Λίγο πριν κλείσει χρόνο, ο πόλεμος στη Μέση Ανατολή μεγάλωσε, καθώς από την 1η Οκτωβρίου ο στρατός του Ισραήλ έχει εισβάλει στην επικράτεια του γειτονικού Λιβάνου, σε μια προσπάθεια να εξοντώσει τη Χεζμπολάχ, ενώ ετοιμάζεται και νέα κλιμάκωση, με το αναμενόμενο πλήγμα στο Ιράν. Αλλά αυτά τα διαβάζετε στις άλλες στήλες της εφημερίδας, εμείς εδώ λεξιλογούμε και θα λεξιλογήσουμε σήμερα για την πολύπαθη χώρα, τον Λίβανο.
Λίβανος λέγεται στα ελληνικά η χώρα, Λίβανος και η μεγάλη οροσειρά που τη διασχίζει, ήδη από την αρχαιότητα. Το όνομα προέρχεται από την τριγράμματη φοινικική ρίζα l-b-n, που σημαίνει «λευκός», από τις χιονοσκεπείς κορυφές της οροσειράς. Στα σημερινά αραβικά, είναι Λουμπνάν. Κατά πάσα πιθανότητα, και το όνομα της Λήμνου από την ίδια ρίζα προέρχεται, από την όψη των ηφαιστειακών βράχων του νησιού.
Λίβανος λεγόταν, στα αρχαία ελληνικά, το δέντρο από το οποίο παράγεται το λιβάνι, η αρωματική ρητίνη που από τα πανάρχαια χρόνια χρησιμοποιόταν για την παρασκευή θυμιάματος για λατρευτικούς σκοπούς. Κατ’ επέκταση, λίβανος ονομάστηκε στα αρχαία ελληνικά και η ίδια η ρητίνη, το λιβάνι· θα θυμάστε ότι οι Τρεις Μάγοι πρόσφεραν στον νεογέννητο Χριστό σμύρνα, χρυσό και λίβανο.
Ο τύπος λιβάνι είναι μεσαιωνικός, από το υποκοριστικό λιβάνιον (στον Γαληνό), που μετά έγινε λιβάνιν (στον Νικ. Μυρεψό, τον 13ο αιώνα). Η λέξη έχει παρουσία στη φρασεολογία μας. Λέμε «αποφεύγει/φοβάται κάποιον/κάτι όπως ο διάβολος το λιβάνι», δηλαδή φοβάται πάρα πολύ ή αποφεύγει εντελώς τη συνάντηση μαζί του· λέμε «μυρίζει λιβάνι», μακάβρια, εννοώντας ότι κάποιος είναι ετοιμοθάνατος· κι όταν κάποιος επαναλαμβάνει με ενοχλητική συχνότητα τη λέξη «κύριε» (ή «και») μια συνηθισμένη οργισμένη απάντηση είναι «κερί και λιβάνι!».
Υπάρχει και το ρήμα «λιβανίζω», που σημαίνει κυριολεκτικά «καίω λιβάνι με το θυμιατήρι ώστε να αναδίδεται αρωματικός καπνός», είτε μπροστά σε εικονίσματα είτε στους πιστούς στην εκκλησία· η λέξη έχει πάρει ενδιαφέρουσες μεταφορικές σημασίες· σημαίνει «χρονοτριβώ άσκοπα επειδή θέλω να αποφύγω να κάνω κάτι» (π.χ. φάε το φαΐ σου αντί να το λιβανίζεις), ή «ταλαιπωρώ κάποιον επιμένοντας σε κάτι» ή, το συχνότερο, «κολακεύω κάποιον ανώτερο με αναξιοπρεπή τρόπο», σαν να λέμε γλείφω ή ξεσκονίζω. Το μπρούτζινο σκεύος μέσα στο οποίο καίγεται το λιβάνι λέγεται λιβανιστήρι (ή θυμιατήρι ή θυμιατό) αλλά λιβανιστήρι λέγεται και η υπερβολική κολακεία.
Ο κάτοικος του Λιβάνου λέγεται Λιβανέζος, αλλά στην Κύπρο προτιμούν τον λογιότερο τύπο Λιβάνιος, όπως ονομαζόταν και ο τελευταίος μεγάλος Εθνικός συγγραφέας, στην ύστερη αρχαιότητα· είναι βέβαια και επώνυμο.
Ο Λίβανος είναι μικρή χώρα –έχει έκταση λίγο μεγαλύτερη από την Ηπειρο, αν και σε αυτά τα 10.450 τετρ. χλμ. χωράνε 5,5 εκατομμύρια άνθρωποι, χωρίς να μετρήσουμε την πολυάριθμη λιβανέζικη διασπορά. Ο τωρινός πόλεμος έρχεται να προστεθεί σε μια πρωτοφανή οικονομική και νομισματική κρίση και να την επιδεινώσει. Οπου φτωχός κι η μοίρα του…
Η efsyn.gr θεωρεί αυτονόητο ότι οι αναγνώστες της έχουν το δικαίωμα του σχολιασμού, της κριτικής και της ελεύθερης έκφρασης και επιδιώκει την αμφίδρομη επικοινωνία μαζί τους.
Διευκρινίζουμε όμως ότι δεν θέλουμε ο χώρος σχολιασμού της ιστοσελίδας να μετατραπεί σε μια αρένα απαξίωσης και κανιβαλισμού προσώπων και θεσμών. Για τον λόγο αυτόν δεν δημοσιεύουμε σχόλια ρατσιστικού, υβριστικού, προσβλητικού ή σεξιστικού περιεχομένου. Επίσης, και σύμφωνα με τις αρχές της Εφημερίδας των Συντακτών, διατηρούμε ανοιχτό το μέτωπο απέναντι στον φασισμό και τις ποικίλες εκφράσεις του. Έτσι, επιφυλασσόμαστε του δικαιώματός μας να μην δημοσιεύουμε ανάλογα σχόλια.
Σε όσες περιπτώσεις κρίνουμε αναγκαίο, απαντάμε στα σχόλιά σας, επιδιώκοντας έναν ειλικρινή και καλόπιστο διάλογο.
Η efsyn.gr δεν δημοσιεύει σχόλια γραμμένα σε Greeklish.
Τέλος, τα ενυπόγραφα άρθρα εκφράζουν το συντάκτη τους και δε συμπίπτουν κατ' ανάγκην με την άποψη της εφημερίδας