Πάθια, αγκάθια

ΦΛΟΓΟΣΤΕΦΑΝΩΤΕΣ, φεγγαροπρόσωπες, κυπαρισσομαστόρευτες, λάγνες ερωτοπούλες του Μισολογγιού τραγουδάει ο Κωστής Παλαμάς μέσα σε βάρκες μ’ απλωτά πανιά και πάσσαρες γοργοσάλευτες μ’ άσπρα φτερά, που παρέα με αμαρτωλούς ξεφαντωτές θηρεύουν αγριόπαπιες, φαλαρίδες και ψάρια αργυρά στη συλλογή του «Οι καημοί της λιμνοθάλασσας» (1912). Ας πάρουμε αλμυρή γεύση με αφορμή τη γέννησή του τέτοιες μέρες του 1859:

ΑΦΙΕΡΩΜΑ Απλά και σιγομίλητα τραγούδια, νά τα, εσένα,/ Παιδί μου, αποζητάνε,/ της νιόνυφης κιθάρας σου ψιθύρισ’ τα ένα ένα,/ στη γλώσσα της τα ρύθμισα, της αρεσιάς σου να ’ναι.// Γυρίζω στα χαλάσματα της νιότης μου εκεί κάτου,/ της νιότης που τη σκότωσα, που δεν την έχω ζήσει,/ ξυπνώ το μάγο Αντίλαλο, με τ’ αντιλάλημά του/ χορεύουν ίσκιοι το συρτό, γλυκό κρατά μεθύσι.// Εσύ της νιότης σου και νου και χέρια να της δώσεις,/ να χτίσει γερό σπίτι./ Μούσα στις Μούσες η Αρετή. Και να σφιχτανταμώσης/ την άρπα του τραγουδιστή με τ’ όπλο του πολίτη.// (Μα, ποιος το ξέρει, πιο πολύ, κι απάνου κι από τ’ άστρα,/ κι από της Τέχνης την κορφή κι απ’ της Ιδέας το βάθος,/ μην είναι η θέαινα η φωτιά, και η πλάστρα και η χαλάστρα,/ πιο απάνου κι απ’ την Αρετή, τέλος και αρχή· το Πάθος).

Η ΓΥΦΤΙΣΣΑ Μωρή ζητιάνα γύφτισσα, για πιάσε μου το χέρι,/ πες μου κ’ εμέ τη μοίρα μου, κανείς δε μας κοιτάζει,/ μου τρώει γιαγκίνι την καρδιά και το κορμί μαράζι,/ κι ο λογισμός μου τι ποθώ, τι τρέμω, δεν το ξέρει./ Συρτό σαν άγρια μουσική γρικώ το λάλημά σου,/ κ’ είναι γητεύτρα η όψη σου, δοξεύτρα είν’ η ματιά σου,/ κ’ είμαι πρωτάρης ντροπαλός, τσιγγάνα καταλύτρα…/ Πάμε ν’ αποτελειώσεις μου της μοίρας τα γραμμένα/ στη ρίζα της χοντρής ελιάς που κάνει τη μεσίτρα/ σ’ όλα τα ταίρια, σαν εσέ, κ’ εμέ, τ’ αφωρισμένα…

ΤΑ ΦΛΩΡΙΑ Μαύρη σταφίδα, μ’ έβγαλες κ’ εμέ ταξιδευτή./ Τράβα κατά την Πάτρα πασσαριέρη./ Σου φέρνω τον πρωτόλουβο καρπό, πραματευτή./ Φλωριά μου, ηχολογάτε στο κεμέρι.// Τι να τα κάμω τα φλωριά; για πάρ’ τα, βιολιντζή,/ παίξε, θεός με το βιολί σου παίζει·/ θυμοί των ανυπόταχτων και των καρδιών καημοί,/ σας έστρωσα ξεφάντωσης τραπέζι.// Τι να τα κάμω τα φλωριά; για πάρ’ τα χρυσικέ,/ και πούλα μου λογής τα τζοβαΐρια./ Περιβολάρη, μάσε μου λουλούδια απ’ το μπαξέ./ -Κυρά, σου φέρνω κρίνα και ζαφείρια.// Φλωριά. Γιορντάνια κάμε τα του κόρφου σου, κυρά,/ και στεφάνια, και μη μου τ’ απορίξης./ Ή, σε γαϊτάνι πέρασ’ τα και κάμε τα θηλειά,/ και κάμε τα θηλειά για να με πνίξης.

ΚΑΙ ΠΩΣ να μη σε θυμηθώ; χτυπήστε όλες οι λύρες/ για τη φεγγαροπρόσωπη! Τα δώρα τα περίσσια,/ γλύκα και αέρα και φωνή, της λίμνης τής τα πήρες·/ και το τραχύ της αρετής από τα Καρπενήσια.