Ξεκαρδιστική επιθεώρηση χρεοκοπημένου θιάσου

Εφερε εξάρες, ωστόσο, ο Δημήτρης Κοτοπούλης με τον θίασο «Πρόοδος», ρίχνοντας τη ζαριά του το 1894, ανεβάζοντας την επιθεώρηση «Λίγο απ’ όλα». Θρυλείται πως έδωσε πάνω από χίλιες παραστάσεις στην Αθήνα των 7.000 κατοίκων και περιόδευσε επί μήνες στην αγνή ελληνική ύπαιθρο, στην Πόλη και σε αστικά κέντρα της Μικράς Ασίας. Εκτοτε το είδος καθιερώνεται στο σανίδι και μεσουρανεί τον 20ό αιώνα, αναδεικνύοντας εμβληματικούς συγγραφείς –συνήθως ευθυμογράφους εφημερίδων– και λαοφιλείς πρωταγωνιστές. Το αναξιοπαθές πόπολο σάμπως να ξεσκάει στα θέατρα.

Λαμπόγυαλο σπασμένο σε εφτά χιλιάδες κομμάτια κάνει την οσφυοκαμψία, την απληστία και την αλαζονεία των πολιτικών ταγών η εύστοχη πένα των εύστροφων επιθεωρησιογράφων, που τσακίζει κόκαλα και απονομιμοποιεί κυβερνήσεις μέχρι τελικής πτώσεως. Το «Μεγάλο μας Τσίρκο» του Ιάκωβου Καμπανέλλη, δοσμένο σε επιθεωρησιακή μορφή, αποδομεί –παραμονές του Πολυτεχνείου– το μαρκεζινικής εμπνεύσεως... δημοκρατικό αφήγημα της χούντας και συγκαταριθμείται στις κορυφαίες πράξεις αντίστασης. Στα κατοπινά χρόνια η επιθεώρηση ξεπέφτει σε ασύμμετρη παρακμή. Εκλείπουν οι χαρισματικοί συγγραφείς και οι φτασμένοι ηθοποιοί συμβιβάζονται με εργάκια του συρμού, ασήμαντης καλλιτεχνικής αξίας, στα οποία κυριαρχεί ο ρατσιστικός, σεξιστικός και στείρος βωμολοχικός λόγος. Κακοποιείται βάναυσα η κληρονομιά του Αριστοφάνη. Οι ελάχιστες εξαιρέσεις (Ελεύθερο Θέατρο κ.λπ.) αδυνατούν να αντιστέψουν τον κανόνα.

Ισχυροποιείται εκλογικά ο ΣΥΡΙΖΑ του δυόμισι, του τρία –άντε του τέσσερα τοις εκατό, στην καλύτερη–, όταν αντιλαμβάνεται την προωθητική δύναμη του είδους και αποκτά οργανωτική δομή επιθεωρησιακού τύπου. Επιδιώκει τη συγκόλληση με αντιεμπορικά σχήματα της Ακρας Αριστεράς, μη μπορώντας να εκπορθίσει τη μεγάλη σκηνή του Περισσού, η οποία διαθέτει πιστό κοινό που αρέσκεται στο ίδιο παρωχημένο ρεπερτόριο. Επιλέγει θιασάρχη νέο και ωραίο. Εκείνος απευθύνεται σε νέους συγγραφείς (Ν. Παππάς, Χρ. Βερναρδάκης, Π. Πολάκης κ.ά.), σε ξεπεσμένους ηθοποιούς, ορφανά του πάλαι ποτέ ΠΑΣΟΚ, και ανεβάζει το πιασάρικο «Σπέρνω καινά δαιμόνια, μ’ ένα νόμο κι ένα άρθρο σκίζω τα μνημόνια». Αθρόα η προσέλευση θεατών. Πιένες γνωρίζει Κουμουνδούρου. Ρίχνει όμως την ποιότητα επιδιδόμενος σε ακροβατικές κωλοτούμπες συνοικιακού τσίρκου και σε εδαφιαίους τεμενάδες στους ισχυρούς της Ε.Ε. Ωσπου τα χάνει όλα, καθώς ο κόσμος προτιμά μαζοχιστικά το αντίπαλο χαρντ κορ υπερθέαμα.

Αναγκάζεται τότε να παραδώσει τη σκυτάλη στον πρώτο τυχάρπαστο που είδε τα φώτα της μαρκίζας και μπήκε, όστις με άγνοια κινδύνου νεοφώτιστου, κάνει όλη την Ελλάδα να ξεκαρδίζεται, αλλά το ταμείο να παραμένει μείον. Κλαυσίγελως. ΥΓ. Δακρύζει ώς κι ο Αριστοφάνης στον ύστατο αποχαιρετισμό της Κατερίνας Μπουγιούκα –της δικής μας Κατερίνας τση Χάρκας, εδώ στ’ Απεράθου–, εκλεκτής φίλης και πνευματικής αδελφής, που ανάμεσα στα τόσα της χαρίσματα διέθετε φλεγματικό στίχο αντάξιο του Σουρή και καυστικό λόγο στο πνεύμα του μέγιστου αρχαίου κωμωδού. Τα απολαυστικά σατιρικά αναγνώσματα που μας χάρισε στο διαδίκτυο, με το αριστοφανικό ψευδώνυμο «Ποιητής ο Τρυγαίος», επιτείνουν τη βεβαιότητα πως «ένα γέλιο θα τους θάψει».