Το 1638, παράλληλα με τη δημιουργία της σπεκουλαδόρικης αγοράς στο Αμστερνταμ, άνοιξε τις πύλες του στη Βενετία το πρώτο τζογαδόρικο καζίνο με χορηγό την ίδια την κυβέρνηση στην ευρωπαϊκή ιστορία, το περίφημο Ridotto. Η Βενετία υπήρξε το κέντρο του τζόγου στην Ευρώπη, τουλάχιστον ήδη από τον 13ο αιώνα. Το 1229, η εκλογή ενός δόγη βασίστηκε στο ρίξιμο ζαριών. Ο γενικευμένος τζόγος ανθούσε την εποχή του Καρναβαλιού, που διαρκούσε συχνά από τον Οκτώβριο ώς τον Μάρτιο. Κατά τη διάρκεια του 14ου αιώνα τα παιχνίδια με την τράπουλα πρωτοεμφανίστηκαν στη Βενετία και από εκεί εξαπλώθηκαν σε άλλες πόλεις. Η Βενετία πρωτοστάτησε και στη δημιουργία ιδιωτικών λοταριών, που αντιγράφηκαν έπειτα από την Ιταλία, τη Γαλλία και τη Φλάνδρα. Αλλά αυτό που καθιστούσε τη Βενετία μοναδική ήταν ο τζόγος του καζίνου. Εκεί κιόλας πρωτοεμφανίστηκε η ίδια αυτή λέξη και μέχρι τα μέσα του 16ου αιώνα πολλοί τζογαδόρικοι οίκοι λειτουργούσαν σε όλη τη Βενετία με το ίδιο όνομα (ridotti). Προς το τέλος του ίδιου αιώνα δημιουργήθηκαν τα στοιχήματα ενός εναντίον όλων των άλλων, σε τοποθεσίες όπου οι τζογαδόροι στοιχημάτιζαν εναντίον της «μπάνκας», όπως ακριβώς και σήμερα γίνεται στο Λας Βέγκας των ΗΠΑ.
Το 1638 το Μεγάλο Συμβούλιο της Βενετίας θεμελίωσε με την ψήφο του τον πρώτο τζογαδόρικο οίκο στην Ευρώπη, το Ridotto, με έδρα το Παλάτι San Moise (1), που ανήκε στον Βενετσιάνο ευγενή Marco Dandolo, απόγονο του ηγέτη της 4ης Σταυροφορίας. Στο Ridotto έβρισκες αριστοκράτες, πόρνες, μαστροπούς, τοκογλύφους, ξεπεσμένους τζογαδόρους και πολλούς ξένους επισκέπτες, που όλοι τους ήταν με μάσκες, για να προφυλάσσουν την ιδιωτικότητά τους. Εκτός από τον τζόγο, υπήρχε και ένα δωμάτιο που λεγόταν «αίθουσα των αναστεναγμών», για την προσφορά παντοίων σεξουαλικών υπηρεσιών.
Πολύ περισσότερο από αίθουσα για τον τζόγο, το Ridotto ήταν ιδανικό εργαλείο για τη διαφθορά και τον εκβιασμό ξένων επισκεπτών. Από τις πολλές χιλιάδες που σύχναζαν εκεί, οι πιο γνωστοί ήταν ο Βενετσιάνος κατάσκοπος Giacomo Casanova (2) και ο σπεκουλαδόρος John Law (3). Από το 1768 η λεία του Ridotto μεγάλωνε διαρκώς από χρήματα που είχαν κατασχεθεί από γυναικείες μονές. Το 1774 η βενετσιάνικη Γερουσία ψήφισε για το κλείσιμό του, αφού μια μεγάλη μερίδα Βενετσιάνων ευγενών είχαν απογίνει φτωχοί από τον τζόγο -αλλά αυτό οδήγησε γρήγορα στην αύξηση των ιδιωτικών καζίνων.
Ο τζόγος επεκτάθηκε και στη Γαλλία κατά τη βασιλεία του Λουδοβίκου 14ου, όταν η ρουλέτα, το μπακαρά και το 21 (το blackjack) έγιναν δημοφιλή. Κατά τη διάρκεια της αντιβασιλείας του Λουδοβίκου 15ου, η οικονομία της Γαλλίας ελεγχόταν από τον John Law και το Παρίσι γέμισε με τζογαδόρικους οίκους, και ασφαλώς ο ίδιος ο Law αντέγραψε τις τζογαδόρικες μεθόδους του Ridotto στη διαχείριση των οικονομικών της Γαλλίας. Ο Law πέρασε τα τελευταία του χρόνια στη Βενετία, με συχνή παρουσία στα τραπέζια του Ridotto, και όταν πέθανε το 1729 θάφτηκε σε ένα κομμάτι γης κοντά στο διάσημο καζίνο.
(1): Κοντά στη βασιλική του Αγίου Μάρκου.
(2): Βλέπε https://www.lookmovie2.to/movies/view/casanova-2005.
(3): John Law (1671-1729): Σκότος-Γάλλος οικονομολόγος, που ξεχώριζε τα χρήματα (ως μέσο ανταλλαγής) από τον εθνικό πλούτο, που εξαρτάται από το εμπόριο. Το 1716 ίδρυσε τη Γενική Τράπεζα στη Γαλλία, που σε έναν χρόνο ονομάστηκε Βασιλική Τράπεζα, καθώς και την Εταιρεία του Μισισιπή. Η φούσκα του Μισισιπή συνέπεσε χρονικά με τη φούσκα της Νότιας Θάλασσας στην Αγγλία. Βλέπε https://www.nfb.ca/film/john-law-and-the-mississipi-bubble.
* Ομότιμος καθηγητής Τμήματος ΕΜΜΕ Πανεπιστημίου Αθηνών
Η efsyn.gr θεωρεί αυτονόητο ότι οι αναγνώστες της έχουν το δικαίωμα του σχολιασμού, της κριτικής και της ελεύθερης έκφρασης και επιδιώκει την αμφίδρομη επικοινωνία μαζί τους.
Διευκρινίζουμε όμως ότι δεν θέλουμε ο χώρος σχολιασμού της ιστοσελίδας να μετατραπεί σε μια αρένα απαξίωσης και κανιβαλισμού προσώπων και θεσμών. Για τον λόγο αυτόν δεν δημοσιεύουμε σχόλια ρατσιστικού, υβριστικού, προσβλητικού ή σεξιστικού περιεχομένου. Επίσης, και σύμφωνα με τις αρχές της Εφημερίδας των Συντακτών, διατηρούμε ανοιχτό το μέτωπο απέναντι στον φασισμό και τις ποικίλες εκφράσεις του. Έτσι, επιφυλασσόμαστε του δικαιώματός μας να μην δημοσιεύουμε ανάλογα σχόλια.
Σε όσες περιπτώσεις κρίνουμε αναγκαίο, απαντάμε στα σχόλιά σας, επιδιώκοντας έναν ειλικρινή και καλόπιστο διάλογο.
Η efsyn.gr δεν δημοσιεύει σχόλια γραμμένα σε Greeklish.
Τέλος, τα ενυπόγραφα άρθρα εκφράζουν το συντάκτη τους και δε συμπίπτουν κατ' ανάγκην με την άποψη της εφημερίδας