Πολυπρόσωπη ύλη

Σάββατο μεσημέρι στην πλατεία Μεταξουργείου. Εδώ το συντελεσμένο μοιάζει συγχρόνως μελλοντικό. Σε μια πόλη σαν την Αθήνα, που αναζητά το πρόσωπό της ανάμεσα σε σχέδια «ανάπλασης» που οδηγούν στη δυσπλασία, το Μεταξουργείο δείχνει έναν δρόμο. Όχι τον μοναδικό. Έναν από τους πολλούς που θα έδιναν στην πόλη την ομορφιά και την ανθρωπίλα που της ταιριάζουν. Και αυτό γιατί διατηρεί στοιχεία μιας προηγούμενης λάμψης που έφτασε σε μια αβέβαιη καμπή. Έτσι, η επανεγγραφή του στον ιστό της πόλης αποκτά τον διττό χαρακτήρα «ανασκαφής» και «εύρεσης».

Η αναδρομική έκθεση της Ρένας Παπασπύρου «Το πέρασμα του κομήτη» στη Δημοτική Πινακοθήκη της πλατείας, με επιμελητή τον Χριστόφορο Μαρίνο, βρήκε ιδανικό χώρο για να υπάρξουν τα αποκολλημένα στοιχεία, κυρίως από σπίτια/επίμονους τόπους μνήμης, από τα οποία φανερώνονται εικόνες σε μια διαδικασία συνειρμικής γραφής. Μαζί τους αναδύεται ο διάλογος του έξω με το μέσα, της εικόνας της πόλης με τα μυστικά που κρύβουν οι κλειστές πόρτες, του δημόσιου και του ιδιωτικού που συνυπάρχουν συνένοχα στην αρμονία ή τη δυσαρμονία.

Για τις εικόνες αυτές, που η Ρένα Παπασπύρου αποκαλύπτει μέσα από τη χρηστική ύλη, έχουν μιλήσει, εκτός από την ίδια, η Έφη Στρούζα, η Σάνια Παπά και άλλοι, έχοντας δημιουργήσει με τον λόγο τους ακόμα μία ιστορία παράλληλη με αυτήν των αναδυόμενων εικόνων. Μια ύλη θραυσματική, ένα έργο θραύσμα ενός άλλου έργου που είναι στα αζήτητα και που έτσι μπαίνει σε έναν νέο κύκλο ζωής. Μια ύλη πολυπρόσωπη. Άλλοτε από σοβά, κατάλοιπο ενός ξεχασμένου τοίχου, με εκείνα τα σημαδιακά από την εποχή των σπηλαίων χρώματα, οι κόκκινες και οι κίτρινες ώχρες λαμπερές σαν τον ήλιο, δίπλα στα επίμονα ροζ και το λουλακί με την αιδημοσύνη του. Άλλοτε από λαμαρίνα, από γυαλί, από μωσαϊκό. Σαν εκείνα τα παλιά μωσαϊκά πλακάκια που διατηρούσαν τη μνήμη του ψηφιδωτού και που μετά έδωσαν τη θέση τους στα ενιαία μωσαϊκά δάπεδα με παρόμοιες φιλοδοξίες αλλά στο πιο φτηνό και εύκολο, που με τη σειρά τους καλύφθηκαν από τα πρώτα φύλλα πλαστικού, πιο εύκολου ακόμα, πιο φτηνού και κυρίως πιο μοντέρνου υλικού.

Φλούδες διαδοχικές ενός αστικού παρελθόντος που διαχύθηκε και σε άλλα μη αστικά περιβάλλοντα. Το μοντέλο μιας πόλης που έγινε μοντέλο για πόλεις και χωριά. Μιας πόλης που έχει φτάσει σε ένα οριακό σημείο με τις ανταύγειες μιας ομορφιάς να τρεμοσβήνουν. Μιας πόλης που έχει να διδαχτεί από τα θραύσματά της, τα τραύματά της. Να ανακαλύψει τις μυστικές εικόνες μέσα σε αυτά. Σαν τα πρόσωπα που ανακαλύπτει η Παπασπύρου στα ταπεινά μωσαϊκά πλακάκια, σαν αυτά που παίξαμε κάποτε το πρώτο αδέξιο κουτσό μας. Σε σπίτια που δεν υπάρχουν πια. Οικειότητα, να η λέξη που ένιωσα μέσα στον κόσμο της.