Είναι σε εξέλιξη «Η Μάχη των Κυθήρων» – μια μάχη που προορίζεται να περάσει στην ιστορία και να γίνει σύμβολο που ξεπερνά τα όρια του νησιού. Από τη μία η βιομηχανία της ενέργειας, από την άλλη ο λαός. Αλλά όχι μόνο: διακυβεύεται το ίδιο το μοντέλο ανάπτυξης και ευημερίας, όχι μόνο για την Αφροδίτη των Κυθήρων, αλλά για ολόκληρη την Ελλάδα.
Τα γεγονότα:
Πριν δύο μήνες, οι εταιρείες TERNA ENERGEIAKI A.E. (ΤΕΡΝΑ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗ ΑΒΕΤΕ) και VECTOR WIND PARKS HELLAS (VECTOR ΑΙΟΛΙΚΟΑ ΠΑΡΚΑ ΕΛΛΑΔΟΣ) υπέβαλαν στο Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας τη Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΜΠΕ) για την κατασκευή τριών (3) αιολικών πάρκων (σταθμών): 30 ανεμογεννήτριες ύψους 150 μέτρων, με πτερύγια διαμέτρου 136 μέτρων, για συνολική ισχύ 135MW – η μοναδική πρόταση τέτοιας κλίμακας στην Αττική. Και το χειρότερο: προβλέπεται σχεδόν εξ ολοκλήρου εντός «Περιοχής Προστασίας της Φύσης».
Δεν πρόκειται για μεμονωμένη περίπτωση – πολλά αιολικά έργα έχουν χωροθετηθεί σε προστατευόμενες περιοχές, τις οποίες η Ελλάδα έχει κατ’ επανάληψη αποτύχει να προστατεύσει, δεχόμενη μάλιστα καταδίκη από το Δικαστήριο της ΕΕ για παραβίαση των υποχρεώσεών της έναντι των περιοχών Natura 2000. Η Ευρώπη δεν δείχνει πια διάθεση να ανεχθεί άλλες παραβάσεις.
Ευτυχώς, η πρόσφατη απόφαση του Συμβουλίου της Επικρατείας (556/2025) όρισε πως το Υπουργείο δεν μπορεί να εκδώσει περιβαλλοντικές άδειες για έργα στα οποία ο ΟΦΥΠΕΚΑ έχει εκφράσει αρνητική γνώμη.
Στις 28/8/2023 τέθηκε σε δημόσια διαβούλευση στον ιστότοπο του Υπουργείου η ΕΠΜ για το σύνολο των περιοχών των Περιφερειακών Ενοτήτων Βόρειας, Δυτικής, Κεντρικής, Νότιας Αττικής, Πειραιά, Νήσων, Ανατολικής και Δυτικής Αττικής. Η διαβούλευση (ενώ) έχει λήξει εδώ και ενάμιση χρόνο, (δεν)έχει (ακόμα) εγκριθεί από τον Γενικό Γραμματέα Περιβάλλοντος και Υδάτων, άρα η ΕΠΜ θα έπρεπε ήδη να έχει τεθεί σε ισχύ (και επομένως δεν έχει τεθεί ακόμα σε ισχύ). Ωστόσο, η (Η) έγκριση αυτή έχει καθυστερήσει σημαντικά – και ίσως όχι τυχαία. Έτσι, σήμερα φαίνεται πως οι εμπλεκόμενες εταιρείες επιδιώκουν να λάβουν την περιβαλλοντική αδειοδότηση (ΑΕΠΟ) πριν εγκριθεί η ΕΠΜ, η οποία θα μπλόκαρε το έργο.
Η μελέτη αποδεικνύει ότι η γεωγραφική θέση των Κυθήρων συνιστά έναν εξαιρετικά σημαντικό «μεταναστευτικό λαιμό μπουκαλιού(μεταναστευτική στενωπό )» στην ανατολικο-μεσογειακή διαδρομή εκατομμυρίων πουλιών από και προς την Αφρική. Επιπλέον, η παραγωγή ενέργειας από βιομηχανικά αιολικά πάρκα (βιομηχανικούς αιολικούς σταθμούς) απαγορεύεται στην υπό μελέτη περιοχή και σε όλες τις περιοχές Natura 2000 του νησιού (δηλαδή σε όλο το νησί) (απαγορεύεται σύμφωνα με την ΕΠΜ στις περιοχές του δικτύου Natura 2000 του νησιού αλλά και σε ολόκληρο το νησί), διότι είναι απολύτως ασύμβατη με την περιβαλλοντική αξία και συνιστά σοβαρό κίνδυνο. Η Ελληνική Ορνιθολογική Εταιρεία έχει από το 2010 εκπονήσει μελέτη που αποκλείει τα Κύθηρα από κάθε σχεδιασμό τοποθέτησης ανεμογεννητριών, αναγνωρίζοντας το νησί ως μεταναστευτικό διάδρομο υψηλής ευαισθησίας. Χιλιάδες πουλιά, λόγω γεωγραφικής θέσης, είναι αναγκασμένα να περάσουν από εκεί – και ο κίνδυνος πρόσκρουσης με ανεμογεννήτριες θα ήταν τεράστιος. Η σημασία της μελέτης έχει αναγνωριστεί από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, η οποία απέστειλε επιστολή επίπληξης στον αρμόδιο Έλληνα υπουργό.
Αλλά το ζήτημα δεν αφορά μόνο τα πουλιά. Διακυβεύεται το κοινωνικοοικονομικό μέλλον του νησιού, που σήμερα βλέπει για πρώτη φορά προοπτικές ήπιας ανάπτυξης, βασισμένης στο φυσικό τοπίο, στις παραδοσιακές κοινότητες και στη δυνατότητα προώθησης ενός τουρισμού όχι μαζικού αλλά συμβατού με το περιβάλλον, τη φύση, τον πολιτισμό. Μια ανάπτυξη που θα κατεδαφιστεί από δρόμους, μπετά, τερατώδεις και παράλογες κατασκευές για ένα νησί σαν τα Κύθηρα. Περιβαλλοντική, οικονομική και κοινωνική ζημιά που, αφενός, παραβιάζει ευρωπαϊκούς και εθνικούς κανόνες για τις προστατευόμενες περιοχές, αφετέρου θεωρείται από τον κυθηραϊκό λαό παράλογη και επικίνδυνη.
Παρά τα παραπάνω, έγιναν αλλεπάλληλες αιτήσεις για άδειες βιομηχανικών αιολικών πάρκων(αιολικών σταθμών) από ελληνικούς ενεργειακούς ομίλους, με συνολική ισχύ αστρονομικά μεγαλύτερη από τις ανάγκες του νησιού (321 MW σε ένα νησί που καταναλώνει μόλις 4 MW/ημέρα!). Από εκεί ξεκίνησε η αντίσταση: των πολιτών, του Δήμου, του Dynamo Kythera (της Κίνησης Πολιτών Κυθήρων), όλων των συλλόγων και επιτροπών(σωματείων) που προσέφυγαν στη δικαιοσύνη και διαμαρτυρήθηκαν. Και κέρδισαν πολλές μάχες. Ακόμη και η UNESCO και η ΕΕ (EUROPA NOSTRA) αναγνώρισαν τον κίνδυνο για την πολιτιστική κληρονομιά.
Είναι πλέον κοινός τόπος: οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας είναι απαραίτητες για να αντιμετωπίσουμε την παγκόσμια περιβαλλοντική κρίση. Και ορθώς η ΕΕ τις ενισχύει. Όμως, η βιομηχανική απληστία και η οικονομική κερδοσκοπία διαστρέφουν εντελώς το πνεύμα αυτής της μετάβασης. Όλοι γνωρίζουν πως η λύση βρίσκεται στη μικρής κλίμακας αιολική και φωτοβολταϊκή ενέργεια – μικρές εγκαταστάσεις, ικανές να καταστήσουν τη χώρα ενεργειακά αυτόνομη, ξεπερνώντας τις τοπικές ανάγκες. Στα Κύθηρα, για παράδειγμα, θα αρκούσαν δύο μικρές ανεμογεννήτριες και λίγα φωτοβολταϊκά για να ξεπεραστεί το ενεργειακό όριο των 4MW/ημέρα! Και έτσι πρέπει να γίνει παντού: με σεβασμό στη φύση, στα ζώα, στη ζωή των κοινοτήτων και στον τόσο προβεβλημένο τουρισμό. Αλλά όταν η πολιτική δίνει προτεραιότητα στις εταιρείες αντί στον λαό, όταν το κεφάλαιο είναι έτοιμο να υπονομεύσει την ευημερία του τόπου για ίδιον όφελος, τότε το κοινό καλό παραδίδεται στη δίψα για κέρδος. Μια κατάσταση που λέγεται με δύο λέξεις: πολιτιστική παρακμή, στην οποία ο πολίτης είναι καταδικασμένος να υπομένει.
Εκτός από τα Κύθηρα, όπου μέσα σε δύο εβδομάδες μαζεύτηκαν πάνω από 2000 υπογραφές κατά της βιομηχανικής αιολικής ενέργειας ([email protected] για όσους θέλουν να στείλουν όνομα, επίθετο, πατρώνυμο, τόπο διαμονής, μέχρι τις αρχές Ιουλίου) και όπου η περήφανη, ριζική και καθολική αντίσταση σ’ αυτό το παρανοϊκό σχέδιο γίνεται πλέον σύμβολο αγώνα για ολόκληρη την Ελλάδα. Και όχι μόνο.
Είναι σε εξέλιξη «Η Μάχη των Κυθήρων» – μια μάχη που προορίζεται να περάσει στην ιστορία και να γίνει σύμβολο που ξεπερνά τα όρια του νησιού. Από τη μία η βιομηχανία της ενέργειας, από την άλλη ο λαός. Αλλά όχι μόνο: διακυβεύεται το ίδιο το μοντέλο ανάπτυξης και ευημερίας, όχι μόνο για την Αφροδίτη των Κυθήρων, αλλά για ολόκληρη την Ελλάδα.
*Συγγραφέας - Δημιουργός του Progetto Mediterranea
Η efsyn.gr θεωρεί αυτονόητο ότι οι αναγνώστες της έχουν το δικαίωμα του σχολιασμού, της κριτικής και της ελεύθερης έκφρασης και επιδιώκει την αμφίδρομη επικοινωνία μαζί τους.
Διευκρινίζουμε όμως ότι δεν θέλουμε ο χώρος σχολιασμού της ιστοσελίδας να μετατραπεί σε μια αρένα απαξίωσης και κανιβαλισμού προσώπων και θεσμών. Για τον λόγο αυτόν δεν δημοσιεύουμε σχόλια ρατσιστικού, υβριστικού, προσβλητικού ή σεξιστικού περιεχομένου. Επίσης, και σύμφωνα με τις αρχές της Εφημερίδας των Συντακτών, διατηρούμε ανοιχτό το μέτωπο απέναντι στον φασισμό και τις ποικίλες εκφράσεις του. Έτσι, επιφυλασσόμαστε του δικαιώματός μας να μην δημοσιεύουμε ανάλογα σχόλια.
Σε όσες περιπτώσεις κρίνουμε αναγκαίο, απαντάμε στα σχόλιά σας, επιδιώκοντας έναν ειλικρινή και καλόπιστο διάλογο.
Η efsyn.gr δεν δημοσιεύει σχόλια γραμμένα σε Greeklish.
Τέλος, τα ενυπόγραφα άρθρα εκφράζουν το συντάκτη τους και δε συμπίπτουν κατ' ανάγκην με την άποψη της εφημερίδας