Η αυταπάτη περί χρέους

Τελικά μας εμπαίζουν; Τη μια μέρα ο κύριος Σόιμπλε ισχυρίζεται ότι η ελάφρυνση του χρέους δεν είναι του παρόντος, αφού η χώρα μας μέχρι το 2024 θα επιβαρύνεται ελάχιστα από την αποπληρωμή του, την άλλη, προσερχόμενος στο τελευταίο Eurogroup, δηλώνει ότι «η βιωσιμότητα του χρέους αποτελεί προϋπόθεση για οποιαδήποτε πρόοδο», για να επανέλθει αμέσως μετά στις αρχικές του εκτιμήσεις ισχυριζόμενος, σε δείπνο που παρέθεσε προς τιμήν του η εφημερίδα Handelsblatt, πως η Ελλάδα είναι ήδη για 10 χρόνια απαλλαγμένη από το βάρος του χρέους και επομένως η συζήτηση είναι άκαιρη.

Ομως, θα ήταν προτιμότερο ο κύριος Σόιμπλε και κυρίως το Eurogroup να μας αποσαφηνίσουν ποιο ποσοστό του ελληνικού χρέους είναι πραγματικό και ποιο «εικονικό».

Γιατί; Γράφει ο Σλαβόι Ζίζεκ στο τελευταίο του βιβλίο: «Σύμφωνα με τα παγκόσμια δεδομένα, περίπου το 90% του κυκλοφορούντος χρήματος είναι “εικονικό” πιστωτικό χρήμα, επομένως αν οι “πραγματικοί” παραγωγοί βρεθούν χρεωμένοι απέναντι σε χρηματοπιστωτικά ιδρύματα, έχουμε λόγους να αμφιβάλλουμε για την κατάσταση του χρέους τους.

Πόσο μέρος αυτού του χρέους είναι αποτέλεσμα κερδοσκοπικών δραστηριοτήτων που πραγματοποιήθηκαν χωρίς κανένα δεσμό με την πραγματικότητα της παραγωγής;». Σύμφωνα με έρευνα της Ευρωπαϊκής Σχολής Μάνατζμεντ και Τεχνολογίας του Βερολίνου, περίπου 210 δισ. ευρώ από τα 220 δισ. που έλαβε η Ελλάδα από την αρχή της κρίσης, ως δάνεια από τον μηχανισμό στήριξης, έχουν κατευθυνθεί στη σωτηρία των ευρωπαϊκών τραπεζών και μόνον 9,7 δισ. κατέληξαν στον ελληνικό προϋπολογισμό.

Ποιο ποσοστό λοιπόν του χρέους είναι «εικονικό», διότι τα δάνεια που λάβαμε αποπληρώνονται με πραγματικό και όχι με «εικονικό» χρήμα, αφού εκμαιεύονται από τη μείωση μισθών και ημερομισθίων, την απαξίωση των κοινωνικών υπηρεσιών και την εκχώρηση κρατικής περιουσίας.

Ποιοι παράγοντες αποκλείουν την εκ νέου υπερδιόγκωση του χρέους όταν αυτό «κουρεύεται»; Η ανάπτυξη της χώρας και ο ελεγχόμενος πληθωρισμός, διότι αυξάνουν το ΑΕΠ. Ακόμη και αν το χρέος μηδενιστεί με «κούρεμα», θα αναπαραχθεί λόγω των δομών της οικονομίας που το δημιούργησαν, αφού δεν είναι δυνατόν αυτοστιγμεί με τον μηδενισμό του να ανατραπούν οι δομές της, διότι ανθίστανται τα συμφέροντα των ελίτ και τα προνόμια των κοινωνικών ομάδων που υπαγορεύουν τη λειτουργία της.

Γι’ αυτό τρία Μνημόνια μέχρι σήμερα με δάνεια 220 δισ. ευρώ, αντί να μειώσουν το χρέος της χώρας, το εκτόξευσαν από το 120% του ΑΕΠ στο 175%, τροχοπεδώντας την παραγωγική ανάκαμψη. Επομένως, οι προσδοκίες που έχουν εναποτεθεί στην ελάφρυνση του ελληνικού χρέους ως μέσου διεξόδου από την κρίση είναι έωλες.

Η έμφαση που προσδίδεται στις διαπραγματεύσεις για το χρέος αποσκοπεί κυρίως να συγκαλύψει την αδυναμία της χώρας να προχωρήσει στην πραγματική ανάπτυξη, αλλά και τη βούληση των Βρυξελλών να τροχοπεδήσουν ένα τέτοιο ενδεχόμενο, παρά τις διακηρύξεις περί του αντιθέτου.

Τελευταίο παράδειγμα αποτελεί η περίπτωση της αναβίωσης του ελληνοϊταλικού αγωγού ΙΤGΙ προς την Ιταλία: Παρά το μνημόνιο συνεργασίας που υπογράφηκε ανάμεσα στις ΔΕΠΑ, Edison και Gazprom με τις ευλογίες της ελληνικής κυβέρνησης, η Αθήνα αναγκάστηκε να άρει σιωπηρώς το ενδιαφέρον της με τις πρώτες ενστάσεις των Βρυξελλών και της Ουάσινγκτον.

Να θυμίσουμε ότι προηγήθηκαν οι αγωγοί Μπουργκάς- Αλεξανδρούπολη, South Stream και Turkish Stream που ακυρώθηκαν, η απαξίωση των ναυπηγείων της χώρας παρότι η ελληνική ναυτιλία κυριαρχεί σε παγκόσμιο επίπεδο, η αποθάρρυνση ρωσικών επενδύσεων στη χώρα (ΔΕΠΑ, ΔΕΣΦΑ, ΤΡΑΙΝΟΣΕ, Λιμάνι Θεςσαλονίκης), η πολύχρονη κωλυσιεργία της εξαγοράς του ΔΕΣΦΑ από τη Socar κ.ο.κ. Ποιες είναι οι συνέπειες όλων αυτών σήμερα εν μέσω της κρίσης που αναζητά διεξόδους; Η αποβιομηχάνιση της χώρας επιταχύνεται: Μεγάλες βιομηχανίες έβαλαν λουκέτο.

Ο δείκτης βιομηχανικής παραγωγής παρουσίασε μείωση κατά 4% τον Μάρτιο έναντι του περσινού Μαρτίου και οι εξαγωγές μειώθηκαν κατά 8,9% το πρώτο τρίμηνο του 2016 έναντι του αντίστοιχου περσινού. Η Ε.Ε. κατευθύνει τις εισροές της προς τη χώρα μας σε διάφορους τομείς πλην της παραγωγικής της ανάπτυξης.

Πότε θα αποπληρωθεί λοιπόν το χρέος με αυτά τα δεδομένα; Ποτέ! «Δείτε με ποιον τρόπο η Ευρώπη αντιμετωπίζει την ελληνική κρίση», γράφει ο Σλαβόι Ζίζεκ. «Ασκεί πίεση στην Ελλάδα για την εξόφληση του χρέους, αλλά ταυτόχρονα καταστρέφει την οικονομία της εξασφαλίζοντας με αυτόν τον τρόπο ότι το χρέος δεν θα εξοφληθεί ποτέ».

Τότε γιατί μας δανείζουν συνεχώς; «Το χρέος είναι εργαλείο για να ελέγχεται ο οφειλέτης και να του επιβάλλονται ρυθμίσεις, και επομένως το χρέος παλεύει για τη δική του διευρυμένη αναπαραγωγή», μας λέει πάλι ο Ζίζεκ. «Οταν δίνεται πίστωση δεν αναμένεται καν ότι ο οφειλέτης θα την εξοφλήσει. Το χρέος αντιμετωπίζεται ευθέως ως μέσον ελέγχου και κυριαρχίας».

* πολιτικός μηχανικός