Στη δίνη της ψηφιακής ανατροπής

Να συμφωνήσουμε ότι ο όρος «δίνη της ψηφιακής ανατροπής» είναι κάπως αδόκιμος. Ωστόσο, δεν είμαι σίγουρη ότι μπορούμε να μεταφράσουμε καλύτερα το «vortex of digital disruption».

Ολα ξεκίνησαν από μια μελέτη των εταιρειών IMD και Cisco με τίτλο «Ψηφιακή δίνη. Πώς η ψηφιακή ανατροπή επαναπροσδιορίζει τη βιομηχανία» (http://www.imd.org/uupload/IMD.WebSite/DBT/Digital_Vortex_06182015.pdf).

Πιθανόν να μην της έριχνα δεύτερη ματιά, λόγω του ότι το οικονομικό ρεπορτάζ δεν είναι το φόρτε μου, εάν στη δεύτερη θέση των βιομηχανιών που επηρεάζονται περισσότερο από την ψηφιακή ανατροπή δεν ήταν τα μίντια και η διασκέδαση (με την ευρεία έννοια).

Στην πρώτη βρίσκεται η ίδια η τεχνολογία, όπου έπειτα από κάθε τεχνολογική ανατροπή, η βιομηχανία της επαναπροσδιορίζεται, με παλιές εταιρείες να πεθαίνουν ή να αλλάζουν προσανατολισμό και νέες να δημιουργούνται.

Στην παρουσίαση της έρευνας χρησιμοποιήθηκε, μάλιστα, και ένας νέος όρος, ο οποίος κατά κάποιον τρόπο μου «άνοιξε τα μάτια», ο όρος «εταιρείες έντασης δεδομένων», κατά το «έντασης κεφαλαίου» ή «έντασης γνώσης».

Ολα αυτά έρχονται να κουμπώσουν μ' αυτά που λέγαμε την προηγούμενη εβδομάδα και την κατρακύλα των εφημερίδων.

Η πιο πρόσφατη έρευνα του Ινστιτούτου Κοινωνικής Ερευνας PEW Research για τις ΗΠΑ δείχνει ότι η κυκλοφορία καθημερινών και κυριακάτικων εφημερίδων σημείωσε πτώση την περίοδο '13-'14 κατά 3%.

Ωστόσο το μεγαλύτερο μέρος της ανάγνωσης γίνεται ακόμα αποκλειστικά στο χαρτί, 56% σύμφωνα με το Nielsen Scarborough’s 2014 Newspaper Penetration Report.

Το 11% διαβάζει την εφημερίδα του και στον υπολογιστή του, το 5% και στο κινητό του και το 11% και στον υπολογιστή ή το κινητό.

Συνολικά λοιπόν, 8 στους 10 αναγνώστες διαβάζουν ακόμα και στο χαρτί.

Αυτό, πάντως, δεν σημαίνει ότι τα πράγματα είναι καλά για το χαρτί.

Μάλλον το αντίθετο, αφού όπως μου είχε πει ο δημιουργός της ιστοσελίδας μιας μεγάλης γαλλικής εφημερίδας πριν από χρόνια, «το χαρτί θα πεθαίνει μαζί με τους αναγνώστες του».

Είναι λοιπόν θέμα χρόνου και μόνο.

Το γιατί μας το λένε οι διαφημιστικές δαπάνες. Τα τελευταία πέντε χρόνια στις ΗΠΑ οι διαφημίσεις στο έντυπο έχουν φέρει λιγότερα έσοδα από τις διαφημίσεις στο δίκτυο.

Κι αυτό, σε συνδυασμό με τη μεγάλη πτώση της διαφημιστικής αγοράς, έτσι κι αλλιώς.

Πτώση όμως σημειώνουν και οι θέσεις εργασίας στην αίθουσα σύνταξης. Σύμφωνα με το American Society of News Editors’ Newsroom Employment Census, το 2008 μετρήθηκε πτώση 11%, το 2012 6%, το 2013 ακόμα 3%.

Αυτήν τη στιγμή στις εφημερίδες των ΗΠΑ εργάζονται συνολικά 36.700 άνθρωποι.

Μακάρι να είχαμε στοιχεία για την Ευρώπη για να μπορέσουμε να συγκρίνουμε. Με τι; Είτε πληθυσμιακά, είτε με ΑΕΠ, είτε με αριθμό εφημερίδων, θα ήταν πάρα πολύ ενδιαφέρον να έχουμε στοιχεία για κάθε ευρωπαϊκό κράτος χωριστά και όλο μαζί τον μέσο όρο των Ευρωπαίων εταίρων μας.

Το μόνο παρήγορο σ' αυτήν την ιστορία είναι πως είτε στο χαρτί είτε ηλεκτρονικά οι αναγνώστες εμπιστεύονται την εφημερίδα τους για να ενημερωθούν.

Στις μεγάλες εφημερίδες, ο αριθμός των επισκεπτών της σελίδας ξεπερνά κατά πολύ την κυκλοφορία. Για παράδειγμα, τον Σεπτέμβριο του 2014 οι «New York Times» είχαν μέσο εβδομαδιαίο όρο πωλήσεων 650.000 τεύχη αλλά η σελίδα τους είχε 54 εκατομμύρια μοναδικούς επισκέπτες!

Εμείς που είμαστε κατά τι πιο «καθυστερημένοι» ψηφιακά, καλό θα ήταν να πάρουμε μαθήματα από τους πέραν του Ατλαντικού εκδότες και αναγνώστες για να προετοιμαστούμε καλύτερα για το μέλλον της ανάγνωσης των ειδήσεων.

Θα είναι ψηφιακό σίγουρα, αλλά πρέπει να διασφαλίσουμε ότι θα παραμείνει έγκυρο. Και έγκυρη ενημέρωση σημαίνει ενημέρωση που ο αναγνώστης πληρώνει από την τσέπη του για να εξασφαλίσει την ανεξαρτησία της, ψέματα;