Τα πρωτάκια

Ανήκε... – ο ανοίκειος χρόνος ματώνει την καρδιά· τέτοιες βουβές ώρες πληγώνει απεριόριστα ο αόριστος, όντας εντελώς ακατάλληλος να καταλάβει. Ο Νίκος Μάντζος, λοιπόν, που αποτεφρώνεται σήμερα στη Ριτσώνα, θα ανήκει πάντα στη σπάνια πάστα ανθρώπων για τους οποίους αισθάνεσαι άφατη υπερηφάνεια που ’ναι φίλοι σου. Γνωριστήκαμε τη σχολική χρονιά ’72-’73 στο Α3’ του Γυμνασίου Γαλατσίου, όταν στεγαζόταν ακόμη στο ιστορικό κτίριο της οδού Αλαμάνας.

Υψώνεται σήμερα στη θέση του πολυώροφη πολυκατοικία, οι ένοικοι της οποίας ουδόλως υποψιάζονται πόσα νεανικά όνειρα και ματαιώσεις συγκρατούν τα θεμέλιά της. Δεθήκαμε γύρω από φορητές μπασκέτες με ρυθμιζόμενο ύψος, χωρίς ταμπλό, καθώς συγκαταριθμούσαμε την οικτρά μειοψηφία, μετρημένη στα κάτω δάχτυλα του ενός χεριού, που εντρυφούσε πρώιμα στο άθλημα του Αντετοκούνμπο. Παρά το ότι δεχόμασταν χοντρή καζούρα από το σύνολο των συμμαθητών, που, γαλουχημένοι στις διάσπαρτες ποδοσφαιρικές αλάνες της ευρύτερης περιοχής, δεν είχαν αγγίξει και δεν καταδέχονταν την παραμικρή επαφή με την καφετιά μπάλα. Ο Μάντζος έπαιζε μπάσκετ μέχρι πρόσφατα, βρέξει-χιονίσει, κάθε Δευτέρα βράδυ.

Θητεύει ο Νίκος, νωρίς μετά τη μεταπολίτευση, στα σημαίνοντα σημαινόμενα των εξεγερσιακών αρκτικόλεξων της αιρετικής Αριστεράς. Καίτοι αρνείται επιμελώς να «στρατολογηθεί», προσφέρει στο διακύβευμά τους φρέσκες ιδέες και ουσία παλαιάς αριστερής κοπής, πάντα αθόρυβα, με συγκρότηση και σεμνότητα. Το 1978 πηγαίνει στο Ηράκλειο να σπουδάσει ηλεκτρολόγος-μηχανολόγος και μένει εκεί ώς το τέλος, μαζί με τη σύντροφό του, τη Μάρθα.

Ιδιοτύπως, θα ’λεγε κανείς, τους διαλέγει το ίδιο το Ηράκλειο, παρά εκείνοι την Κρήτη. Ο Μάντζος τιμά την πόλη του Θεοτοκόπουλου και του Καζαντζάκη όσο λίγοι. Διαθέτει ευρύχωρη και ζεστή καρδιά η οποία εξωτερικεύεται σε ένα πηγαίο χαμόγελο, που σάμπως να κόβεται στη μέση, για να φωτίσει αισιοδοξία τις στενόχωρες ώρες του διπλανού. Απότοκό της αποτελεί η πανθομολογούμενη ανιδιοτέλειά του. Είναι συγκλονιστικός ο τρόπος που στέκεται στην αρρώστια κοινού κολλητού από την εφηβική και αιώνια παρέα του Γαλατσίου. Κινητοποιεί, μέσω φίλων, το ιατρικό σύμπαν του ΠΑΓΝΗ τόσο, ώστε προβεβλημένοι καθηγητάδες ν’ αναρωτιούνται ποια υψηλή προσωπικότητα εν αγνοία τους κουράρουν.

Συντετριμμένος πληροφορήθηκα τον αιφνίδιο και πρόωρο χαμό του, από επιπλοκή σε επέμβαση ρουτίνας, στην «Εφ.Συν.» της Παρασκευής. Φρόντιζε, βλέπεις, να μας καθησυχάζει για τις αιμοκαθάρσεις στις οποίες υποβαλλόταν τα τελευταία χρόνια. Εγραψαν γι’ αυτόν και οι δυο ανταποκριτές μας στο Ηράκλειο, την κατ’ επιλογήν πόλη του, που αναγνωρίζει τη φωτεινή παρουσία του και την παντοιομερή προσφορά του. «Αδιάψευστος μάρτυρας, η παραδοχή πολλών νεότερων ότι αισθάνονται τυχεροί που τον γνώρισαν και τον είχαν φίλο» διαπιστώνει ο Σπύρος Παναγιώτου, ένα από ’κείνα τα πρωτάκια του ’72. Δεν πιστεύω στα μεταφυσικά συναπαντήματα, ωστόσο συμμερίζομαι την ανάρτηση του Ζαχαρία για την τωρινή χαρά Μήτσου και Νίκου, έπειτα από δέκα χρόνια απουσίας του πρώτου. Τη Βασιλική, τη Μάρθα, τη Χριστίνα και όλους εμάς θα παρηγορεί εσαεί η ζωντανή του μνήμη.