Ενα ταμπλό βιβάν στην τελετή έναρξης των Ολυμπιακών Αγώνων Παρίσι 2024 αναπαριστούσε την οικεία καλλιτεχνική απεικόνιση του Μυστικού Δείπνου, κατά τρόπο διαφορετικό απ’ ό,τι αυτή μας παραδίδεται από τη χριστιανική αγιογραφία και γενικότερα από τη ζωγραφική, ανά τους αιώνες.
Οι πρώτες γραπτές αναφορές στον Μυστικό Δείπνο εντοπίζονται στην Προς Κορινθίους Α’ επιστολή του Παύλου (11:23-26), (μέσα του 1ου μ.Χ. αιώνα) και στα Ευαγγέλια κατά Μάρκον (14:22-24), κατά Λουκά (22:19-20) και κατά Ματθαίον (28:26-28). Το θέμα της απεικόνισης του Ιησού να γευματίζει με τους μαθητές του ήταν ιδιαίτερα προσφιλές μεταξύ των πιστών των πρωτοχριστιανικών χρόνων, γι’ αυτό και η χριστιανική αγιογραφία της εποχής το απέδωσε υπό μορφή φρέσκο στις υπόγειες κατακόμβες της Ρώμης.
Εκεί υιοθετήθηκε ως κανόνας (αν και υπάρχουν εξαιρέσεις) η σχεδόν ημικυκλική διάταξη των μαθητών, ώστε να αποδίδονται τα πρόσωπά τους, με τον Ιησού ασφαλώς να τοποθετείται στο κέντρο. Ανάλογες απεικονίσεις εντοπίζονται σε βυζαντινά μωσαϊκά, όπως αυτό του 6ου αιώνα στη βασιλική του Αγ. Απολινέρ στη Ραβένα, αλλά και στη Μονή Σαν Αντζελο, στην Κάπουα της Νάπολης, έργο του 11ου αιώνα της Σχολής του Μόντε Κασίνο, αυτού του σημαντικού μεσαιωνικού μοναστηριού, πηγής του Τάγματος των Βενεδικτίνων μοναχών.
Αφθονα είναι τα παραδείγματα στην υστερομεσαιωνική εποχή, με πιο χαρακτηριστικά αυτά του Τζιότο στην Πάδουα (1305) και του Ντούτσιο στη Σιένα (1308). Στον αναγεννησιακό 15ο αιώνα φιλοτεχνούνται αντίστοιχα έργα από τους Ντομένικο Γκιρλαντάιο και Πιέτρο Περουτζίνο στη Φλωρεντία, τον Τιντορέτο στη Βενετία και, το πλέον διάσημο όλων, του Λεονάρντο ντα Βίντσι στο Μιλάνο. Μετέπειτα, με την εξάπλωση του Προτεσταντισμού, το θέμα ενέπνευσε διάσημους ζωγράφους όπως ο Πίτερ Πολ Ρούμπενς στην Αμβέρσα (1630) και οι Λούκας Κράναχ πατήρ (1547) και Λούκας Κράναχ υιός (1565) στη Γερμανία.
Ειδικότερα, στον πίνακα του τελευταίου, οι μορφές των μαθητών και του Ιησού αποδίδονται με πρόσωπα πολύ γνωστών Προτεσταντών της εποχής. Αυτή η παρωδία δεν θεωρήθηκε βλάσφημη, δεν ξεσήκωσε αντιδράσεις περί ασέβειας και προσβολής του χριστιανισμού, σε αντίθεση με τα όσα ακολούθησαν την αναπαράσταση στην τελετή έναρξης στο Παρίσι. Αντίστοιχα, στην τελευταία σκηνή της ταινίας «Εγκλημα στο Οριάν Εξπρές» του Κένεθ Μπράνα (2017), βασισμένης στο ομότιτλο βιβλίο της Αγκαθα Κρίστι, οι δώδεκα δολοφόνοι τοποθετούνται στο πλάνο παρόμοια με τους μαθητές στον Μυστικό Δείπνο του Λεονάρντο ντα Βίντσι, ενώ ο ίδιος ο σκηνοθέτης στον ρόλο του Ηρακλή Πουαρό είναι ο υπέρτατος κριτής-Ιησούς. Η ταινία προβλήθηκε σε χιλιάδες κινηματογράφους και τηλεοπτικά δίκτυα όλου του πλανήτη με εκατομμύρια θεατές, κυκλοφορεί σε dvd. Και όμως, όλα αυτά τα χρόνια, δεν έχει ακουστεί η παραμικρή αντίδραση. Αρα;
*(Ph.D)2, καθηγητής Ιατρικής Φυσικής - Υπολογιστικής Ιατρικής του Δημοκρίτειου Πανεπιστημίου Θράκης
Η efsyn.gr θεωρεί αυτονόητο ότι οι αναγνώστες της έχουν το δικαίωμα του σχολιασμού, της κριτικής και της ελεύθερης έκφρασης και επιδιώκει την αμφίδρομη επικοινωνία μαζί τους.
Διευκρινίζουμε όμως ότι δεν θέλουμε ο χώρος σχολιασμού της ιστοσελίδας να μετατραπεί σε μια αρένα απαξίωσης και κανιβαλισμού προσώπων και θεσμών. Για τον λόγο αυτόν δεν δημοσιεύουμε σχόλια ρατσιστικού, υβριστικού, προσβλητικού ή σεξιστικού περιεχομένου. Επίσης, και σύμφωνα με τις αρχές της Εφημερίδας των Συντακτών, διατηρούμε ανοιχτό το μέτωπο απέναντι στον φασισμό και τις ποικίλες εκφράσεις του. Έτσι, επιφυλασσόμαστε του δικαιώματός μας να μην δημοσιεύουμε ανάλογα σχόλια.
Σε όσες περιπτώσεις κρίνουμε αναγκαίο, απαντάμε στα σχόλιά σας, επιδιώκοντας έναν ειλικρινή και καλόπιστο διάλογο.
Η efsyn.gr δεν δημοσιεύει σχόλια γραμμένα σε Greeklish.
Τέλος, τα ενυπόγραφα άρθρα εκφράζουν το συντάκτη τους και δε συμπίπτουν κατ' ανάγκην με την άποψη της εφημερίδας