Οι τραμπικές πομφόλυγες περί μετατροπής της Γάζας στο νέο μεγάλο αμερικανικό real estate project, στη Ριβιέρα της Ανατολικής Μεσογείου, μπορούν να εκληφθούν με διάφορους τρόπους: ως ένα προπέτασμα καπνού που κρύβει τις πραγματικές προθέσεις της αμερικανικής κυβέρνησης, ως χείρα βοηθείας προς τον Ισραηλινό πρωθυπουργό Νετανιάχου, ως μέσο άσκησης εσωτερικής πολιτικής, ως μέσο διαμόρφωσης του πλαισίου συζήτησης στο Μεσανατολικό.
Στην πραγματικότητα, κανένα από τα ανωτέρω δεν αποκλείει αυτόματα τους υπόλοιπους τρόπους αντιμετώπισης. Και αυτό γιατί ο Αμερικανός πρόεδρος έχει καταφέρει να πείσει τους πάντες ότι είναι συνεχώς ικανός για όλα: για το πιο σουρεαλιστικό σχέδιο, για τη μεγαλύτερη και πιο ακατέργαστη μπλόφα, που μπορεί να κρύβει κάτι άλλο και που μπορεί να οδηγήσει σε τελείως άσχετες και μη αναμενόμενες ατραπούς.
Πηγαίνοντας κανείς στην εξέταση του τραμπικού οράματος, στο οποίο συναντώνται, με ένα ύφος σχεδόν ανέμελο, η εθνοκάθαρση με το gentrification και οι περί τελικής λύσης απειλές με τις πλατφόρμες Airbnb, διαπιστώνει εύκολα τόσο το πρακτικά ανέφικτο όσο και το νοηματικά έωλο του όλου εγχειρήματος. Το πρόβλημα δεν είναι μόνο ότι προϋποθέτει, ως απαραίτητη συνθήκη, την εκρίζωση 2,2 εκατομμυρίων ανθρώπων από την πατρίδα τους.
Δεν είναι, επίσης, μόνο ότι όλοι οι πιθανοί αλλά και προταθέντες προορισμοί μετεγκατάστασης, από την Αίγυπτο, την Ιορδανία και τη Σαουδική Αραβία ώς την Ινδονησία και την Αλβανία, έχουν αποκλειστεί κατηγορηματικά από τις κυβερνήσεις των χωρών αυτών. Είναι και το ότι η συζήτηση για αυτό το συγκεκριμένο, ιστορικά βεβαρημένο και πολιτικά πολύπλοκο, πρόβλημα γίνεται καθαρά και μόνο με όρους επενδυτικούς και κτηματομεσιτικούς, με ορολογία ανάδειξης των πλεονεκτημάτων μετεγκατάστασης «σε σπίτια με καθαρό νερό, ηλεκτρικό και ασφάλεια».
Το σουρεαλιστικό του οράματος, όμως, βασίζεται σε μια λογική διαπίστωση: αυτήν της αδυναμίας άσκησης πραγματικού ελέγχου από πλευράς Ισραήλ στη Λωρίδα της Γάζας σε συνθήκες μη πολεμικές – διαπίστωση που έγινε ξεκάθαρη με την τελετουργική επανεμφάνιση στρατιωτικών τμημάτων της Χαμάς στους δρόμους των πόλεων και με τη μαζική επιστροφή των προσφύγων στον Βορρά.
Η συνεχής προσπάθεια ανάδειξης του μη βιώσιμου των συνθηκών της καθημερινότητας στην περιοχή από διάφορους Αμερικανούς αξιωματούχους συνδέεται, στην πραγματικότητα, με το σχέδιο της εθνοκάθαρσης και λαμβάνεται υπόψη από την κυβέρνηση Νετανιάχου σαν σήμα για να καθυστερήσει τις διαπραγματεύσεις για τη δεύτερη φάση της εκεχειρίας – γλιτώνοντάς τον τουλάχιστον βραχυπρόθεσμα από τους έντονους κλυδωνισμούς που θα επέφερε η σχεδόν σίγουρη παραίτηση του υπουργού Οικονομικών Σμόντριτς.
Εννοείται ότι ενώ το σχέδιο Τραμπ αντιμετωπίζεται γενικά με θυμηδία ή και δυσφορία, την ίδια στιγμή θέτει τα όρια της συζήτησης στο πλαίσιο της διαπραγμάτευσης που κάποια στιγμή, αναπόφευκτα, θα γίνει. Το αδιανόητο –η εθνοκάθαρση με όρους επενδυτικούς– θα υπάρχει πάντοτε στο βάθος της σκηνής για να καθορίζει τα όρια των προσδοκιών για τους κατοίκους της Γάζας και την Παλαιστινιακή Αρχή, αλλά και για να γλυκαίνει, με την προσδοκία του κέρδους, το χάπι για άλλους περιφερειακούς δρώντες (από την Αίγυπτο και την Αλγερία ώς τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, την Ιορδανία και την Τουρκία).
Και μέσα από μια τέτοια προοπτική, το σχέδιο αρχίζει και αποκτά πραγματικά μια αυτόνομη «αξία», που μεγαλώνει από τον τρόπο εκφοράς του (σε μια γλώσσα που «καταλαβαίνουν» τόσο οι επενδυτές, φίλοι του προέδρου, όσο και ο μέσος Αμερικανός ψηφοφόρος), αλλά και τις νοηματικές συνδηλώσεις του. Αλλωστε, δεν μιλάμε για ένα απλό κομμάτι γης, της οποιασδήποτε γης, αλλά για μια περιοχή που συνδέεται με τις μεσσιανικές προσδοκίες του σιωνιστικού Ευαγγελισμού, με την πίστη δηλαδή ότι η εδαφική ολοκλήρωση του κράτους του Ισραήλ εντός των βιβλικών του ορίων ταυτίζεται με το Τέλος των Ημερών και την Ελευση του αναμενόμενου Μεσσία.
Αυτός ο συνδυασμός χριστιανικού φονταμενταλισμού και επιδίωξης κέρδους μέσω επενδύσεων σε ακίνητα, σε ένα κλασικό αμερικανικό χαρμάνι, είναι ακριβώς το στοιχείο εκείνο που πετυχαίνει την καλύτερη διείσδυση του σχεδίου στο καταναλωτικό κοινό στο οποίο απευθύνεται κυρίως ο Τραμπ – σε αυτό των Ηνωμένων Πολιτειών της Αμερικής.
Υπάρχει άλλη μια σημαντική, κατά τη γνώμη μου, παράμετρος. Η Σαουδική Αραβία. Αλλωστε, μπορεί ο Νετανιάχου να ήταν ο πρώτος που επισκέφθηκε τον τραμπικό Λευκό Οίκο, αλλά ο Σαουδάραβας πρίγκιπας MBS –ο Μοχάμαντ Μπιν Σαλμάν– ήταν ο πρώτος με τον οποίο ο νέος Αμερικανός πρόεδρος μίλησε μετά την εκλογή του. Η στάση της χώρας αποτελεί τον μοναδικό απρόβλεπτο παράγοντα για τον απρόβλεπτο Ντόναλντ. Και εδώ πάλι, ο φόβος για την απώλεια του επενδυτικού πακέτου του σχεδόν 1 τρισ. εκατομμυρίων δολαρίων συμπλέκεται με τη σαουδαραβική κόκκινη γραμμή της αναγνώρισης του Ισραήλ υπό τον απαράβατο όρο της λύσης των δύο κρατών.
Και σε αυτό το συνεχές γαϊτανάκι –προσδοκώμενων επενδύσεων, λεπτών ισορροπιών και λεκτικών ακροβασιών– αυτό που λείπει, που δεν αναφέρεται καθόλου, είναι οι άνθρωποι, τα 2,2 εκατομμύρια των Παλαιστινίων της Γάζας. Αλλά το ζήτημα είναι ότι αυτοί είναι εκεί, στη Γάζα, και δεν δείχνουν απολύτως καμία διάθεση να αποχωρήσουν…
*Καθηγητής στο Ιόνιο Πανεπιστήμιο
Η efsyn.gr θεωρεί αυτονόητο ότι οι αναγνώστες της έχουν το δικαίωμα του σχολιασμού, της κριτικής και της ελεύθερης έκφρασης και επιδιώκει την αμφίδρομη επικοινωνία μαζί τους.
Διευκρινίζουμε όμως ότι δεν θέλουμε ο χώρος σχολιασμού της ιστοσελίδας να μετατραπεί σε μια αρένα απαξίωσης και κανιβαλισμού προσώπων και θεσμών. Για τον λόγο αυτόν δεν δημοσιεύουμε σχόλια ρατσιστικού, υβριστικού, προσβλητικού ή σεξιστικού περιεχομένου. Επίσης, και σύμφωνα με τις αρχές της Εφημερίδας των Συντακτών, διατηρούμε ανοιχτό το μέτωπο απέναντι στον φασισμό και τις ποικίλες εκφράσεις του. Έτσι, επιφυλασσόμαστε του δικαιώματός μας να μην δημοσιεύουμε ανάλογα σχόλια.
Σε όσες περιπτώσεις κρίνουμε αναγκαίο, απαντάμε στα σχόλιά σας, επιδιώκοντας έναν ειλικρινή και καλόπιστο διάλογο.
Η efsyn.gr δεν δημοσιεύει σχόλια γραμμένα σε Greeklish.
Τέλος, τα ενυπόγραφα άρθρα εκφράζουν το συντάκτη τους και δε συμπίπτουν κατ' ανάγκην με την άποψη της εφημερίδας