγος και συγγραφέας πολλών βιβλίων με πιο πρόσφατο το «Η τοξική εποχή μας» (Καστανιώτης, 2022)

Google News ΑΚΟΛΟΥΘΗΣΤΕ ΜΑΣ ΣΤΟ GOOGLE NEWS
Η υπερτοξική εποχή μας: οι εστίες της

ΣΧΕΤΙΚΑ ΝΕΑ

ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ ΣΕ ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ

Η efsyn.gr θεωρεί αυτονόητο ότι οι αναγνώστες της έχουν το δικαίωμα του σχολιασμού, της κριτικής και της ελεύθερης έκφρασης και επιδιώκει την αμφίδρομη επικοινωνία μαζί τους.

Διευκρινίζουμε όμως ότι δεν θέλουμε ο χώρος σχολιασμού της ιστοσελίδας να μετατραπεί σε μια αρένα απαξίωσης και κανιβαλισμού προσώπων και θεσμών. Για τον λόγο αυτόν δεν δημοσιεύουμε σχόλια ρατσιστικού, υβριστικού, προσβλητικού ή σεξιστικού περιεχομένου. Επίσης, και σύμφωνα με τις αρχές της Εφημερίδας των Συντακτών, διατηρούμε ανοιχτό το μέτωπο απέναντι στον φασισμό και τις ποικίλες εκφράσεις του. Έτσι, επιφυλασσόμαστε του δικαιώματός μας να μην δημοσιεύουμε ανάλογα σχόλια.

Σε όσες περιπτώσεις κρίνουμε αναγκαίο, απαντάμε στα σχόλιά σας, επιδιώκοντας έναν ειλικρινή και καλόπιστο διάλογο.

Η efsyn.gr δεν δημοσιεύει σχόλια γραμμένα σε Greeklish.

Τέλος, τα ενυπόγραφα άρθρα εκφράζουν το συντάκτη τους και δε συμπίπτουν κατ' ανάγκην με την άποψη της εφημερίδας