Γερμανικός πονοκέφαλος, ελληνικά διλήμματα

Η αποτυχία του Φρίντριχ Μερτς να εκλεγεί Καγκελάριος από την πρώτη ψηφοφορία στην Bundestag, στις 6 Μαΐου 2025, δεν ήταν απλώς ένα κοινοβουλευτικό ατύχημα. Ήταν η πρώτη ένδειξη ότι η νέα συγκυβέρνηση CDU/CSU και SPD ξεκινά με δομικές αδυναμίες. Παρά την προσυμφωνία με τους Σοσιαλδημοκράτες του Κλίνγκμπαϊλ και της Έσκεν, και ενώ διέθετε θεωρητικά 328 έδρες, ο Μερτς συγκέντρωσε μόλις 310 ψήφους. Οι ελλείπουσες 18 ψήφοι δεν ήταν τυχαίες. Προέρχονταν από το ίδιο του το κόμμα: ένα σκληροπυρηνικό, ακροδεξιό ρεύμα στο εσωτερικό της Χριστιανικής Ένωσης.

Το «Κίνημα των 18» φέρεται να αντιτάχθηκε στην άρση του «φρένου χρέους», παραδοσιακού δημοσιονομικού πυλώνα της CDU/CSU, αλλά και στην απόφαση Μερτς να προχωρήσει μελλοντικά στην αποστολή πυραύλων Taurus στην Ουκρανία, παρά μόνον με ευρωπαϊκή συναίνεση. Για πρώτη φορά στη μεταπολεμική ιστορία της Ομοσπονδιακής Δημοκρατίας της Γερμανίας, υποψήφιος Καγκελάριος δεν εκλέγεται στην πρώτη ψηφοφορία παρά την τυπική πλειοψηφία. Οι 15 από τους 18 προσήλθαν τελικά στη δεύτερη διαδικασία, αλλά οι υπόλοιποι τρεις συνέχισαν την αποχή – ενισχύοντας τη σκιά της εσωκομματικής «προδοσίας».

Ο νέος Καγκελάριος ξεκινά με ελλείμματα νομιμοποίησης και κομματικής συνοχής. Η συμμετοχή του SPD παρέχει πολιτική σταθερότητα στα χαρτιά, αλλά η πίεση από τα δεξιά ενδέχεται να καθορίσει την κυβερνητική ατζέντα. Σε περίπτωση νέων παραχωρήσεων προς το Κέντρο ή την Ευρώπη, μια επανάληψη της «αποστασίας» είναι πιθανή.

Το ερώτημα που τίθεται για την Ελλάδα είναι αν οι πολιτικές εξελίξεις αυτές έχουν επιπτώσεις πέραν του Ρήνου, άμεσα ή έμμεσα.

1. Οικονομικές αποφάσεις και Ε.Ε.

Η Γερμανία είναι ο ισχυρότερος «παίκτης» στην Ε.Ε. και συχνά η πολιτική κατεύθυνση της καγκελαρίας καθορίζει τη στάση ολόκληρης της Ένωσης σε ζητήματα όπως:
• Δημοσιονομικοί κανόνες (Σύμφωνο Σταθερότητας): Αν η κυβέρνηση Μερτς υιοθετήσει πιο σκληρή γραμμή, μπορεί να υπάρξει πίεση για πιο αυστηρή δημοσιονομική πειθαρχία, επηρεάζοντας τις ελλαδικές επιδόσεις και τον δημοσιονομικό χώρο.
• Ενεργειακή πολιτική και Πράσινη Μετάβαση: Οι αποφάσεις για την ευρωπαϊκή πράσινη στρατηγική επηρεάζουν ευθέως τα κονδύλια που λαμβάνει η Ελλάδα.

2. Μεταναστευτική πολιτική

Μια πιο σκληρή στάση της γερμανικής κυβέρνησης, πιθανώς υπό πίεση από τη Δεξιά, μπορεί να οδηγήσει σε αλλαγές στο Δουβλίνο και στην πολιτική επαναπροωθήσεων, επηρεάζοντας ευθέως χώρες πρώτης γραμμής όπως η Ελλάδα.

3. Σχέσεις Ε.Ε.–Τουρκίας

Η στάση του Βερολίνου απέναντι στην Τουρκία είναι κρίσιμη για την ισορροπία στην Ανατολική Μεσόγειο. Μια κυβέρνηση που δίνει μεγαλύτερο βάρος σε γεωπολιτικά συμφέροντα αντί των ανθρωπίνων δικαιωμάτων ενδέχεται να επηρεάσει αρνητικά τις ελληνικές θέσεις.

4. Ιδεολογικές μετατοπίσεις στην Ε.Ε.

Αν ο Μερτς αναγκαστεί να κυβερνήσει με στροφή δεξιά λόγω των εσωτερικών του αδυναμιών, αυτό ενδέχεται να νομιμοποιήσει αντίστοιχες κινήσεις και σε άλλες χώρες – ιδίως στη ΝΔ στην Ελλάδα, αν αναζητά νέα στηρίγματα ή αφήγημα.

5. Πράσινη Μετάβαση και ενέργεια

Η στάση της Γερμανίας απέναντι στην Πράσινη Συμφωνία και στην απεξάρτηση από το ρωσικό φυσικό αέριο θα καθορίσει το εύρος των ευρωπαϊκών κονδυλίων που θα λάβει η Ελλάδα για την ενεργειακή της μετάβαση.

Εν ολίγοις, η αποσταθεροποίηση ή η ιδεολογική μετάλλαξη της κυβέρνησης Μερτς μπορεί να έχει πολιτικό, οικονομικό και γεωπολιτικό αντίκτυπο στην Ελλάδα. Όχι πάντα άμεσο, αλλά διακριτό και σημαντικό.

*τελειόφοιτος Νομικής Σχολής του Πανεπιστημίου Νεάπολις Πάφου, μέλος του Παρατηρητηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του Πανεπιστημίου και στέλεχος του ΠΑΣΟΚ