Το τι μας περιμένει μετά την εκλογή του Ντόναλντ Τραμπ για δεύτερη θητεία στον Λευκό Οίκο το μάθαμε πλέον όλοι και έχουμε κάθε λόγο να το φοβόμαστε. Εύλογο ήταν λοιπόν να ανοίξει μια μεγάλη συζήτηση για να εντοπιστούν τα λάθη που έγιναν και να αποδοθούν οι ανάλογες ευθύνες. Πολλές οι οπτικές γωνίες. Μία απ’ αυτές σίγουρα ήταν η άρνηση του γηραιού και τρικλίζοντος Τζο Μπάιντεν να δώσει τη θέση του σε κάποιον νεότερο διάδοχό του. Και μία άλλη, η οποία έχει αρχίσει σχεδόν να μονοπωλεί την προσοχή μας, το ότι οι Δημοκρατικοί έκαναν μέγα λάθος επειδή απέδωσαν υπερβολική σημασία στον δικαιωματισμό και τη λεγόμενη woke κουλτούρα, με αποτέλεσμα η πλειονότητα των ψηφοφόρων να τους γυρίσει την πλάτη.
Ομολογώ ότι δεν έχω στη διάθεσή μου στοιχεία που τεκμηριώνουν τη δεύτερη ανάγνωση. Aς υποθέσουμε όμως πως ευσταθεί, μέχρι ενός σημείου τουλάχιστον, κι ας ξεκινήσουμε με την εξής παρατήρηση: το όλον θέμα του δικαιωματισμού είναι γενικότερο και προϋπήρχε. Θα έλεγα επίσης ότι η συζήτηση με αφορμή τη νίκη του Τραμπ ανασύρει στην επιφάνεια μια σημαντική πτυχή του προβλήματος η οποία παραμένει, όπως θα δούμε, ανομολόγητη και συνεπώς ανεξέταστη.
Πιο συγκεκριμένα, η λεγόμενη κουλτούρα woke εντοπίζει και καυτηριάζει μια σειρά από κακώς κείμενα, τα οποία προσπαθεί να εξαλείψει. Κι αν τα εξετάσουμε ένα προς ένα οφείλουμε, κατά τη γνώμη μου, όχι μόνο να συμφωνήσουμε αλλά και να συμπαραταχθούμε. Οι έμφυλες διακρίσεις που έφερε στο φως και εκρίζωσε ο φεμινισμός, και μεταξύ άλλων η αποδόμηση του ρατσισμού και των σεξουαλικών κατηγοριοποιήσεων, αποτελούν επιτεύγματα και κτήματα εσαεί. Αυτό όμως είναι το φανερό κομμάτι. Διότι το κίνημα woke προσπαθεί να μας πείσει και για κάτι άλλο, το οποίο δεν δηλώνεται και άρα δεν συζητείται: ότι σε τελική ανάλυση ο δικαιωματισμός είναι ο υπέρτατος αγών, στον βωμό του οποίου όλα τα υπόλοιπα θα πρέπει να θυσιαστούν γιατί θεωρούνται εξ ορισμού λιγότερο σημαντικά.
Στην αντίπερα όχθη τα πράγματα είναι πολύ απλά, υπό την έννοια ότι στον λόγο του Ντόναλντ Τραμπ και όσων τον ακολουθούν εντός και εκτός των ΗΠΑ δεν υπάρχουν αντιφάσεις ή δύσκολα διλήμματα. Και δεν μπορούν να υπάρξουν διότι η αντιδραστική ιδεολογία ενσαρκώνεται στο πρόσωπο του Ηγέτη που θα μας οδηγήσει στη Γη της Επαγγελίας. Με άλλα λόγια, η συμπαγής Ακροδεξιά υπερασπίζεται μια σειρά από απόλυτες αξίες οι οποίες διαβρώνονται από τη ριζοσπαστική ελίτ, με αποτέλεσμα την εξαχρείωση των ηθών και ταυτόχρονα μια διάχυτη ανασφάλεια που νοσταλγεί ένα εξωραϊσμένο παρελθόν, όταν οι άντρες ήταν άντρες, οι γυναίκες γυναίκες, και η Αμερική μεγάλη.
Στο στρατόπεδο της χειραφέτησης και του ατομικού αυτοκαθορισμού κυριαρχεί η πολυφωνία. Η κουλτούρα woke εμπεριέχει τον ακτιβισμό για την κλιματική αλλαγή –ας μην το ξεχνάμε– και μια μεγάλη σειρά από κινήματα και δράσεις που μας καλούν στα όπλα θεωρώντας δεδομένο ότι η υιοθέτηση της μιας δεν συνεπάγεται την απόρριψη ή την υποβάθμιση κάποιας άλλης. Απειρα τα παραδείγματα ανθρώπων που συνδυάζουν ένα μείγμα από τα παραπάνω χωρίς την παραμικρή δυσκολία.
Δεν ισχύει όμως σε όλες τις περιστάσεις. Διότι, όπως έδειξαν οι αμερικανικές εκλογές, η πολιτική, υπό την έννοια του ποιος κυβερνά και στο όνομα ποιων αξιών, εγείρει κάποια ερωτήματα για τα οποία η κουλτούρα woke δεν έχει πολλά να μας μας πει. Μερικές φορές μάλιστα δεν την απασχολούν καν. Για να γίνω πιο σαφής, ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα: το κίνημα κατά της κρεοφαγίας δεν είναι μονοσήμαντο και απόλυτα ορθό, επειδή αλλιώς ακούγεται στα αυτιά εκείνων που πιστεύουν πως δεν πρέπει να τρώμε κρέας κι εκείνων που δεν μπορούν να το αγοράσουν.
Φυσικά, το ζητούμενο δεν είναι να υποβαθμίσουμε τον δικαιωματισμό προς χάριν της πολιτικής (με τη στενή έννοια του όρου) ή το αντίστροφο, αλλά κάτι πολύ πιο δύσκολο: να τα συνδυάσουμε εντοπίζοντας μερικές άβολες αντιφάσεις. Οπως, π.χ., η δημοκρατία και η Αριστερά ήταν πάντα η εξέγερση των πολλών εναντίον των ολίγων. Το κίνημα woke, ως μειοψηφική αλλά συνειδητή πρωτοπορία («επαγγελματίες επαναστάτες» για να θυμηθούμε το «Τι να κάνουμε;» του Λένιν), κατακεραυνώνει αφ’ υψηλού τους μη συνειδητούς και οπισθοδρομικούς πολλούς.
Επιστρέφοντας στην αρχή, μήπως θα πρέπει να σκεφτούμε ξανά τι πήγε στραβά όταν το πιο χειραφετικό κίνημα των ημερών μας συνέβαλε, άθελά του σίγουρα, στη νίκη ενός ακροδεξιού που είναι ικανός να τινάξει τον κόσμο στον αέρα; Το πιο ανησυχητικό δεν είναι ότι δεν έχουμε βρει την απάντηση, αλλά η άρνηση να θέσουμε το ερώτημα.
Η efsyn.gr θεωρεί αυτονόητο ότι οι αναγνώστες της έχουν το δικαίωμα του σχολιασμού, της κριτικής και της ελεύθερης έκφρασης και επιδιώκει την αμφίδρομη επικοινωνία μαζί τους.
Διευκρινίζουμε όμως ότι δεν θέλουμε ο χώρος σχολιασμού της ιστοσελίδας να μετατραπεί σε μια αρένα απαξίωσης και κανιβαλισμού προσώπων και θεσμών. Για τον λόγο αυτόν δεν δημοσιεύουμε σχόλια ρατσιστικού, υβριστικού, προσβλητικού ή σεξιστικού περιεχομένου. Επίσης, και σύμφωνα με τις αρχές της Εφημερίδας των Συντακτών, διατηρούμε ανοιχτό το μέτωπο απέναντι στον φασισμό και τις ποικίλες εκφράσεις του. Έτσι, επιφυλασσόμαστε του δικαιώματός μας να μην δημοσιεύουμε ανάλογα σχόλια.
Σε όσες περιπτώσεις κρίνουμε αναγκαίο, απαντάμε στα σχόλιά σας, επιδιώκοντας έναν ειλικρινή και καλόπιστο διάλογο.
Η efsyn.gr δεν δημοσιεύει σχόλια γραμμένα σε Greeklish.
Τέλος, τα ενυπόγραφα άρθρα εκφράζουν το συντάκτη τους και δε συμπίπτουν κατ' ανάγκην με την άποψη της εφημερίδας