Το μεροκάματο του τρόμου

Το 1953, ο Γάλλος σκηνοθέτης Ανρί-Ζορζ Κλουζό παρουσίασε την ταινία «Το μεροκάματο του τρόμου» (Le salaire de la peur), βασισμένη στο ομότιτλο μυθιστόρημα του Ζορζ Αρνό (Georges Arnaud) που είχε κυκλοφορήσει το 1950. Για την κινηματογραφική μεταφορά του βιβλίου είχε ενδιαφερθεί και ο Άγγλος σκηνοθέτης Άλφρεντ Χίτσκοκ, κάτι που προσέκρουσε στην επιθυμία του συγγραφέα, αυτό να γίνει από Γάλλο σκηνοθέτη. Ο Κλουζό δημιούργησε ένα εξαιρετικό φιλμ και πέτυχε κάτι πολύ σπάνιο: απέσπασε το Μεγάλο Βραβείο στο Φεστιβάλ Κανών και τη Χρυσή Άρκτο στο Φεστιβάλ Βερολίνου. Οι αποχρώσεις του ασπρόμαυρου που χρησιμοποιεί ο Κλουζό, όχι μόνο αποτυπώνουν τις ψυχολογικές μεταπτώσεις των χαρακτήρων του, αλλά τονίζουν και την τραγικότητα του πλαισίου εντός του οποίου αυτοί κινούνται.

Σε ένα απομακρυσμένο χωριό κάπου στη Λατινική Αμερική διαφεντεύει μια αμερικανικών συμφερόντων πετρελαϊκή εταιρεία, αποτελώντας τη μόνη ουσιαστική οικονομική δραστηριότητα. Οι ντόπιοι ζητιανεύουν για ένα μεροκάματο, οι τυχοδιώκτες καταφτάνουν απελπισμένοι σε αναζήτηση μιας καλύτερης μοίρας, είτε εξαπατώντας τους ντόπιους είτε όπως αλλιώς προκύψει. Η επικρατούσα συνθήκη απόλυτης μιζέριας, φτώχειας, παραίτησης, ξεπεσμού, μοιρολατρίας και απάνθρωπων συνθηκών διαβίωσης περιγράφεται ανάγλυφα στο πρώτο τρίτο της συνολικής διάρκειας 148΄ ταινίας. Στα υπόλοιπα δύο τρίτα, η ταινία αποκτά καταιγιστικό ρυθμό γεμάτο ένταση και αγωνία, καθώς ένα ατύχημα στις πετρελαιοπηγές προκαλεί μια τεράστια πυρκαγιά και ο μόνος τρόπος για να ελεγχθεί είναι να γίνουν συντονισμένες εκρήξεις μεγάλων ποσοτήτων νιτρογλυκερίνης. Από την πετρελαϊκή εταιρεία ζητούνται τέσσερα άτομα, που σε δύο ζεύγη θα οδηγήσουν ισάριθμα φορτηγά για 300 μίλια, περνώντας από κακοτράχαλους χωματόδρομους, τμήματα της ζούγκλας, ετοιμόρροπες αερογέφυρες, με τον κίνδυνο έκρηξης της νιτρογλυκερίνης να ελλοχεύει σε κάθε μέτρο της διαδρομής. Εξ ου και ο εμβληματικός τίτλος της ταινίας, που πέρασε έκτοτε σε καθημερινή χρήση για την περιγραφή επικίνδυνων συνθηκών εργασίας και όχι μόνο.

Υπό τη συνθήκη της σοβούσης πανδημίας που ήδη εισήλθε στον τρίτο χρόνο της, πολλά είδη απασχόλησης πέρασαν από την περιοχή των ασφαλών επαγγελμάτων στην περιοχή των μεροκάματων του τρόμου. Ακόμα και επαγγέλματα που δεν ενέχουν κάποιου είδους επικινδυνότητα, όπως αυτά των εκπαιδευτικών. Με την καταγραφή δεκάδων χιλιάδων κρουσμάτων σε μαθητές, δασκάλους και καθηγητές, επαναλειτουργούν μετά τις διακοπές τα σχολεία μας. Τα κενά σε προσωπικό τεράστια και «μοιραία» ήρθε η προκήρυξη για τολμηρούς εκπαιδευτικούς που θα αψηφήσουν τον κίνδυνο και θα δεχθούν να περπατήσουν τα «μίλια» της δικής τους αποστολής, έχοντας πλήρη επίγνωση ότι το τελευταίο μίλι με το οποίο προαναγγέλθηκε πέρυσι -και για πολλοστή φορά έκτοτε- το τέλος της πανδημίας είναι πολύ μακρύ και άδηλο.

 * (Ph.D.)2, αναπληρωτής καθηγητής Ιατρικής Φυσικής – Υπολογιστικής Ιατρικής του Δημοκρίτειου Πανεπιστήμιου Θράκης