Το τέλος κάθε χρόνου και η αρχή του επόμενου προσφέρονται για απολογισμούς, οπότε ταιριάζει σήμερα να κάνουμε τον λεξιλογικό απολογισμό του 2024.
Στο σημείωμά μας στις 18 Δεκεμβρίου είχαμε δει ποιες λέξεις της χρονιάς διάλεξαν για το 2024 διάφοροι αγγλοσαξονικοί φορείς. Στην Ελλάδα, εδώ και 15 χρόνια, γίνεται μια ψηφοφορία από το ιστολόγιο «Οι λέξεις έχουν τη δική τους ιστορία» (sarantakos.wordpress.com), που έχω την τιμή να διαχειρίζομαι. Ψήφισαν περισσότερα από 3.000 άτομα, που διάλεξαν, με μεγάλη διαφορά, για λέξη της χρονιάς τη «γουόκ ατζέντα».
Είναι βέβαια πολυλεκτικός όρος, δίλεκτο, αλλά αυτό συχνά συμβαίνει (ας πούμε, το λεξικό Oxford διάλεξε για αγγλική λέξη του 2024 τον όρο brain rot). Στον όρο αυτό είχαμε αφιερώσει άρθρο τον Νοέμβριο· θυμίζουμε ότι η λέξη woke γεννήθηκε στα αφροαμερικανικά αγγλικά, σαν επίθετο ισοδύναμο με το awake, ξύπνιος ας πούμε, των στάνταρ αγγλικών. Στην αρχή ο όρος χρησιμοποιήθηκε θετικά, από τους Αφροαμερικανούς ακτιβιστές, αλλά τα τελευταία πέντε χρόνια τον οικειοποιήθηκαν συντηρητικοί κύκλοι και τον χρησιμοποιούν επικριτικά, ακόμα και χλευαστικά, τόσο στις ΗΠΑ, όπου ο Ντόναλντ Τραμπ κάλεσε σε εκστρατεία ενάντια «στο γουόκ», όσο και εξ αντανακλάσεως στη χώρα μας.
Κι έτσι, συχνά σαν σκιάχτρο, ο όρος «γουόκ ατζέντα» άφησε το στίγμα του στην πολιτική συζήτηση κατά το 2024, οπότε ήταν αναμενόμενη η επικράτησή του. Τη δεύτερη θέση της ψηφοφορίας κατέλαβε ένας μονολεκτικός όρος, η «γενοκτονία», που επίσης ακούστηκε πολύ τη χρονιά που πέρασε, πάντοτε σχεδόν σε σχέση με τα εγκλήματα πολέμου στη Γάζα, τα οποία για κάποιους σαφώς συνιστούν γενοκτονία, ενώ άλλοι αρνούνται αυτόν τον χαρακτηρισμό. Στην τρίτη θέση ένα καθαρά ιντερνετικό εύρημα, από το Χ (πρώην Τουίτερ), η λέξη «Ψίμυθος», ένα ανύπαρκτο νησί, δήθεν του Αιγαίου, που το έπλασε ένας πνευματώδης χρήστης και έγινε βάιραλ στα τέλη Αυγούστου.
Επίσης πολύ ακούστηκε η «τεχνητή νοημοσύνη», που θα τη δούμε και στα επόμενα χρόνια, είτε με την ελληνική εκδοχή της είτε με το ξενικό ακρώνυμο ΑΙ (που το προφέρουν αγγλικά, «το Εϊ Αϊ»), όπως και, από τη γλώσσα των νέων, το «ντελούλου»· αν δεν το ξέρετε, προέρχεται από το αγγλικό delusional και σημαίνει εκείνον που βρίσκεται εκτός πραγματικότητας, που πιστεύει ότι μπορεί να πετύχει κάτι απλώς επειδή το θέλει πολύ.
Από τον χώρο της (παρα)πολιτικής, ακούστηκε πολύ ο όρος «κασσελίστας» για τους θαυμαστές του Στέφανου Κασσελάκη, είτε τους εσωκομματικούς υποστηρικτές του όσο ήταν στον ΣΥΡΙΖΑ, είτε όσους τον ακολούθησαν στο νέο του εγχείρημα. Ακούστηκε πολύ και ένας ευφημιστικός νεολογισμός για τον οποίο έχουμε ήδη γράψει, το «staycation» (ήγουν, μένει σπίτι του ο δούλος του Θεού γιατί λεφτά για διακοπές δεν έχει). Και βέβαια, τρία από τα πολλά κακά της μοίρας μας: «ακρίβεια», «συγκάλυψη», «υπερτουρισμός».
Η στήλη σάς εύχεται ευτυχισμένο το λεξιλογικό 2025! Μακάρι να ακουστούν λέξεις ευχάριστες!
Η efsyn.gr θεωρεί αυτονόητο ότι οι αναγνώστες της έχουν το δικαίωμα του σχολιασμού, της κριτικής και της ελεύθερης έκφρασης και επιδιώκει την αμφίδρομη επικοινωνία μαζί τους.
Διευκρινίζουμε όμως ότι δεν θέλουμε ο χώρος σχολιασμού της ιστοσελίδας να μετατραπεί σε μια αρένα απαξίωσης και κανιβαλισμού προσώπων και θεσμών. Για τον λόγο αυτόν δεν δημοσιεύουμε σχόλια ρατσιστικού, υβριστικού, προσβλητικού ή σεξιστικού περιεχομένου. Επίσης, και σύμφωνα με τις αρχές της Εφημερίδας των Συντακτών, διατηρούμε ανοιχτό το μέτωπο απέναντι στον φασισμό και τις ποικίλες εκφράσεις του. Έτσι, επιφυλασσόμαστε του δικαιώματός μας να μην δημοσιεύουμε ανάλογα σχόλια.
Σε όσες περιπτώσεις κρίνουμε αναγκαίο, απαντάμε στα σχόλιά σας, επιδιώκοντας έναν ειλικρινή και καλόπιστο διάλογο.
Η efsyn.gr δεν δημοσιεύει σχόλια γραμμένα σε Greeklish.
Τέλος, τα ενυπόγραφα άρθρα εκφράζουν το συντάκτη τους και δε συμπίπτουν κατ' ανάγκην με την άποψη της εφημερίδας