Κι ενώ είχα βρει έναν τίτλο κάπως μαύρο για ένα θέμα κάπως πιο μαύρο για το σημερινό μου άρθρο, έφτασε στο μέιλ μου από τη Βασιλική Καρακώστα το «Τσάμικο» του Σαββόπουλου το οποίο ερμηνεύει μαζί με τον συνθέτη. Γραμμένο το μακρινό 1983, έναν χρόνο πριν από το 1984, τη χρονιά που είχε διαλέξει ο Οργουελ για να τοποθετήσει την κακοτοπία του, που μοιάζει να έχει επιβάλει τους κανόνες της στη ζωή μας· είχα χρόνια να το ακούσω.
Και ξαφνικά, ακούγοντάς το, βρέθηκα στην Ομόνοια δίπλα στον επαρχιώτη τού τότε, που όμως είναι και του σήμερα, ίσως με λιγότερο τσάμικο στα ακούσματά του. Μαζί με τον νεοάστεγο της πόλης μας. Με τον πρόσφυγα από την εμπόλεμη χώρα του, τον μετανάστη από τη δική του που είτε ερημώθηκε πιο παλιά είτε συνεχίζει να ερημώνεται σήμερα από τις πολιτικές των ισχυρών της Γης. Με κάθε άνθρωπο που νιώθει μέσα στη ρευστότητα των πραγμάτων την εξορία στο ίδιο του το δέρμα. Και ένιωσα πόση δύναμη μπορεί να έχει η μοναξιά όταν τη μοιραστείς με τη χώρα σου και με τις άλλες χώρες, πόλεις, χωριά. Μπορεί να γίνει τόσο δυνατή που να θες να την αγαπήσεις.
«Καλωσόρισες πουλί μου, μοναξιά ελληνική μου», λέει ο στίχος του «Τσάμικου». Λες κι εσύ τις λέξεις αυτές, αναγνωρίζοντας ένα σημάδι καταγωγής για την οποία δεν ντρέπεσαι, ούτε αρνείσαι σαν τον μαθητή του Ιησού, τον Πέτρο, για να γλιτώσεις τον σταυρό. Ούτε λοιδορείς ταυτιζόμενος με το βλέμμα του εκάστοτε κυρίαρχου που κατασκευάζει για σένα μια ταυτότητα υποτέλειας. Λόγια που σε βγάζουν από τα αδιέξοδα διλήμματα: Να δεχτώ ότι δεν έχω δύναμη και να αποδεχτώ τη μοίρα μου αφού έτσι είναι τα πράγματα; Ή να υποκριθώ ότι έχω μια δύναμη που είναι ωστόσο αδύναμη πολύ μπροστά στους καθ’ έξιν ή ad hoc αποικιοκράτες που έχουν βάλει στόχο τη ζωή σου; Για το συμφέρον τους, για την ηδονή τους, για την πλάκα τους.
«Στη Σηλυβρία κάνει κρύο. Στη Σηλυβρία». Στην πόλη αυτή των εκατόν πενήντα χιλιάδων κατοίκων κοντά στην Κωνσταντινούπολη υψώνονται οι τοίχοι της πιο μεγάλης φυλακής της Ευρώπης. Κάποιοι έχουν υποχρεωθεί να ζήσουν έγκλειστοι σ’ αυτές. Και κάποιοι άλλοι, πιο νέοι, που αρνούνται να ζήσουν τα αποτελέσματα των αυταρχικών απειλών, της προπαγάνδας, της διαφθοράς, του φόβου που κάνει τα στόματα να σιωπούν, τα σώματα να μουδιάζουν στην Τουρκία, ψιθυρίζουν –διαβάζουμε– τις λέξεις αυτές... Ελπίζοντας ίσως πως όταν η ελευθερία νικήσει στη χώρα τους, θα φέρνουν τα παιδιά τους εδώ και θα τους μιλούν γι’ αυτά που φοβούνταν, που υπέστησαν, που ήλπισαν. Καταλαβαίνουμε τον φόβο τους και την ελπίδα τους. Και, ζώντας σήμερα στη λαβωμένη αλλά υπαρκτή δημοκρατία μας, τους ευχόμαστε ανήμερα της 25ης Μαρτίου καλή λευτεριά.
Η efsyn.gr θεωρεί αυτονόητο ότι οι αναγνώστες της έχουν το δικαίωμα του σχολιασμού, της κριτικής και της ελεύθερης έκφρασης και επιδιώκει την αμφίδρομη επικοινωνία μαζί τους.
Διευκρινίζουμε όμως ότι δεν θέλουμε ο χώρος σχολιασμού της ιστοσελίδας να μετατραπεί σε μια αρένα απαξίωσης και κανιβαλισμού προσώπων και θεσμών. Για τον λόγο αυτόν δεν δημοσιεύουμε σχόλια ρατσιστικού, υβριστικού, προσβλητικού ή σεξιστικού περιεχομένου. Επίσης, και σύμφωνα με τις αρχές της Εφημερίδας των Συντακτών, διατηρούμε ανοιχτό το μέτωπο απέναντι στον φασισμό και τις ποικίλες εκφράσεις του. Έτσι, επιφυλασσόμαστε του δικαιώματός μας να μην δημοσιεύουμε ανάλογα σχόλια.
Σε όσες περιπτώσεις κρίνουμε αναγκαίο, απαντάμε στα σχόλιά σας, επιδιώκοντας έναν ειλικρινή και καλόπιστο διάλογο.
Η efsyn.gr δεν δημοσιεύει σχόλια γραμμένα σε Greeklish.
Τέλος, τα ενυπόγραφα άρθρα εκφράζουν το συντάκτη τους και δε συμπίπτουν κατ' ανάγκην με την άποψη της εφημερίδας