Ας μην τρέφουμε αυταπάτες. Το σύστημα έχει βαθιές ρίζες. Κι έχει στα χέρια του μηχανισμούς που έρχονται από μακριά. Και φτιάχνει μ’ αυτούς τους ανθρώπους που θέλει. Διαμορφώνει συνειδήσεις. Φτιάχνει επιστήμονες που δουλεύουν γι’ αυτό. Δικαστές που βολεύουν. Και δασκάλους που του μοιάζουν. Ιδίως αυτούς. Για να έχει πολίτες που στο μέλλον θα του φαίνονται χρήσιμοι. Κι ακριβώς γι’ αυτό δεν παραχωρεί εύκολα τους μηχανισμούς που τους προσάρμοσε στους σκοπούς του. Κι ούτε προτίθεται να τους αλλάξει. Γιατί τότε θ’ αλλάξει κατ’ ανάγκη και το ίδιο.
Κι αν χάσει για λίγο διάστημα τον έλεγχο, έχει τη λύση, όπως έγινε στην Αντίσταση 1941-1944, όταν μεγάλη μερίδα στοχαστών και δασκάλων οργανώθηκε στο ΕΑΜ και πολέμησε τους κατακτητές μέσα από τις τάξεις του ΕΛΑΣ, και το σύστημα φρόντισε, όταν εξέλιπε πλέον ο κίνδυνος και ανέλαβε τις δυνάμεις του, να στείλει τους «άτακτους» δασκάλους στην εξορία και να τους απολύσει εν συνεχεία από την υπηρεσία, για να μη «μολύνουν» τη νέα γενιά με τις ιδέες της δημοκρατίας, της ειρήνης και του σοσιαλισμού. Και ταυτοχρόνως μερίμνησε να περιχαρακώσει τις παιδαγωγικές ακαδημίες με κανόνες και δεσμά που θα έβγαζαν δασκάλους υπάκουους και τηρητές του ελληνοχριστιανικού πολιτισμού: πατρίς, θρησκεία, οικογένεια. Αλλά και να «προστατεύσει» με τα πιστοποιητικά κοινωνικών φρονημάτων τον... λαό από τους φορείς ανατρεπτικών θεωριών και ιδεών.
Μα έρχονται στιγμές που το σύστημα αδυνατεί να ασκήσει την εποπτεία του με τα εναλλακτικά μέσα. Αλλά για τις περιπτώσεις αυτές έχει την αστυνομία, τις μυστικές υπηρεσίες, ακόμα και τομ στρατό, τον οποίο θα βγάλει στους δρόμους με τα τεθωρακισμένα για να επιβάλει με τη βία των όπλων τη σκληρή πειθαρχία στομ λαό, για το καλό του! Η δικτατορία του συστήματος έχει πολλούς «απροσδιόριστους» τρόπους για να μεταμφιέζεται σε δημοκρατία. Μα όταν ζορίζουν τα πράγματα και πέφτουν οι μάσκες, μπαίνουν στην άκρη οι «απροσδιόριστοι» τρόποι και βγαίνει μπροστά το «αποφασίζομεν και διατάσσομεν» υπό την απειλή των όπλων και των συλλήψεων.
Το σύστημα, ωστόσο, δεν είναι αχτύπητο και ακλόνητο. Και τούτο γιατί είναι γεμάτο αδικίες και αντιφάσεις. Το σύστημα πάσχει. Και γι’ αυτό φοβάται. Γιατί ξέρει πως ο λαός, οι άνθρωποι της εργασίας και του πνεύματος, αισθάνεται καθημερινά την έκταση και το βάθος των αντιφάσεων και των αδικιών του. Και το αμφισβητεί. Το μισεί και το βρίζει. Αλλά το κρίσιμο σημείο είναι να κατανοήσει και την αδυναμία του συστήματος από τη μία και τη δική του δύναμη από την άλλη. Κι εδώ καταλυτικό ρόλο έρχεται να παίξει ο ρόλος του επιστήμονα και του πνευματικού ανθρώπου.
Ο επιστήμονας που σέβεται τις σπουδές και το έργο του θέτει βασική αποστολή του την αλήθεια και τις μάχες που πρέπει να δίνει γι’ αυτήν. Ο επιστήμονας που στοχάζεται είναι αδύνατο να μη συγκρουστεί πολλές φορές με την αρχή της αντίφασης του συστήματος. Ο σκοπός του, ωστόσο, δεν είναι να ανακαλύπτει την αντίφαση. Σκοπός του είναι να την αποκαλύπτει και να την κάνει κτήμα του λαού. Δεν μπορεί ένα σύστημα, που από τη φύση του και τα έργα του είναι άδικο, να σέβεται τη Δικαιοσύνη και να την αφήνει απερίσπαστη να κάνει το έργο της. Το πιο βέβαιο –και το πιο φυσιολογικό γενικώς– είναι να τη χρησιμοποιεί ως δικό του εργαλείο και όχι ως εργαλείο του λαού.
Οταν κάτι βολεύει το σύστημα, πάει να πει πως δεν βολεύει τον λαό. Κι όταν το σύστημα συμφωνεί με κάτι, πάει να πει πως έχει βάλει το χέρι του για να φτιαχτεί αυτό το κάτι κατά τη βούλησή του. Αν, λοιπόν, το τάδε πόρισμα «δικαιώνει» μια βουτηγμένη στην αδικία κυβέρνηση, δεν χωρά πλέον καμιά αμφιβολία πως το πόρισμα αυτό βγήκε κατά τις υποδείξεις και τις εντολές αυτής της κυβέρνησης και είναι, γι’ αυτό, άδικο για τον λαό. Αλλά το ερώτημα που κάνει τραγική την κατάσταση είναι πώς καταδέχεται ο τάδε επιστήμονας ή ο δείνα λειτουργός να παίρνει οδηγίες από την εξουσία του πλούτου και να συντάσσει εκθέσεις και πορίσματα που προσβάλλουν τον κοινό νου, το αισθητήριο του λαού, τους δικούς του τίτλους και την επιστήμη εν γένει;
Σε μια ταξική κοινωνία μπορεί να επαίρονται οι εκπρόσωποι του συστήματος και της εξουσίας πως «μίλησε» η δικαιοσύνη. Αλλά τούτοι οι εκπρόσωποι ευτελίζουν εν γνώσει τους και την ιδιότητα του επιστήμονα και την αξία του ανθρώπου. Και γίνονται γι’ αυτό αξιολύπητοι. Δεν μπορεί αυτό που είναι δίκαιο και ορθό για το σύστημα, να είναι δίκαιο και ορθό και για τον λαό. Αντιθέτως, είναι άδικο και καταστροφικό για τον λαό. Κι εδώ έχει πλέον τον λόγο ο λαός. Αρκεί να είναι ενωμένος. Γιατί: «Λαός ενωμένος ποτέ νικημένος», όπως φωνάζαμε κάποτε. Και καλούμαστε να φωνάξουμε πιο δυνατά πάλι.
*Φιλόλογος, συγγραφέας
Η efsyn.gr θεωρεί αυτονόητο ότι οι αναγνώστες της έχουν το δικαίωμα του σχολιασμού, της κριτικής και της ελεύθερης έκφρασης και επιδιώκει την αμφίδρομη επικοινωνία μαζί τους.
Διευκρινίζουμε όμως ότι δεν θέλουμε ο χώρος σχολιασμού της ιστοσελίδας να μετατραπεί σε μια αρένα απαξίωσης και κανιβαλισμού προσώπων και θεσμών. Για τον λόγο αυτόν δεν δημοσιεύουμε σχόλια ρατσιστικού, υβριστικού, προσβλητικού ή σεξιστικού περιεχομένου. Επίσης, και σύμφωνα με τις αρχές της Εφημερίδας των Συντακτών, διατηρούμε ανοιχτό το μέτωπο απέναντι στον φασισμό και τις ποικίλες εκφράσεις του. Έτσι, επιφυλασσόμαστε του δικαιώματός μας να μην δημοσιεύουμε ανάλογα σχόλια.
Σε όσες περιπτώσεις κρίνουμε αναγκαίο, απαντάμε στα σχόλιά σας, επιδιώκοντας έναν ειλικρινή και καλόπιστο διάλογο.
Η efsyn.gr δεν δημοσιεύει σχόλια γραμμένα σε Greeklish.
Τέλος, τα ενυπόγραφα άρθρα εκφράζουν το συντάκτη τους και δε συμπίπτουν κατ' ανάγκην με την άποψη της εφημερίδας