Η χαμένη ευκαιρία και η ήττα του 2015

Δέκα χρόνια μετά, η συζήτηση για τη χαμένη ευκαιρία και την ήττα του 2015 παραμένει μια ανοιχτή πληγή για τον κόσμο της Αριστεράς και των κινημάτων της κοινωνικής αντίστασης.

Η ρευστοποίηση του ΣΥΡΙΖΑ, η ανασύνταξη -αλλά με βήμα σαλιγκαριού- του ΠΑΣΟΚ, η απόσυρση εκατοντάδων χιλιάδων ανθρώπων των εργατικών και λαϊκών περιοχών προς την αποχή και την προτίμηση στον «κανένα» είναι μόνο μερικά από τα αποτελέσματα όσων έγιναν (ή δεν έγιναν...) εκείνη την εποχή.

Ο Μάρτιν Σουλτς, αυτός ο έμπειρος εκπρόσωπος της γερμανικής σοσιαλδημοκρατίας, σωστά διέγνωσε ότι σήμερα «ο Κυριάκος Μητσοτάκης δρέπει τους καρπούς της σποράς του Αλέξη Τσίπρα». Το γεγονός ότι κάποιοι έδειξαν να κατανοούν αυτή τη διάγνωση ως πολιτικό έπαινο είναι απλώς απόδειξη της αποπολιτικοποίησης και του σοσιαλ-φιλελεύθερου εκφυλισμού μιας σειράς στελεχών που, τότε, έπαιξαν καθοριστικό ρόλο. Και που θεωρούν ότι η Ιστορία τούς χρωστά μονίμως το δικαίωμα της «επιστροφής». Μωραίνει Κύριος...

Την πολιτική δύναμη του ΣΥΡΙΖΑ και την εκλογική νίκη του Γενάρη του ’15 την έχτισε ένας μακρύς ανοδικός κύκλος αγώνων, που η αρχή του μπορεί να εντοπιστεί στην εποχή του Ελληνικού Κοινωνικού Φόρουμ, αλλά που η κλιμάκωση και η κορύφωσή του έγινε μέσα στις μεγάλες εργατικές και λαϊκές κινητοποιήσεις της αντιμνημονιακής περιόδου, μετά το ξέσπασμα της κρίσης. Το συνακόλουθο κύμα αριστερόστροφης ριζοσπαστικής πολιτικοποίησης του κόσμου, που έβαζε στόχο να σπάσει τον τοίχο της μνημονιακής λιτότητας, μετέτρεψε την οικονομική σε οξύτατη πολιτική κρίση, κατεδαφίζοντας την επιρροή των παραδοσιακών καθεστωτικών κομμάτων εξουσίας. Τα θεμέλια της πιθανότητας για μια Κυβέρνηση της Αριστεράς τέθηκαν στις διαδοχικές γενικές απεργίες και στα γιγάντια συλλαλητήρια εκείνης της εποχής.

Τι θα γινόταν αν...

Δεν θα μάθουμε ποτέ τι θα είχε συμβεί αν ο ΣΥΡΙΖΑ είχε επιμείνει στο σχέδιο για μια Κυβέρνηση της Αριστεράς. Γιατί, σε αντίθεση με τις επιφανειακές δημαγωγίες της εποχής, η ηγεσία του ΣΥΡΙΖΑ «απέδρασε» εξαρχής απ’ όλες τις προεκλογικές δεσμεύσεις της, έντρομη μπροστά στις πολιτικές συνέπειες της νίκης του κόμματός της. Ο σχηματισμός της κυβέρνησης μαζί με τους ΑΝ.ΕΛΛ. του Π. Καμμένου, η επιλογή του Πρ. Παυλόπουλου για τη θέση του Προέδρου της Δημοκρατίας, η αναστολή όλων των «μονομερών ενεργειών» αντι-λιτότητας μέχρις ότου (και εάν...) θα συμφωνούσαν οι δανειστές, η εναπόθεση όλων των ελπίδων στη διαπραγμάτευση με την Τρόικα, η μεταστροφή από το «καμιά θυσία για το ευρώ» στο «πάση θυσία μέσα στο ευρώ» ήταν οι βασικές συντεταγμένες της στροφής προς μια κυβέρνηση «Εθνικής Σωτηρίας», που είχε ως πολιτικό όριο των δράσεών της την αναζήτηση της συναίνεσης με την ντόπια κυρίαρχη τάξη και την Τρόικα.

Το αποτέλεσμα αυτής της κατεύθυνσης δεν μπορούσε να είναι άλλο από το Μνημόνιο 3. Που κανείς δεν δικαιούται να ξεχνά ότι εγκρίθηκε στη Βουλή μόνον χάρις στην αδελφική βοήθεια των βουλευτών/τριών της Ν.Δ. και του ΠΑΣΟΚ.

Κυβερνήσεις ταξικής μονομέρειας

Τα τότε κυβερνητικά στελέχη επικαλούνται τη μνημονιακή επιτήρηση ως δικαιολογία για την οικονομική-κοινωνική πολιτική, ισχυριζόμενοι ότι κυβέρνησαν «με το πιστόλι στον κρόταφο». Υπάρχει όμως ένας κρίσιμος τομέας πολιτικής, όπου δεν χωρά καμιά δικαιολογία. Οι ελληνο–νατοϊκές και πιο ειδικά οι ελληνοαμερικανικές σχέσεις στην περίοδο 2015-19, που εύστοχα ονομάστηκε «εποχή Τζέφρι Πάιατ», υπήρξαν σε απόλυτη συνέχεια των σχεδιασμών επί Αντώνη Σαμαρά και έστρωναν τον δρόμο στη σημερινή απροκάλυπτη και επικίνδυνη πολιτική του Μητσοτάκη.

Η αποτίμηση του έργου των κυβερνήσεων Τσίπρα δεν μπορεί να γίνει με το ζύγι μεταξύ θετικών και αρνητικών μέτρων. Υπάρχει πάντα ένας συνολικός απολογισμός. Η συμφωνία του 2018 με τους δανειστές, ψευδεπίγραφα ονομάστηκε «Εξοδος της Χώρας από τα Μνημόνια». Μετά την επιβολή του Μνημονίου 3, πράγματι χαλάρωσαν κάποιοι μνημονιακοί περιορισμοί στη δράση του κεφαλαίου, των μεγάλων ομίλων και των τραπεζών, που σήμερα έχουν επιστρέψει στα προ της κρίσης επίπεδα κερδοφορίας τους. Αντίθετα, όλες οι μνημονιακές περικοπές που αφορούσαν τους μισθούς, τις συντάξεις, τις κοινωνικές δαπάνες κοκ παραμένουν ενεργές σε βάρος των εργαζομένων και των λαϊκών μαζών. Οι κυβερνήσεις Τσίπρα υπήρξαν πράγματι κυβερνήσεις «ταξικής μονομέρειας», αλλά αντίστροφης από εκείνην των υποσχέσεων προ του 2015.

Αυτά τα πεπραγμένα εξηγούν τη μετέπειτα διαλυτική πορεία: την «ανεξέλεγκτη διεύρυνση» του 2019-23, την εκλογική κατάρρευση του ’23, το «αδιαμεσολάβητο» φιάσκο Κασσελάκη και τελικά τις σημερινές μετατοπίσεις προς την Κεντροαριστερά χωρίς, πλέον, προσχήματα και περιττούς λεονταρισμούς.

Σε όλη αυτήν την πορεία οι ευθύνες δεν αφορούν ενιαία το σύνολο του στελεχικού δυναμικού και των μελών του ΣΥΡΙΖΑ. Το καλοκαίρι του ’15, λίγους μόνο μήνες μετά την εκλογική νίκη, ένα μεγάλο τμήμα του ΣΥΡΙΖΑ προτίμησε να μείνει πιστό στο εργατικό και λαϊκό ΟΧΙ του Δημοψηφίσματος και να διαχωριστεί οριστικά. Η σκληρή δήλωση του Μανώλη Γλέζου ενάντια στη συμφωνία του Φλεβάρη του ’15, ενάντια σε αυτήν την προαναγγελία του Μνημονίου 3, θα παραμείνει κόλαφος για όσους οργάνωσαν αυτήν τη διαλυτική πορεία.

Δέκα χρόνια μετά, η ανασύνταξη του κινήματος και της πολιτικής Αριστεράς του παραμένει αναγκαία αλλά και εφικτή. Δεσμευμένες σε αυτήν την προσπάθεια, οι 5 οργανώσεις της ριζοσπαστικής αντικαπιταλιστικής Αριστεράς (η Αναμέτρηση, η Αντικαπιταλιστική Πολιτική Ομάδα, η Διεθνιστική Εργατική Αριστερά, η Μετάβαση, το Ξεκίνημα) που οργανώνουν το διήμερο συζητήσεων στο Πάντειο, στις 21 και 22 Ιούνη, σας καλούμε να συμμετάσχετε σε μια συζήτηση απολογισμού της μεγάλης εμπειρίας του 2010-15 με το μάτι στις υποχρεώσεις του σήμερα.

* Μέλος της Διεθνιστικής Εργατικής Αριστεράς

Το πρόγραμμα του διημέρου στο Πάντειο

«Η εμπειρία του 2010-2015 για την Αριστερά που έχουμε ανάγκη σήμερα», είναι ο τίτλος του διημέρου συζητήσεων που οργανώνουν οι πέντε οργανώσεις της ριζοσπαστικής, αντικαπιταλιστικής Αριστεράς αυτό το Σαββατοκύριακο στο Πάντειο. Το πρόγραμμα των συζητήσεων έχει ως εξής:

● Σάββατο 21/6, 3 μ.μ.-6 μ.μ.: Κίνημα ενάντια στα μνημόνια 2010-2015: Ριζοσπαστισμός, μορφές, δυνατότητες και όρια. Ομιλητές/τριες: Γουρλάς Νίκος, Κατερίνη Τόνια, Μητρόπουλος Δημήτρης, Σεφεριάδης Σεραφείμ. Παρεμβάσεις: Αναστασιάδης Νίκος, Γιαννούλια Κατερίνα, Μπαρσέφσκι Μάνια, Νικολάου Νάγια, Σωτηροπούλου Μάνια.

● Σάββατο 21/6, 7 μ.μ.-10 μ.μ.: Στοιχεία στρατηγικής και τακτικής της Αριστεράς: Κράτος, κυβέρνηση, εξουσία. Μιλούν Βαλαβάνη Νάντια, Λιόσης Βασίλης, Μαστρογιαννόπουλος Τάκης, Μήτσου Ελένη, Μπόλαρης Λέανδρος, Νταβανέλος Αντώνης, Σαπουνάς Γιώργος, Τουλιάτος Χρίστος.

● Κυριακή 22/6, 12 μ.-3 μ.μ.: 2015: Από την εξαγγελία της ανατροπής στη συνθηκολόγηση. Συζητούν: Λάσκος Χρήστος, Μπόλαρη Μαρία, Σταύρου Πέτρος, Στρατούλης Δημήτρης. Παρεμβαίνουν: Βατικιώτης Λεωνίδας, Ελαφρός Γιάννης, Κατσορίδας Δημήτρης, Κούρτοβικ Γιάννα.

● Κυριακή 22/6, 4 μ.μ.-7 μ.μ.: Συμπεράσματα και προοπτικές για την Αριστερά που έχουμε ανάγκη σήμερα. Ομιλητές/τριες: Βαλσαμής Σταύρος (ΑΠΟ), Γαλάνη Πένη (Μετάβαση), Κλείτσα Ολγα (ανένταχτη, δημοτική σύμβουλος Αθήνας), Παγιάτσος Αντρέας (Ξεκίνημα), Σταυρακάκης Χρήστος (ΔΕΑ), Φιρτινίδου-Στεργίου Αλκμήνη (Αναμέτρηση).