Η σιωπή των φοιτητών

Σίγουρα έχει πλάκα όλη αυτή η κινητοποίηση πρώην υπουργών, μεγαλοδημοσιογράφων, επιχειρηματιών της ιδιωτικής εκπαίδευσης κι «αντικομματικών» τέως πρυτάνεων ενάντια στις μεταρρυθμιστικές εξαγγελίες της κυβέρνησης για τα ΑΕΙ.

Ανθρωποι σοβαροφανείς και μιας κάποιας ηλικίας, οι οποίοι διαρρήγνυαν τα ιμάτιά τους όταν προ οκταετίας οι εικοσάχρονοι φοιτητές διακωμωδούσαν την τότε υπουργό Παιδείας (φωτογραφία 1), δεν διστάζουν σήμερα να στοιχηθούν πίσω από το φρικιάρικο σύνθημα «όχι μπαλτάς στην παιδεία».

Κάποιοι απ’ αυτούς, προερχόμενοι από το πάλαι ποτέ κίνημα του ΕΔΠ (που τώρα λοιδορούν σαν ολετήρα τάχα μου της αξιοκρατίας) θα θυμήθηκαν, δίχως άλλο, τα νιάτα τους τού μακρινού 1978-79.

Οσο για τους ανέκαθεν δεξιόστροφους συνοδοιπόρους τους, έχουν κι αυτοί το δικό τους επαναστατικό παρελθόν: τα πρώτα βήματα της ΔΑΠ-ΝΔΦΚ στο πεζοδρόμιο, κατά τον μετασχηματισμό της από κλειστό φυτώριο επαγγελματικών κομματικών στελεχών σε μαζική παράταξη, σημειώθηκαν το 1983-84 σε σύμπραξη με την τότε άκρα αριστερά του φοιτητικού κινήματος, σε μια αποτυχημένη προσπάθεια απόκρουσης του «εκσυγχρονιστικού» συστήματος των εξαμήνων που εισήγαγε ο νόμος-πλαίσιο του ΠΑΣΟΚ (φωτογραφία 2).

Ο αναιμικός χαρακτήρας της αντιμεταρρυθμιστικής κινητοποίησης των τελευταίων ημερών, παρά την πλουσιοπάροχη προπαγάνδισή της από τα κανάλια των εφοπλιστών, δεν οφείλεται μόνο στη δομική αντίφαση που τη διαπερνά –να οργανώνουν αντικυβερνητική διαδήλωση εκείνοι ακριβώς που συγκρότησαν το δημόσιο προφίλ τους στη δαιμονοποίηση και τον εξοβελισμό του «πεζοδρομίου».

Εξίσου καθοριστική ενδέχεται ν’ αποδειχθεί μια άλλη παράμετρος της πανεπιστημιακής ζωής των τελευταίων χρόνων: η ουσιαστική έκλειψη του φοιτητικού κινήματος, λόγω των καταλυτικών αλλαγών που επέφερε στη στοχοθεσία και την ψυχοσύνθεση των φοιτητών η πολιτική των μνημονίων.

Οσοι παρακολουθούν από κοντά τα τεκταινόμενα στα ελληνικά ΑΕΙ, το επισημαίνουν εδώ και καιρό: η απουσία μαζικών κινητοποιήσεων την τελευταία πενταετία δεν οφείλεται ούτε σε «ωρίμανση» της νέας γενιάς ούτε στις κατασταλτικές πρόνοιες του νόμου Διαμαντοπούλου, αλλά στη γενικευμένη συνειδητοποίηση της απουσίας οποιουδήποτε μέλλοντος εντός των ελληνικών συνόρων.

Από γεννέσεώς του, το φοιτητικό κίνημα δεν υπήρξε παρά η διαβατήρια τελετή της ενασχόλησης κάθε νέας γενιάς με τα κοινά, η (συχνά αντιφατική) έκφραση του ενδιαφέροντος των ανθρώπων που μόλις ενηλικιώθηκαν για την κοινωνία στην οποία καλούνται να εργαστούν και να ζήσουν.

Από το 2010 και μετά, το δυναμικότερο κομμάτι των νέων πολιτών γνωρίζει πλέον καλά πως η μόνη προοπτική που ανοίγεται μπροστά του είναι η γρήγορη λήψη του πτυχίου κι ο εκπατρισμός.

Η ΔΑΠ-ΝΔΦΚ μπορεί να παραμένει πρώτη δύναμη στις κάλπες, την ηγεμονία της όμως αυτή την οφείλει λιγότερο στις πολιτικές της διακηρύξεις (φωτογραφία 3) και περισσότερο στη λειτουργία της ως υποκατάστατο των γραμματειών (φωτογραφία 4)

...και μηχανισμός επιμελητείας της φοιτητικής διασκέδασης (φωτογραφίες 5-6) –ώσπου να περάσουν αυτά τα ν+2 χρόνια κι έρθει η στιγμή της μετανάστευσης.

Τα υπόλοιπα, δυστυχώς, φαντάζουν πολύ μακρινά.

Η άλλη «παρένθεση»

Μπορεί η ιστορία να μην επαναλαμβάνεται, αυτό το έργο όμως κάπου το έχουμε ξαναδεί.

Οταν το ΠΑΣΟΚ του Ανδρέα Παπανδρέου κέρδισε τις εκλογές του 1981 και σχημάτισε για πρώτη φορά κυβέρνηση, στον χώρο της Δεξιάς δεν ήταν λίγοι εκείνοι που πρόβλεπαν τη γρήγορη κατάρρευσή του ως αποτέλεσμα της έλλειψης πείρας των στελεχών του, της εχθρότητας του «συμμαχικού» παράγοντα και της επιδείνωσης των οικονομικών δεικτών.

Από τη στιγμή που ακόμη και το φιλοκυβερνητικό «Ποντίκι» χαριτολογούσε πως «έφυγαν οι δεξιοί κι ήρθαν οι αδέξιοι», η προσφυγή του έθνους σ’ έναν «έμπειρο τιμονιέρη» φάνταζε στα μάτια των ηττημένων σχεδόν αυτονόητη (φωτογραφία 1).

Στη βάση πάλι της Ν.Δ., η προσμονή της γρήγορης «απαλλαγής» από τους νοσφιστές της κρατικής διαχείρισης συμπυκνώθηκε στο χοντροκομμένο σύνθημα «χούντα είναι θα περάσει».

Τελικά, η πρώτη εκείνη αριστερόστροφη «παρένθεση» κράτησε οκτώ ολόκληρα χρόνια.

Ο Αντρέας μπορεί να μην ικανοποίησε πλήρως το μαζικό κίνημα που τον έφερε στην εξουσία, αποδείχθηκε όμως στην πράξη απείρως ικανότερος απ’ όσους τον κατηγορούσαν για πολιτικό ερασιτεχνισμό.

Τόσο ο ίδιος όσο και το κόμμα του διέθεταν, άλλωστε, ένα ακαταμάχητο χαρτί: τα πεπραγμένα της αντίπερα όχθης επί τρεις διαδοχικές δεκαετίες (φωτογραφία 2). Ωσπου να πατσίσουν με τα δικά τους κρίματα, χρειαζόταν -όσο να 'ναι- κάποιος καιρός...