Οσο μπορώ να θυμηθώ η λέξη ιδεολογία είχε για μένα παλιά μια θετική χροιά. Δεν ήξερα τίποτε για το ρεύμα των ιδεολόγων στα τέλη του 18ου αιώνα και την άποψή τους -που την παραθέτω εδώ απλουστεύοντάς την- ότι οι ιδέες θα κατόρθωναν να φωτίσουν τον κόσμο και να ελέγξουν τις σκοτεινές πτυχές των ψυχών και των κοινωνιών. Αισιόδοξη μάλλον πρόγνωση που το σκοτεινό θέαμα της ανθρωπότητας των επομένων αιώνων, περιλαμβανομένου και του τρέχοντος, δεν μοιάζει να επιβεβαιώνει.
Η δική μου πρώτη επαφή με τη λέξη ιδεολογία ήταν απλή. Πίστευα ότι η λέξη αυτή χαρακτήριζε ανθρώπους που αγωνίζονταν και υπέφεραν για τις ιδέες τους - που, αν και αυτό δεν λεγόταν ρητά, θα πρέπει να ήταν απαγορευμένων αριστερών αποχρώσεων. Και μάλιστα, αν δεν κάνω λάθος, θυμάμαι να τη χρησιμοποιούν πιο πολύ κάποιοι άλλοι που έχοντας οι ίδιοι την κατάλληλη πείρα ζωής προτιμούσαν μάλλον να μην υποφέρουν για χάρη τέτοιων ιδεών ή και γενικότερα να μη ζαλίζουν και πολύ το κεφάλι τους με ιδέες. Ωστόσο, μάλλον ένιωθαν ότι η -συνήθως χαμηλόφωνη- αναγνώριση πως ο τάδε υπέφερε διότι ήταν «ιδεολόγος» άγγιζε και τους ίδιους σαν κάποιους που δεν είχαν μεν αυταπάτες για τη ζωή, αλλά είχαν την ανωτερότητα να κατανοούν και τους αιθεροβάμονες.
Δεν θα μιλήσω εδώ γι' αυτούς που θέλουν ή δεν θέλουν να πεθάνουν για ιδέες, ούτε για άλλους που θέλουν να σκοτώσουν γι' αυτές. Και αυτό που με απασχολεί δεν είναι το μεταμοντέρνο ρεύμα που εκπορεύτηκε από δυτικά κέντρα σκέψης -κάποτε με καλές προθέσεις- για να κηρύξει ότι οι ιδέες του αληθούς, του δικαίου και του ωραίου είχαν πεθάνει. Η φρίκη των παγκόσμιων πολέμων και των ομολογημένων και ανομολόγητων δικτατοριών που δεν σταμάτησαν ποτέ, ο ξεδιάντροπος κυνισμός και η γενικευμένη μεταμφίεση προσώπων, λέξεων και πράξεων κάνουν τις θεωρητικές συζητήσεις περί των ιδεών να μοιάζουν παρωνυχίδες.
Μέσα στις σημερινές συνθήκες οι «ιδεολογίες» δεν προβληματίζουν. Ο χτεσινός ναζιστής μπορεί ήδη από καιρό να δηλώνει και να υμνείται ως αγωνιστής της ελευθερίας. Ο χτεσινός σταλινικός να εμφανίζεται και να συγκινεί ως ανθρωπιστής. Ενα μέλος μιας εθνότητας να εγκληματεί ενταγμένο στις γραμμές οργάνωσης που επαγγέλλεται τον αφανισμό των συμπατριωτών του. Και μία -τουλάχιστον- παγκόσμια δύναμη, που έχει για κύρια πηγή πλούτου και εξουσίας τον κάθε κηρυγμένο και ακήρυκτο πόλεμο, να κόπτεται για την ειρήνη. Πικρή εμπειρία μάς δίδαξε από καιρό ότι οι ιδέες δεν φτάνουν για να φωτίσουν τον κόσμο. Αλλά το να βυθίζονται οι ιδέες στο σκοτάδι ισοδυναμεί με την καταστροφή του.
Σχόλια
Η efsyn.gr θεωρεί αυτονόητο ότι οι αναγνώστες της έχουν το δικαίωμα του σχολιασμού, της κριτικής και της ελεύθερης έκφρασης και επιδιώκει την αμφίδρομη επικοινωνία μαζί τους.
Διευκρινίζουμε όμως ότι δεν θέλουμε ο χώρος σχολιασμού της ιστοσελίδας να μετατραπεί σε μια αρένα απαξίωσης και κανιβαλισμού προσώπων και θεσμών. Για τον λόγο αυτόν δεν δημοσιεύουμε σχόλια ρατσιστικού, υβριστικού, προσβλητικού ή σεξιστικού περιεχομένου. Επίσης, και σύμφωνα με τις αρχές της Εφημερίδας των Συντακτών, διατηρούμε ανοιχτό το μέτωπο απέναντι στον φασισμό και τις ποικίλες εκφράσεις του. Έτσι, επιφυλασσόμαστε του δικαιώματός μας να μην δημοσιεύουμε ανάλογα σχόλια.
Σε όσες περιπτώσεις κρίνουμε αναγκαίο, απαντάμε στα σχόλιά σας, επιδιώκοντας έναν ειλικρινή και καλόπιστο διάλογο.
Η efsyn.gr δεν δημοσιεύει σχόλια γραμμένα σε Greeklish.
Τέλος, τα ενυπόγραφα άρθρα εκφράζουν το συντάκτη τους και δε συμπίπτουν κατ' ανάγκην με την άποψη της εφημερίδας