Τις τελευταίες μέρες έχει έρθει στην επικαιρότητα το πρόβλημα του νερού και της τιμής του. Ο αρμόδιος υπουργός κ. Σκυλακάκης «δεν απέκλεισε» ανατιμήσεις στα τιμολόγια· ύστερα από την κατακραυγή που σηκώθηκε ο πρωθυπουργός έσπευσε να τον διαψεύσει, ουσιαστικά επιβεβαιώνοντάς τον: «Το νερό είναι και θα παραμείνει φτηνό για τις χαμηλές καταναλώσεις» είπε.
Λέμε «νερό», αλλά οι αρχαίοι έλεγαν «ύδωρ». Κανείς δεν πίνει ύδωρ, αλλά η λέξη είναι ζωντανή κυρίως σε σύνθετα και παράγωγα: από το υδραγωγείο και την ύδρευση ώς τις υδατοκαλλιέργειες ή την Εταιρεία Υδάτων όπως λεγόταν παλιότερα η ΕΥΔΑΠ, που ακόμα πιο παλιά λεγόταν Ούλεν, από το όνομα της αμερικανικής εταιρείας τού κ. Henry Ulen που κατασκεύασε το δίκτυο ύδρευσης της πρωτεύουσας.
Το ύδωρ έγινε νερό τους πρώτους αιώνες της χρονολογίας μας. Το τρεχούμενο, το φρέσκο νερό, οι αρχαίοι το έλεγαν «νεαρόν ύδωρ» ή «νηρόν ύδωρ» με τη συναίρεση. Ο Φρύνιχος, ο πρώτος λαθοθήρας στην ιστορία της ελληνικής γλώσσας, δεν αγαπούσε τις καινοτομίες και δεν ήθελε να λένε «νηρόν» το φρέσκο νερό και διάταζε τους μαθητές του: «Νηρόν ύδωρ ουκ είποις, αλλά πρόσφατον, ακραιφνές». Ευτυχώς τη γλώσσα τη διαμορφώνουν ισότιμα όλοι κι έτσι πέρασε το θέλημα της πλέμπας κι όχι του γεροδάσκαλου, δηλαδή η έκφραση «νηρόν ύδωρ» καθιερώθηκε και ύστερα το ουσιαστικό (ύδωρ) έφυγε και το επίθετο (νηρόν) μετατράπηκε σε ουσιαστικό.
Αυτό το φαινόμενο, η απόπτωση του ουσιαστικού και η ουσιαστικοποίηση του επιθέτου, συμβαίνει πολύ συχνά στη γλώσσα μας από παλιά (ποντικός μυς > ποντικός, συκωτόν ήπαρ > συκωτόν > συκώτιον) ώς τα σήμερα (κινητό τηλέφωνο > κινητό). Παράλληλα με το «νηρόν» εμφανίζεται και ο τύπος «νερόν», π.χ. σε ελληνολατινικά γλωσσάρια του 280 μ.Χ. διαβάζουμε διαλόγους εστιατορίων της εποχής, όπως: «Πλύνον ποτήριν. Βάλε νερόν. Πρόσθες άκρατον».
Η τεράστια σημασία του νερού στη ζωή και στον πολιτισμό μας φαίνεται και από την επιρροή του στη φρασεολογία μας. Λέμε «έριξε νερό στο κρασί του» για κάποιον που έγινε πιο διαλλακτικός, «του γλυκού νερού» για κάποιον άπειρο, «έβαλε το νερό στ’ αυλάκι» για μια δουλειά που άρχισε σωστά, «δεν έπεσε κι η ζάχαρη στο νερό» όταν δεν υπάρχει ανάγκη για βιασύνη, «το ξέρει νεράκι» για τους μαθητές που αποστήθισαν τέλεια το μάθημά τους, «κάνει νερά» για κάποιον που αμφιταλαντεύεται, που δεν είναι αξιόπιστος, «πίνουν νερό στ’ όνομά του» για κάποιον που χαίρει του σεβασμού όλων, «πνίγεται σε μια κουταλιά νερό» για κάποιον που τα χάνει με την παραμικρή περιπλοκή, «μοιάζουν σαν δυο σταγόνες νερό» για δύο ολόιδιους ανθρώπους, «σαν τα κρύα τα νερά» για μια δροσερή, ελκυστική κοπέλα, «έκανε μια τρύπα στο νερό» για κάποιον που δεν κατάφερε τίποτα, που απέτυχε παταγωδώς.
Και βέβαια «είπαμε το νερό νεράκι», φράση που φοβάμαι πως θα ακούγεται συχνά στο μέλλον εκτός αν υπάρξει μαζική και οργανωμένη αντίδραση.
Η efsyn.gr θεωρεί αυτονόητο ότι οι αναγνώστες της έχουν το δικαίωμα του σχολιασμού, της κριτικής και της ελεύθερης έκφρασης και επιδιώκει την αμφίδρομη επικοινωνία μαζί τους.
Διευκρινίζουμε όμως ότι δεν θέλουμε ο χώρος σχολιασμού της ιστοσελίδας να μετατραπεί σε μια αρένα απαξίωσης και κανιβαλισμού προσώπων και θεσμών. Για τον λόγο αυτόν δεν δημοσιεύουμε σχόλια ρατσιστικού, υβριστικού, προσβλητικού ή σεξιστικού περιεχομένου. Επίσης, και σύμφωνα με τις αρχές της Εφημερίδας των Συντακτών, διατηρούμε ανοιχτό το μέτωπο απέναντι στον φασισμό και τις ποικίλες εκφράσεις του. Έτσι, επιφυλασσόμαστε του δικαιώματός μας να μην δημοσιεύουμε ανάλογα σχόλια.
Σε όσες περιπτώσεις κρίνουμε αναγκαίο, απαντάμε στα σχόλιά σας, επιδιώκοντας έναν ειλικρινή και καλόπιστο διάλογο.
Η efsyn.gr δεν δημοσιεύει σχόλια γραμμένα σε Greeklish.
Τέλος, τα ενυπόγραφα άρθρα εκφράζουν το συντάκτη τους και δε συμπίπτουν κατ' ανάγκην με την άποψη της εφημερίδας