«Γαλλία, Γαλλία, χαρά της Οικουμένης...» ξεκινάει το ποίημα «Κραυγή» του Ναπολέοντα Λαπαθιώτη, γραμμένο το 1916. Απροκάλυπτα γαλλόφιλος ο ποιητής, θεωρούσε τη Γαλλία τον λυχνοστάτη του πολιτισμού -άποψη που είχαν πολλοί τότε, όταν το Παρίσι ήταν η παγκόσμια πνευματική πρωτεύουσα.
Εκατόν οχτώ χρόνια αργότερα, η πατρίδα του Διαφωτισμού έχει χάσει την παλιά λάμψη της, αλλά παραμένει σημείο αναφοράς στην Ευρώπη· και οι εκλογές που θα γίνουν την Κυριακή, ύστερα από την αψυχολόγητη απόφαση του προέδρου Μακρόν να διαλύσει τη Βουλή, θα επηρεάσουν κι εμάς. Οπότε, σήμερα λεξιλογούμε για τη γαλλική γλώσσα.
Στην εποχή του Λαπαθιώτη, και για έναν-δυο αιώνες νωρίτερα, τα γαλλικά ήταν η διεθνής γλώσσα, όπως είναι σήμερα τα αγγλικά. Οι διπλωμάτες στα γαλλικά επικοινωνούσαν, οι διάλογοι των αριστοκρατών στο «Πόλεμος και Ειρήνη» του Τολστόι είναι διάσπαρτοι με γαλλικές λέξεις και φράσεις, το ίδιο και οι συνομιλίες της ελληνικής καλής κοινωνίας στον «Γιούγκερμαν» του Καραγάτση.
Τους αιώνες που μεσουρανούσε η γαλλική γλώσσα, τα ελληνικά δέχτηκαν ορμητική εισροή γαλλικών δανείων, όπως άλλωστε και όλες οι ευρωπαϊκές γλώσσες. Σε τομείς όπως η ενδυμασία και η μόδα, η κουλτούρα, αλλά και η κουζίνα, το αυτοκίνητο, καθώς και κάποια αθλήματα, η ορολογία μας είναι σε μεγάλο ποσοστό γαλλογενής.
Κάποια δάνεια έχουν προσαρμοστεί στο ελληνικό τυπικό (π.χ. γρανάζι, γκαρνταρόμπα, μπλούζα, μπερές), άλλα είναι ασυμμόρφωτα, με καταλήξεις σε -άζ (μοντάζ, ντεμπραγιάζ, γκαράζ), σε -έρ (οπερατέρ, αμορτισέρ, λαμπατέρ), σε -έ (αμπιγιέ, νεγκλιζέ, καμπριολέ) κτλ. Ακόμα τα γαλλικά αποτέλεσαν το μέσο για να φτάσουν στη γλώσσα μας λέξεις από άλλες γλώσσες, όπως λαντό (από το όνομα γερμανικής πόλης), μανεκέν (ολλανδικής αρχής), ουσάρος (ουγγρικό), καουτσούκ ή μουσώνας από μακρινές χώρες.
Ορισμένα γαλλικά δάνεια είναι αντιδάνεια διότι έχουν απώτερη ελληνική αρχή, π.χ. πλαζ (πλάγιος), πατισερί (πάστα), πλασιέ (πλατεία), σομιέ (σάγμα), σοφιστικέ (σοφιστής). Οι λέξεις, βλέπετε, δεν έχουν ιδιοκτήτη, ούτε χαλκά στο αυτί όπως τα γελάδια.
Ακόμα, τα γαλλικά έχουν δανείσει στη γλώσσα μας πολλές στερεότυπες εκφράσεις. Λαμβάνω χώρα, θέτω επί τάπητος, μεταξύ τυρού και αχλαδίου, παύσατε πυρ και άλλα αμέτρητα πέρασαν πρώτα στην καθαρεύουσα και στη συνέχεια στην κοινή γλώσσα. Σήμερα πολλοί ενοχλούνται από την εισροή αγγλισμών όπως «θα σε πάρω πίσω» ή «στο τέλος της ημέρας», αλλά ο αντίστοιχος γαλλισμός, «σε τελευταία ανάλυση», δεν ενοχλεί διότι τον βρήκαμε καθιερωμένο.
Τα γαλλικά ήταν και η κατεξοχήν γλώσσα εργασίας της Ευρωπαϊκής Ενωσης, αλλά ιδίως μετά τη διεύρυνση του 2004 τα αγγλικά επικράτησαν και τώρα κυριαρχούν. Ξεθωριασμένη είναι η γαλλική αίγλη, αλλά ενδεχόμενη επικράτηση της Ακροδεξιάς την Κυριακή θα έχει ολέθριες συνέπειες, διότι θα κανονικοποιήσει σε πανευρωπαϊκό επίπεδο τις ακροδεξιές θέσεις.
Κάποτε έλεγαν «συμβαίνουν και εις Παρισίους», σαν παρηγοριά για κάτι δυσάρεστο που μας συνέβη. Αλλά όσα συμβαίνουν τώρα εις Παρισίους θα μας επηρεάσουν άμεσα. Η ελπίδα ανάσχεσης της ακροδεξιάς πλημμυρίδας είναι στο Νέο Λαϊκό Μέτωπο. Και στα δικά μας!
Η efsyn.gr θεωρεί αυτονόητο ότι οι αναγνώστες της έχουν το δικαίωμα του σχολιασμού, της κριτικής και της ελεύθερης έκφρασης και επιδιώκει την αμφίδρομη επικοινωνία μαζί τους.
Διευκρινίζουμε όμως ότι δεν θέλουμε ο χώρος σχολιασμού της ιστοσελίδας να μετατραπεί σε μια αρένα απαξίωσης και κανιβαλισμού προσώπων και θεσμών. Για τον λόγο αυτόν δεν δημοσιεύουμε σχόλια ρατσιστικού, υβριστικού, προσβλητικού ή σεξιστικού περιεχομένου. Επίσης, και σύμφωνα με τις αρχές της Εφημερίδας των Συντακτών, διατηρούμε ανοιχτό το μέτωπο απέναντι στον φασισμό και τις ποικίλες εκφράσεις του. Έτσι, επιφυλασσόμαστε του δικαιώματός μας να μην δημοσιεύουμε ανάλογα σχόλια.
Σε όσες περιπτώσεις κρίνουμε αναγκαίο, απαντάμε στα σχόλιά σας, επιδιώκοντας έναν ειλικρινή και καλόπιστο διάλογο.
Η efsyn.gr δεν δημοσιεύει σχόλια γραμμένα σε Greeklish.
Τέλος, τα ενυπόγραφα άρθρα εκφράζουν το συντάκτη τους και δε συμπίπτουν κατ' ανάγκην με την άποψη της εφημερίδας