Δεκαπενταύγουστος σημαίνει νησιά κι αντάμωμα με την Παναγιά στα πέλαγα, στις μικρές, απρόσιτες αμμουδιές, αλλά και σε ορεινά χωριά και βραχώδεις σχηματισμούς. Μικρούλικα ξωκλήσια, σφηνωμένα στα βράχια πανηγυρίζουν μαζί με μεγαλοπρεπείς, ογκώδεις εκκλησιές. Από τη μια τα ταπεινά μονόχωρα κτίσματα κι από την άλλη τρίκλιτες, στρωμένες με μαρμαρόπετρες, του κόσμου τα τάματα και τις θαυματουργές εικόνες.
Στο Βόρειο Αιγαίο εποπτεύει την περιοχή –από τον Ελλήσποντο, την Τροία ώς τη μέση του πελάγους– η Παναγιά η Αγιασώτισσα. Στέκει στη μέση της ορεινής κωμόπολης, της Αγιάσου, κάτω απ’ τη σκιά του λεσβιακού Ολύμπου. Επιβλέπει από κει ψηλά όλη τη γύρω περιοχή.
Την παραμονή ξεκινούν από Μυτιλήνη κι απ’ τα χωριά του νησιού, με ώρες πεζοπορία, για να φτάσουν στην Αγιάσο, στην Παναγιά, ώστε να κάνουν το τάμα τους. Να προσκυνήσουν τη χάρη της, ν’ ανάψουν λαμπάδες, να γονατίσουν. Ετσι κι εμείς, πριν από πολλά χρόνια, μόλις είχαμε αρχίσει το γυμνάσιο, ξεκινήσαμε απ’ τον κάμπο της Γέρας για την Αγιάσο. Νωρίς συγκεντρωθήκαμε στον παραλιακό δρόμο, έξω απ’ το εργοστάσιο –βυρσοδεψείο– που τότε λειτουργούσε. Περπατήσαμε αρκετά χιλιόμετρα πλάι στη θάλασσα. Μετά ακολουθήσαμε τον αμαξιτό δρόμο διασχίζοντας τον ελαιώνα του νησιού.
Σε όλο τον δρόμο παρέες προσκυνητών ανηφόριζαν προς την Αγιάσο. Ενα ελαφρύ μελτέμι δρόσιζε τον ευλογημένο ελαιώνα κι έκανε άνετο το περπάτημά μας. Πριν από τα μεσάνυχτα φτάσαμε στην εξοχική Καρήνη, με τα τρεχούμενα νερά και τις τεράστιες καρυδιές. Ξαποστάσαμε, κι από κει ακολουθήσαμε τη λιθόστρωτη πατουμένη. Το παλιό ορεινό μονοπάτι που σε βγάζει ψηλά στο χωριό. Απ’ εδώ αλλάζει το τοπίο. Οι ελιές εναλλάσσονται με καστανιές, μηλιές φιρικιές, αχλαδιές. Η σιγαλιά, μέσα στην αστροφεγγιά, διακόπτεται από τα τριζόνια και τις φωνές του γκιώνη. Κάποιες άλλες παρέες ακολουθούν άλλον δρόμο, πάνε πάνω απ’ τα βουνά, απ’ τα Καλά Περβόλια.
Τα πολύ παλιά χρόνια, επί τουρκοκρατίας, οι χριστιανοί της Ανατολής περνούσαν το μπουγάζι του Αϊβαλιού, τον Δεκαπενταύγουστο, κι έρχονταν να κάνουν το τάμα τους. Πεζοπορούσαν την παραμονή, ντυμένοι μαύρα, να προσκυνήσουν τη χάρη της. Την είχαν στην καρδιά τους, ήταν η ελπίδα και το στήριγμά τους. Παρακαλούσαν την εικόνα της, την οποία έφερε στο νησί απ’ τα Ιεροσόλυμα ο Αγάθων ο Εφέσιος, στους χρόνους της εικονομαχίας. «Μήτηρ Θεού Αγία Σιών» γράφει πάνω της. Ετσι κατά μια παράδοση πήρε το όνομά της η κωμόπολη της Αγιάσου.
Πριν από την επιστροφή στα χωριά τους, οι προσκυνητές αγοράζουν φρούτα της περιοχής, ντόπιο πανηγυριώτικο χαλβά, όμορφα πήλινα. Οσο κι αν αλλάζουν τα πράγματα κι οι χρόνοι, πολλοί ακολουθούν τους δρόμους της παράδοσης κι εύχονται: και του χρόνου στη χάρη της.
*Συγγραφέας, διδάκτορας Πολιτισμικής Τεχνολογίας και Επικοινωνίας
Η efsyn.gr θεωρεί αυτονόητο ότι οι αναγνώστες της έχουν το δικαίωμα του σχολιασμού, της κριτικής και της ελεύθερης έκφρασης και επιδιώκει την αμφίδρομη επικοινωνία μαζί τους.
Διευκρινίζουμε όμως ότι δεν θέλουμε ο χώρος σχολιασμού της ιστοσελίδας να μετατραπεί σε μια αρένα απαξίωσης και κανιβαλισμού προσώπων και θεσμών. Για τον λόγο αυτόν δεν δημοσιεύουμε σχόλια ρατσιστικού, υβριστικού, προσβλητικού ή σεξιστικού περιεχομένου. Επίσης, και σύμφωνα με τις αρχές της Εφημερίδας των Συντακτών, διατηρούμε ανοιχτό το μέτωπο απέναντι στον φασισμό και τις ποικίλες εκφράσεις του. Έτσι, επιφυλασσόμαστε του δικαιώματός μας να μην δημοσιεύουμε ανάλογα σχόλια.
Σε όσες περιπτώσεις κρίνουμε αναγκαίο, απαντάμε στα σχόλιά σας, επιδιώκοντας έναν ειλικρινή και καλόπιστο διάλογο.
Η efsyn.gr δεν δημοσιεύει σχόλια γραμμένα σε Greeklish.
Τέλος, τα ενυπόγραφα άρθρα εκφράζουν το συντάκτη τους και δε συμπίπτουν κατ' ανάγκην με την άποψη της εφημερίδας