Η νεοφιλελεύθερη κυριαρχία και η κυβέρνηση

Αφορμή για όσα ακολουθούν αποτέλεσε το άρθρο του πρωθυπουργού στο σαββατιάτικο φύλλο της εφημερίδας. Οσο κι αν προσπάθησα να βρω ένα επιχείρημα που να εξηγεί στα σοβαρά την κυβερνητική πολιτική, πρέπει να πω πως δεν τα κατάφερα.

Γιατί, απλά, επιχείρημα δεν υπήρξε. Ελλείψει, λοιπόν, επιχειρήματος, είχαμε μια σειρά από χιλιοειπωμένες κουβέντες.

Και, μαζί, δυο-τρεις αστήρικτους, κατά τη γνώμη μου, αφορισμούς.

Οπως τη διαπίστωση πως «είναι προφανές ότι ούτε η τυφλή σύγκρουση, ούτε η επιστροφή στην αντιπολίτευση, ούτε η οικειοθελής αποχώρηση από τις κυβερνητικές ευθύνες συνιστά αριστερή στρατηγική.

Αντίθετα, αριστερή στρατηγική είναι αυτή που υπερασπίζεται σε κάθε σημείο και σε κάθε επιμέρους μέτωπο την κοινωνική συνοχή. Αυτή που δημιουργεί προϋποθέσεις για σταδιακή έξοδο από την κρίση, με αναδιανομή και νέες θέσεις αξιοπρεπούς εργασίας».

Εκτός του ότι, προφανώς, προφανές δεν είναι τίποτε, το σημαντικότερο είναι πως ο πρωθυπουργός, επιλέγοντας να κάνει κριτική της κριτικής που του γίνεται, υποπίπτει στο γνωστότερο διαχρονικά ατόπημα που εμφανίζεται σε τέτοιες περιπτώσεις.

Επιλέγει, δηλαδή, να απαντάει σε πράγματα που ποτέ και πουθενά δεν τέθηκαν με αυτόν τον τρόπο. Γιατί δεν ξέρω κανέναν που να πρότεινε «τυφλή» σύγκρουση, επιστροφή στην αντιπολίτευση ή οικειοθελή αποχώρηση από τις ευθύνες, κυβερνητικές ή άλλες.

Αυτά που ειπώθηκαν από όσους διαφώνησαν με τις επιλογές της κυβέρνησης ήταν πολύ διαφορετικά. Με κυριότερο ανάμεσά τους πως η υιοθέτηση του μνημονιακού καθεστώτος από μια αριστερή κυβέρνηση, όσο κι αν αποδιδόταν σε εξαναγκασμό και άλλες αγριότητες, θα είχε καταστροφικές συνέπειες – και όχι μόνο για το ελληνικό κίνημα.

Οι διαφωνούντες, στην πραγματικότητα, δεν έκαναν άλλο από το να υποστηρίξουν αυτό που ήταν κοινή άποψη τόσο στην Π.Γ. όσο και στην Κ.Ε. του ΣΥΡΙΖΑ εκείνες τις μέρες του Ιουλίου. Την άποψη, δηλαδή, πως η συμφωνία δεν έπρεπε να γίνει αποδεκτή και η κυβέρνηση όφειλε να προσφύγει στον λαό θέτοντας με σαφήνεια στην αντίληψή του ρίσκα, κινδύνους και ευκαιρίες, ώστε να αποφασίσει τι αναλάμβανε και τι όχι.

Αυτό δεν έγινε, ενώ σαφώς αποτελούσε πλειοψηφική στάση στο κόμμα –πράγμα που κάνει όσα ακολούθησαν πραγματική εκτροπή, για να θυμηθώ μια αγαπημένη λέξη του πρωθυπουργού. Αλλά αυτό είναι μια άλλη πονεμένη ιστορία.

Το σημαντικό είναι εδώ να κρατήσουμε πως οι διαφωνούντες, δηλαδή η τότε πλειοψηφία, υποστήριζαν πως η επιλογή της αποδοχής του μνημονιακού καθεστώτος θα είχε στρατηγικές συνέπειες, θέτοντας εν αμφιβόλω οποιαδήποτε εναλλακτική στον νεοφιλελευθερισμό πρόταση.

Αυτό στο οποίο επέμεναν, δηλαδή, για να χρησιμοποιήσω και πάλι τα ρηθέντα από τον πρωθυπουργό, είναι πως η Αριστερά «δεν είναι παντός καιρού», που σημαίνει πως «αυτή η κυβέρνηση δεν πρόκειται να υλοποιήσει μνημόνιο».

Η στρατηγική καταστροφή που συνιστά αυτή η επιλογή φαίνεται ήδη, αλλά θα γίνει ακόμη περισσότερο εμφανής σε λίγο καιρό.

Και είναι το μόνο για το οποίο ο προσδιορισμός «στρατηγική» φαίνεται να έχει ακριβές περιεχόμενο. Γιατί αφορά την ίδια την τύχη του κοινωνικού μετασχηματισμού, του σοσιαλισμού που λέγαμε λίγο παλιότερα.

Αντίθετα, η πληθωριστική χρήση του όρου στρατηγική, που κάνει ο πρωθυπουργός στο άρθρο του, νομίζω πως αστοχεί απολύτως.

Οχι μόνο γιατί ο όρος «κοινωνική συνοχή», από την οπτική της Αριστεράς, δεν σημαίνει τίποτε: η σωτηρία, η πιθανότητα επιβίωσης των ανέργων και των φτωχών καθόλου δεν παραπέμπει σε «συνοχές» και «συναινέσεις».

Οπως διαχρονικά υποστήριζε ο παλιός καλός ΣΥΡΙΖΑ, το μέλλον αυτών των κοινωνικών κατηγοριών, αλλά και των κατώτερων τάξεων συνολικά, διασφαλίζεται μόνο μέσα από την κοινωνική και πολιτική σύγκρουση – την ταξική πάλη, που λένε.

Ούτε αστοχεί μόνο γιατί επιχειρεί να πείσει για το εφικτό μιας «σταδιακής εξόδου από την κρίση». Να πείσει, δηλαδή, πως οι άνεργοι το μόνο που έχουν να κάνουν είναι υπομονή!

Εκεί που, κατεξοχήν, εμφανίζεται η στρατηγική βαρύτητα όσων συμβαίνουν και αποφασίζονται είναι, επιμένω, στην καταστροφική τους διάσταση. Που είναι άμεσα δεμένη με κάτι που, όσο κι αν επιχειρείται να εμφανιστεί ως υποχώρηση, στην πραγματικότητα συνιστά καθαρή, έστω κι αθέλητη, προσχώρηση σε νεοφιλελεύθερες παραδοχές.

Αυτό αφορά, κατεξοχήν, το αφήγημα (sic) περί της ανάκαμψης που έρχεται -στη θέση της ελπίδας;- στηριγμένη σε όλες τις διευθετήσεις που εν τέλει θα ευνοήσουν τις ιδιωτικές επενδύσεις και, δι’ αυτών, το κοινωνικό σύνολο!

Ή μια ιδέα κοινωνικής πολιτικής τόσο επιλεκτικά προσανατολισμένης στους απολύτως εξαθλιωμένους συνανθρώπους μας που κάνει την παραδοσιακή σοσιαλδημοκρατική αντίληψη περί καθολικού κοινωνικού κράτους να φαντάζει ακραίος αριστερισμός.

Ή την αποδοχή του credo -ήδη από την 20ή Φεβρουαρίου- πως η αξιοπρεπής επαναρρύθμιση των εργασιακών σχέσεων θα πρέπει να είναι συμβατή με την ανταγωνιστικότητα και την ευελιξία!

Αυτά δεν αποτελούν ούτε υποχώρηση ούτε συμβιβασμό. Καθαρή προσχώρηση στα βασικά του νεοφιλελεύθερου δόγματος είναι.

Να τι θα πει στρατηγικό.

* οικονομολόγος-εκπαιδευτικός