Το πηγάδι κάτω από τον κάδο ανακύκλωσης ρούχων

«Ζητήσαμε από τους συναδέλφους στην αίθουσα σύνταξης να φέρει ο καθένας ρούχα που δεν φοράει πια. Διαλέξαμε 15 κομμάτια. Ξηλώσαμε λιγάκι τα στριφώματα, κρύψαμε μέσα μικροπομπούς και τα ξαναράψαμε για να παρακολουθήσουμε το ταξίδι κάθε ρούχου. Μοιράσαμε τα “σημαδεμένα” ρούχα σε 15 σταθμούς συλλογής ρουχισμού σε όλη την Ισπανία. Ηταν η αφετηρία ενός ταξιδιού με πολλούς σταθμούς και αβέβαιο προορισμό. Σχεδόν έναν χρόνο αργότερα πολλά από αυτά τα ρούχα παρέμεναν σε χωματερές ή αποθήκες σε διάφορες χώρες. Ταξίδεψαν χιλιάδες χιλιόμετρα χωρίς ποτέ να φτάσουν εκεί που όλοι είχαμε φανταστεί όταν τα τοποθετούσαμε στους κάδους, πιστεύοντας ότι σύντομα θα αξιωθούν μια δεύτερη ζωή».

Τον Μάρτιο του 2024 ξεκίνησε η περιπλάνηση των 15 ρούχων. Τα οκτώ παρέμειναν εντός Ισπανίας. Τα επτά έκαναν συνολικά 65.000 χιλιόμετρα από τη Βρετανία, το Μαρόκο και τη Νότια Αφρική έως τα Εμιράτα και το Πακιστάν – χώρια τα επιπλέον 36.000 χιλιόμετρα που είχαν κάνει από τα εργοστάσια στην Κίνα ή το Μπανγκλαντές μέχρι τα ισπανικά μαγαζιά όπου πρωτοπουλήθηκαν. Το οικολογικό τους αποτύπωμα είναι εντυπωσιακά μεγάλο.

Μιλάμε για τη διεθνή υπερ-παραγωγή φτηνών ρούχων (hyper-production of cheap clothes). Για τη «νεοαποικιοκρατία των υφασμάτων» (textile neocolonialism). Για «τα ρούχα του λευκού νεκρού» που λένε στην Γκάνα. Η φτωχή χώρα της Δυτικής Αφρικής είναι σήμερα ο κάδος απορριμμάτων των παλιόρουχων της ανθρωπότητας. Μαφιόζοι, επιχειρηματίες και πολιτικοί διαπλέκονται στην «επεξεργασία» εκατομμυρίων τόνων από ξεχαρβαλωμένα παπούτσια, πεταμένα μπλουζάκια, φούστες, παντελόνια, παιδικά ρούχα κ.λπ. Τα φέρνουν με πλοία και φορτηγά από την Ευρώπη, την Αμερική και την Κίνα. Τα πετάνε σε χωματερές στις ακτές γύρω από την πρωτεύουσα Ακρα, απέραντο σκουπιδαριό σε ξηρά και θάλασσα. Ανάλογες επιχειρήσεις ξεφύτρωσαν στη Ζιμπάμπουε, την Ουγκάντα και τη Ρουάντα.

Στο Μαρόκο τα λιγότερο φθαρμένα ρούχα πωλούνται μπιρ παρά στα παζάρια. Ενα από τα επτά «ξενιτεμένα» ρούχα της El Pais, σε καλή κατάσταση, εντοπίστηκε σε κατάστημα μεταχειρισμένων ρούχων στο Γιοχάνεσμπουργκ, στη Νότια Αφρική.

Τα εργοστάσια ανακύκλωσης στη Δύση, κυρίως υφασμάτων, είναι λίγα, μόλις το 15% των παλαιών ρούχων της Ε.Ε. ανακυκλώνεται. Η ιδέα ότι ο φτωχός Νότος θα φοράει ή θα εκμεταλλεύεται τα ρούχα που πετάει ο πλούσιος Βορράς, εκτός από ρατσιστική είναι μη ρεαλιστική και ρυπογόνος.

Στην Ελλάδα τι συμβαίνει; Πού να καταλήγουν τα ρούχα που συγκεντρώνονται από ποικίλους φορείς; Δεν προεξοφλούμε ούτε κακοδιαχείριση ούτε παράδεισο αλληλεγγύης. Θα αρκούσε η αποτύπωση της πραγματικότητας. Ιδού μια πρόκληση για τα ελληνικά ΜΜΕ.