Ο πυλώνας των γηπέδων στέκει για πάντα εδώ

Μεγαλώναμε τη μαγική εποχή του ’60, χωρίς λάπτοπ και κινητά. Τηλεοράσεις μπήκαν στα σπίτια των περισσοτέρων περί την αλλαγή της δεκαετίας, στην εφηβεία μας. Φάνταζαν ασήμαντες, μολαταύτα, τούτες οι κοσμογονικές ελλείψεις· λειτουργούσαν τρόπον τινά ευεργετικά. Οργώναμε τους άπλετους ελευθέρους χώρους στις γειτονιές με τα αυτοσχέδια παιχνίδια μας: εφτάπετρο, ξυλίκι, κρυφτοντενεκούρι και με στοιχειώδη υλικά φτιάχναμε μονάχοι μας πατίνια, χαρταετούς και φιγούρες του Καραγκιόζη από κοντραπλακέ, ζωγραφισμένες με μεράκι ιδίοις χερσί. Τ’ αγόρια ματώναμε νυχθημερόν τα γόνατα στις αλάνες, προσπαθώντας να μιμηθούμε τους άσους των ομάδων μας.

Ιδανικό ανυπέρβλητο, το ποδόσφαιρο και η μπάλα, η μόνη θρησκεία δίχως αιρέσεις, παρά τα τόσα αντίπαλα δόγματα. Εμείς οι αεκτζήδες σταθήκαμε άτυχοι γιατί είχαμε ίνδαλμα τον Παπαϊωάννου. Παρασάγγας ευκολότερο το έργο των παναθηναϊκών: στρατοπέδευαν στον νοητό κύκλο της σέντρας και παρίσταναν τον Δομάζο, απαιτώντας από συμπαίκτες να αφήνουν το τόπι στα πόδια τους, ασχέτως αν, σε κραυγαλέα αντίθεση με εκείνον, οι πάσες τους σημάδευαν τη γαμήλια τελετή του προαναφερθέντος πρωταγωνιστή του θεάτρου σκιών. Κάτι ανάλογο συνέβαινε και με τους ολυμπιακάκηδες, οίτινες ελαφρά τη καρδία και με περισσή άγνοια κινδύνου και τεχνικής θεωρούσαν εαυτούς γνήσια προσωποποίηση του Γιούτσου και του Σιδέρη.

Μ’ εμάς τους ενωσίτες ήταν αλλιώς· τα εμπόδια ορθώνονταν βουνό. Πώς να μοιάσεις, αλήθεια, στον Παπαϊωάννου; Επρεπε να διαθέτεις θαυμαστή οξυδέρκεια, ασύλληπτη αλτικότητα, να ’σαι δυο ταχύτητες πιο γρήγορος απ’ όλους, να ’χεις αριστερό κεραυνό, να παίρνεις άνετα κεφαλιές από κατά πολύ ψηλότερούς σου, να οργανώνεις όσο κανείς το παιχνίδι της ομάδας, να μοιράζεις ασίστ διαβήτη και ταυτοχρόνως να βάζεις κρίσιμα γκολ με κάθε τρόπο κι από παντού. Οφειλες με δυο λόγια να μιλάς με την μπάλα στη δική της αργκό, να κατέχεις το ιδιόλεκτο και τους μυστικούς κώδικές της, μ’ ένα ανεπαίσθητο νεύμα η στρογγυλή θέα να εκπληρώνει χαμογελώντας όλα σου τα χατίρια. Νομίζω πως η IFFHS, η Διεθνής Υπηρεσία Στατιστικής Ποδοσφαίρου, τον χαρακτήρισε κορυφαίο Ελληνα παίκτη του εικοστού αιώνα, επειδή ακριβώς υπήρξε ο πιο ολοκληρωμένος ποδοσφαιριστής μας όλων των εποχών, ο πλέον αθλητικός και συνάμα τεχνίτης για τα μέτρα του καιρού του, και -γιατί όχι- ακόμα και του σήμερα.

Ημαστε, λοιπόν, άτυχοι και μαζί τόσο τυχεροί. Προλάβαμε, με τους συνομηλίκους μου, τον Παπαϊωάννου στις μεγάλες του δόξες, οπότε το αστέρι του μεσουρανούσε στα γήπεδα. Εχοντάς τον πρότυπο γινόσουν καλύτερος άνθρωπος, έστω και χωρίς να το καταλαβαίνεις. Γιατί, εκτός από το αστείρευτο ταλέντο του, ξεχώριζε πρωτίστως για το ηθικό του ανάστημα. Σε εποχές που ο όρος και το περιεχόμενο του φερπλέι ήταν παντελώς άγνωστα παρ’ ημίν, εκείνος έπαιζε σαν πραγματικός τζέντλεμαν από το ξεκίνημα κάθε ματς έως το ενενήντα.

Σαν δρεπανηφόρα τον κλάδευαν κάθε Κυριακή οι αντίπαλοι αμυντικοί κι όμως ουδέποτε υπέπεσε σε αντιαθλητικό μαρκάρισμα. Δεκαεπτά συναπτά χρόνια στην Α’ Εθνική δέχτηκε άδικα μία και μόνη κίτρινη κάρτα, για διαμαρτυρία επειδή αντιμετώπιζε δολοφονικό μαν του μαν επί ογδοντα πέντε λεπτά. Εξέφραζε με το παράδειγμά του την ευπρέπεια και τις αξίες του προσφυγικού ελληνισμού. Θα νοηματοδοτεί, εφεξής από τα επουράνια, τους στέρεους πυλώνες της αφετηρίας και του προορισμού μας. Ούτως ή άλλως θα τον θυμόμαστε πάντοτε να ίπταται μετέωρος στους αιθέρες.