Εν τω μεταξύ

Μεταξύ δύο πολέμων. Αν ένα παιδάκι σε κάποια μακρινή γωνιά της γης σύρει το χέρι σε μια υδρόγειο, από αυτές που μας χαρίζαν όταν ήμασταν παιδιά, γυρεύοντας τον τόπο μας. Και αν στην υδρόγειο αυτή, οι εστίες πολέμων σημειώνονταν με μικρές σχηματικές φωτιές που δηλώνουν την ανάφλεξη πολέμου. Τότε, αν το δάχτυλό του έβρισκε εκείνο το μικρό σημείο που λέγεται Ελλάδα, θα σταματούσε ανάμεσα σε δυο «πυρκαγιές», που η μια θα όριζε την Ουκρανία και η άλλη τη Συρία. Και καθώς τα παιδιά είναι πιο ευαίσθητα θα τραβούσε γρήγορα το χέρι του. Γνωρίζοντας από ένα ένστικτο πως ό,τι βρίσκεται μεταξύ δύο τέτοιων καυτών σημείων κινδυνεύει να αρπάξει εύκολα φωτιά το ίδιο.

Μεταξύ δύο κόσμων, Ανατολής και Δύσης; Ούτε Ανατολή, απαντούν κάποιοι, ούτε Δύση. Αλλά ένα κάτι που πια γνωρίζει πως κανένας «αυτόματος πιλότος» δεν εγγυάται την ταυτότητα, τον προσανατολισμό είτε την ίδια την επιβίωσή του. Ανάμεσα σε δύο κόσμους που δεν χωρούν στους όρους Δύση και Ανατολή είτε στο άλλο δίπολο, καπιταλισμός/ σοσιαλισμός. Κόσμων που δεν ορίζονται απόλυτα με κανένα εργαλείο, ούτε από την πολιτική, ούτε από την οικονομία, αλλά αυτό το αινιγματικό και πανταχού «παρών» κάτι που το λέμε πολιτισμό. Μεταξύ δύο ή περισσότερων κόσμων που άλλοτε κυριαρχούνται από τη διάσπαση, τον κατακερματισμό και άλλοτε τους ενώνει το συμφέρον μεταμφιεσμένο σε ανθρωπιστικές αξίες και ανθρώπινα δικαιώματα είτε το φονικό παραλήρημα που παριστάνει την πίστη.

Κάθε τι στον κόσμο αυτό κινείται μεταξύ σφύρας και άκμονος, υποταγής είτε ισοπέδωσης. Οι ισχυροί της ηπείρου μας «οραματίζονται» τη δημιουργία ενός ανοχύρωτου και διαλυμένου χώρου προς εκμετάλλευση, όπου οι χώρες β΄ και γ΄ κατηγορίας, όπως θέλουν πρωτίστως τη δική μας, θα έχουν καταντήσει κενά ονόματα. Και την ίδια ώρα, ανίκανοι να διδαχθούν από τις αποτυχίες τους, ερωτοτροπούν και με άλλους πολέμους, που δεν είναι πια μόνον κοινωνικοί, οικονομικοί και πολιτισμικοί, αλλά αυτό που λέμε θερμοί. Θύματα των ηλιθίων και εγκληματικών πολέμων στο Ιράκ, τη Συρία, τη Λιβύη και των άλλων αντίστοιχων αφρικανικών και μη, οι μετανάστες πνίγονται στη Μεσόγειο είτε σώζονται στο Αιγαίο, παράγοντες και θύματα ενός δικού τους και δικού μας αδιεξόδου. Την ίδια ώρα που οι επόμενες Ελλάδες, Λιβύες και Συρίες βρίσκονται στα σκαριά.

Το μεταξύ –αντιπάλων πυρών ή στρατοπέδων– είναι η κατ’ εξοχήν επικίνδυνη θέση. Από την εποχή που οι κάτοικοι της Μήλου πλήρωσαν με εξολόθρευση την απόφασή τους να μη μετάσχουν στον Πελοποννησιακό Πόλεμο, ξέρουμε ότι ο ισχυρός εκλαμβάνει ως απειλή την πρόθεση ουδετερότητας του ασθενεστέρου. Και γνωρίζουμε επίσης ότι όποιος επιχειρεί να χωρίσει αντιμαχόμενους κινδυνεύει να γίνει το πρώτο θύμα. Ομως, επίσης, γνωρίζουμε πως ό,τι καλύτερο έχει φανεί στον ανθρώπινο πολιτισμό ήταν καρπός τέτοιων επικίνδυνων αλλά πολύτιμων προσπαθειών να ενωθούν, να συνδιαλλαγούν τα σπαρασσόμενα έθνη, οι σπαραγμένες κοινωνίες και οικογένειες.

Η Αντιγόνη, ο Ρωμαίος, η Ιουλιέτα πεθαίνουν στην προσπάθειά τους να ενώσουν με την πολιτική του έρωτά τους τη Θήβα, τη Βερόνα. Διδασκόμαστε ότι όποιος σταθεί ανάμεσα στον Ετεοκλή και τον Πολυνείκη, τους Μοντέγους και τους Καπουλέτους πληρώνει με τη ζωή του. Αλλά οι πόλεις σώζονται καθώς ο μικρός φτερωτός θεός καταφέρνει να ενώσει τα κομμάτια τους. Eίναι όμως όντως ένας θεός; Οχι, μάς λέει ο Πλάτωνας στο Συμπόσιο. Είναι δαίμων, φτερωτή ύπαρξη στο ενδιάμεσο γης και ουρανού, θεού και ανθρώπου. Σε αυτό το επισφαλές και πολύτιμο μεταξύ ίπταται ο Ερως.

Μεταξύ φθοράς και αφθαρσίας. Μια κοινωνία στην κόψη του ξυραφιού, η ελληνική. Που ανάμεσα στα τσακάλια των οίκων αξιολόγησης, τους εκβιασμούς των φιλανθρώπων εταίρων, την τρομολαγνεία των ένοχων καναλιών και τα παράφωνα τύμπανα παρόντων και επαπειλούμενων πολέμων τολμά να ελπίζει.