Στη γειτονιά ο κόσμος είναι εξίσου αναστατωμένος. Ανήσυχοι ψίθυροι αντηχούν από αυλή σε αυλή. Μαθαίνουμε πως απ’ το Πολυτεχνείο εκπέμπει πειρατικός σταθμός. Τον πιάνουμε μ’ έναν φίλο στο παλιό Grundig του σαλονιού μας. Αγνωστες λέξεις ανάμεσα σε παράσιτα πλημμυρίζουν τον χώρο. Δεν καταλαβαίνουμε ούτε τα μισά κι όμως ακούμε απορροφημένοι. Κι όσο ακούμε τόσο μαγευόμαστε. Οι φωνές του Λάμπρου Παπαδημητράκη, της Μαρίας Δαμανάκη και του Δημήτρη Παπαχρήστου κάνουν τις καρδιές μας να πάλλονται δυνατά.
Τρομάζουν τα λόγια τους τα φιλήσυχα και υποταγμένα σμήνη της πρωτεύουσας κι όμως μ’ έναν ανεξήγητο τρόπο σπάνε ταυτόχρονα τον συλλογικό φόβο· το ακαταμάχητο όπλο των Συνταγματαρχών. Η μάνα μου επιστρέφει την πιο ακατάλληλη στιγμή από τη δουλειά. Το Πολυτεχνείο είναι στον δρόμο της. Εχει δει την εξέγερση εκ του σύνεγγυς. Εκλιπαρεί πανικόβλητη να κλείσω το ραδιόφωνο, σφαλίζοντας με βιασύνη τα πορτοπαράθυρα. Καταφεύγω δίπλα, στο σπιτάκι της γιαγιάς, και βάζω τον σταθμό στο τρανζίστορ Izola, στο οποίο ακούει ανελλιπώς τον Λαμπίρη και τ’ άλλα μυθιστορήματα.
Αμέσως διαλέγει στρατόπεδο. Δεν πιάνει λέξη απ’ τα συνθήματα των εκφωνητών, ωστόσο λούζει με ανήκουστες απεραθίτικες κατάρες τους χουντικούς. Παίρνει εξ ενστίκτου το μέρος των φοιτητών ανησυχώντας, σαν κοινή τους μάνα, για την τύχη που τους περιμένει. Μένουμε ξάγρυπνοι ώς τις μικρές ώρες. Μεγαλείο.
Θύελλες πνέουν το πρωί στο σχολείο. Επικρατεί παγωμάρα. Η προσευχή και η έπαρση της σημαίας παραλείπονται χωρίς κανείς να ενοχληθεί. Οι μεγαλύτεροι, της Ε’ και της ΣΤ’, αναχωρούν ανά ομάδες για την οδό Πατησίων. Ολοφάνερα. Αδιαφορούν για τις επιπτώσεις. Ο γυμνασιάρχης –Μπούλη τον αποκαλούμε, περισσότερο για τον θρασύδειλο χαρακτήρα του, παρά για τον ανοικονόμητο σωματότυπό του– έχει κλ@σει μέντες. Τρέμει κυριολεκτικά. Η αξιοθρήνητη εικόνα του συμβάλλει καταλυτικά στην ανάπτυξη του μετέπειτα κραταιού μαθητικού κινήματος στο Γαλάτσι. Κάποιοι της Β’ πλησιάζουμε τον πιο «ξηγημένο» καθηγητή. -«Κύριε, σκεφτόμαστε κι εμείς να κατέβουμε στο Πολυτεχνείο» λέμε δειλά. -«Το κουδούνι χτύπησε. Γρήγορα στις τάξεις σας» φωνάζει σε αυστηρό τόνο.
Με πλάγιες ματιές σκανάρει τα πέριξ και, σκύβοντας προς το μέρος μας, υπογραμμίζει χαμηλοφώνως: -«Εγώ, πάντως, στη θέση σας θα πήγαινα». Οι μέρες που ακολουθούν είναι έκρυθμες. Η γενικευμένη σύγχυση δεν επιτρέπει να γίνει μάθημα. Οσες καθηγήτριες και καθηγητές το δοκιμάζουν αποτυγχάνουν παταγωδώς. Ουκ ολίγοι, μάλιστα, κατακεραυνώνουν τη δικτατορία με συγκινητικά, σιβυλλικά, αλλά απολύτως κατανοητά λογύδρια.
Ομοια η κατάσταση και στ’ άλλα σχολεία της Αθήνας. Το συζητώ τα επόμενα χόνια με συνομηλίκους από τον Πειραιά, το Περιστέρι, την Ηλιούπολη, τον Χολαργό ή το Μενίδι. Μία απ’ τα ίδια παντού. Η συμμετοχή των μαθητών στην εξέγερση, συγκλονιστική. Στις φωτογραφίες από τις ανεπανάληπτες μέρες του Νοέμβρη, αναγνωρίζω στην πρώτη γραμμή των μαθητικών συλλαλητηρίων παιδιά των μεγαλύτερων τάξεων, αργότερα φίλους μου.
Σε απευθείας ραδιοφωνική μετάδοση παρακολουθούμε τα τεκταινόμενα οι μικρότεροι. Την Πέμπτη ξέρουμε απέξω κι ανακατωτά τα μέχρι χθες άγνωστα σημαινόμενα: «Φασισμός». «Δημοκρατία», «Λαϊκή Εξουσία». Την Παρασκευή η λέξη «Ελευθερία» ρέει στις φλέβες μας. Ο σπαραγμός του Παπαχρήστου στον Εθνικό Υμνο, ανεξίτηλα χαραγμένος στο είναι. Το Πολυτεχνείο διαμοφώνει τη γενιά μου. Λυπάμαι όποιον δεν το νιώθει. Μικρόψυχοι όσοι διατείνονται πως δεν ανατράπηκε τότε η χούντα. Η προδοσία της Κύπρου υπήρξε ο επιθανάτιος ρόγχος ενός από καιρό κλινικά νεκρού.
Η efsyn.gr θεωρεί αυτονόητο ότι οι αναγνώστες της έχουν το δικαίωμα του σχολιασμού, της κριτικής και της ελεύθερης έκφρασης και επιδιώκει την αμφίδρομη επικοινωνία μαζί τους.
Διευκρινίζουμε όμως ότι δεν θέλουμε ο χώρος σχολιασμού της ιστοσελίδας να μετατραπεί σε μια αρένα απαξίωσης και κανιβαλισμού προσώπων και θεσμών. Για τον λόγο αυτόν δεν δημοσιεύουμε σχόλια ρατσιστικού, υβριστικού, προσβλητικού ή σεξιστικού περιεχομένου. Επίσης, και σύμφωνα με τις αρχές της Εφημερίδας των Συντακτών, διατηρούμε ανοιχτό το μέτωπο απέναντι στον φασισμό και τις ποικίλες εκφράσεις του. Έτσι, επιφυλασσόμαστε του δικαιώματός μας να μην δημοσιεύουμε ανάλογα σχόλια.
Σε όσες περιπτώσεις κρίνουμε αναγκαίο, απαντάμε στα σχόλιά σας, επιδιώκοντας έναν ειλικρινή και καλόπιστο διάλογο.
Η efsyn.gr δεν δημοσιεύει σχόλια γραμμένα σε Greeklish.
Τέλος, τα ενυπόγραφα άρθρα εκφράζουν το συντάκτη τους και δε συμπίπτουν κατ' ανάγκην με την άποψη της εφημερίδας