Από τον τόπο της «έσχατης κύρωσης», τον τόπο δηλαδή με την κλειδωμένη πόρτα, την καθήλωση, την ιδρυματική βία, την αδράνεια, την παθητικότητα, τη στέρηση των θεμελιωδών δικαιωμάτων, στην ελεύθερη ζωή στην κοινότητα. Από το κλειστό, ολοπαγές ίδρυμα που σημαίνει αλλοτρίωση, αποξένωση, απώλεια της αυτονομίας, της αυτεξουσιότητας, της ελεύθερης δράσης, στη ζωή στον ξενώνα. Από την αποκοπή από το κοινωνικό σύνολο, την εγκατάλειψη από το μικροκοινωνικό και οικογενειακό περιβάλλον, τη στρατοπεδική διαβίωση, τη μηδενική διαπραγματευτικότητα, σε μια νέα πορεία, σε έναν νέο βηματισμό.
Μια πορεία επανάκτησης δεξιοτήτων, ικανοτήτων, μια πορεία με επικέντρωση στην ελευθερία ως ενός εγνωσμένου κινδύνου, ως προσφοράς της δυνατότητας επιλογής, ως ενός χώρου όπου είναι δυνατόν να φανταστεί κανείς μια συνάντηση με τον άρρωστο, πέρα από την αρρώστια, μέσα σε μια αμοιβαιότητα που πρέπει να αναζητηθεί.
«Αυτοί, που με τα φτωχά παραμελημένα λόγια τους, ίσως να σκέπασαν εκείνο, που θα πεθαίναμε, αν φανερωνόταν» | Τάσος Λειβαδίτης (Οι τρεις)
Από το κλειστό τμήμα του ασύλου στον ξενώνα λοιπόν. Αλλά πώς; Δεν μιλάμε για μεταστέγαση, που ο ασθενής ενδεχομένως θα τη βιώσει ως βίαιο νέο ξεριζωμό, αλλά για μια πορεία που πρέπει να την επιλέξει. Ούτε μιλάμε για έναν νέο τόπο διαμονής με τους ίδιους όρους ζωής που είχε μέσα στο άσυλο. Δεν μιλάμε δηλαδή για μικρότερες μονάδες μέσα στην κοινότητα αλλά ταυτόχρονα έξω από αυτήν, με τη διαμονή στον ξενώνα να μοιάζει όλο και περισσότερο με αναγκαστική στέγαση σε χώρους «ενός αέναου ιδρυματισμού». Δεν μιλάμε για αναπαλαίωση του ιδρυματικού συστήματος. Μιλάμε για τον ξενώνα ως έναν τόπο όπου ο ασθενής του ψυχιατρείου θα είναι ικανός να κατοικεί. Ελεύθερος, αυτόνομος, εκφράζοντας επιθυμίες και έχοντας δραστηριότητες, ευθύνες και υποχρεώσεις. Μιλάμε για διεύρυνση των κοινωνικών δικαιωμάτων, για αμειβόμενη εργασία, για εκπαίδευση, ελευθερία έκφρασης, αναγνώριση και σεβασμό της διαφορετικότητας.
Ολη αυτή η διαδικασία της υπέρβασης του ασύλου στα Χανιά μάς πήρε δυο-τρεις δεκαετίες και δουλειά πολλών ειδικών ψυχικής υγείας. Πραγματικά άρχισε να λειτουργεί ένα κοινοτικό δίκτυο υπηρεσιών ψυχικής υγείας στα Χανιά στη θέση της ασυλικής «φροντίδας».
Ενα σύστημα χωρίς βία, στιγματικές διαγνώσεις και στέρηση δικαιωμάτων. Μια ψυχιατρική της ελευθερίας και επομένως πιο θεραπευτική. Μέχρι να εμφανιστούν οι θαυματοποιοί και μάγοι της Ν.Δ. και να γεννήσει το άρρωστο μυαλό τους την ιδέα (μαθαίνω και ελπίζω να μην είναι αλήθεια) να διαλύσουν όλες τις στεγαστικές δομές όπου κατοικούν οι ένοικοι (πρώην έγκλειστοι του ασύλου) και να μεταφερθούν σε ενιαίο χώρο!
Αναβίωση του ασύλου λοιπόν για λόγους δημοσιονομικούς. Ποιος ενδιαφέρεται για τους «περιττούς» ανθρώπους που παράγει το σύστημα; Ομως η απουσία χρηματοδοτήσεων θα καταδικάσει τα άτομα που θα στεγαστούν κατά δεκάδες σε ενιαίο χώρο στην παθητικότητα, στην περιθωριοποίηση και στον νέο ιδρυματισμό.
Αναβίωση του ασύλου που κανείς δεν μπορούσε καν να φανταστεί. Δεν μιλάμε πλέον για τον χειραφετικό χαρακτήρα της προσπάθειας ψυχοκοινωνικής αποκατάστασης. Ετσι αναβιώνεις και διαιωνίζεις την ψυχιατρική στον εγκλωβισμό της σε μια λειτουργία κοινωνικού ελέγχου, μεταφέρεις παραδοσιακές μεθόδους ταξινομικών συστημάτων και στην αποκατάσταση (ποιος είναι αποκαταστάσιμος, ποιος όχι), αποκεντρώνεις τον ιδρυματισμό, το άσυλο και τις πρακτικές του και στις κοινοτικές δομές μετατρέποντάς τις σε ασυλικά κοινοτικά μορφώματα.
Ελπίζω και εύχομαι να μην είναι βάσιμες οι πηγές μου.
* Ψυχίατρος
Η efsyn.gr θεωρεί αυτονόητο ότι οι αναγνώστες της έχουν το δικαίωμα του σχολιασμού, της κριτικής και της ελεύθερης έκφρασης και επιδιώκει την αμφίδρομη επικοινωνία μαζί τους.
Διευκρινίζουμε όμως ότι δεν θέλουμε ο χώρος σχολιασμού της ιστοσελίδας να μετατραπεί σε μια αρένα απαξίωσης και κανιβαλισμού προσώπων και θεσμών. Για τον λόγο αυτόν δεν δημοσιεύουμε σχόλια ρατσιστικού, υβριστικού, προσβλητικού ή σεξιστικού περιεχομένου. Επίσης, και σύμφωνα με τις αρχές της Εφημερίδας των Συντακτών, διατηρούμε ανοιχτό το μέτωπο απέναντι στον φασισμό και τις ποικίλες εκφράσεις του. Έτσι, επιφυλασσόμαστε του δικαιώματός μας να μην δημοσιεύουμε ανάλογα σχόλια.
Σε όσες περιπτώσεις κρίνουμε αναγκαίο, απαντάμε στα σχόλιά σας, επιδιώκοντας έναν ειλικρινή και καλόπιστο διάλογο.
Η efsyn.gr δεν δημοσιεύει σχόλια γραμμένα σε Greeklish.
Τέλος, τα ενυπόγραφα άρθρα εκφράζουν το συντάκτη τους και δε συμπίπτουν κατ' ανάγκην με την άποψη της εφημερίδας